Z piórem lub na pierzu | Spartański Dwutygodnik [numery: 11-20]

Podgatunki fantastyki naukowej

Fantastyka naukowa ma do siebie to, że sama jej definicja może oznaczać naprawdę wiele. W końcu przewidywania przyszłości, technologii i jej wpływ na społeczeństwo lub jednostkę może oznaczać naprawdę wiele. Dlatego istnieje wiele podgatunków fantastyki naukowej. Oto kilka najczęstszych z nich:

Dystopia, antyutopia i utopia

Utopia to nie końca typ fantastyki naukowej. Jest to bardziej przedstawienie ustroju idealnego. Pierwsze utopie powstawały już w starożytności. Główną cechą utopii, jako rodzaju fantastyki naukowej, jest to, że prawie nie da się jakiejkolwiek znaleźć. Można by podać przykłady książek prosto z Wikipedii, których nikt nie czytał i nikt nie zna. W końcu większość z nas, czytając, chce się oderwać od smutku swojego życia, a nie czytać o tym, jak pięknie nigdy nie będzie. Dlatego raczej sięgniemy po dystopię. Ta z kolei jest złą wizją przyszłości. Najbardziej typowe dystopijne miasta często są maksymalnie zniszczone, przysłonięte mgłą i brudne. Gatunkiem podobnym do dystopii jest antyutopia. W zasadzie przedstawia to samo; wizję złego i upadłego społeczeństwa. Jest jednak pewna różnica. 

Dystopia przedstawia w wyolbrzymieniu problemy otaczającej nasz rzeczywistości, podczas gdy antyutopia skupia się bardziej na ograniczeniu wolności i przeciwdziałaniu jakiemuś problemowi. Żeby lepiej zobrazować różnicę, weźmy film Idiokracja z 2006 roku. Świat w filmie dzieje się w przyszłości oddalonej o czterysta lat, gdzie ludzie głupi rozmnażali się niczym króliki, podczas gdy inteligentni odkładali posiadanie dziecka na później, aż w końcu nie mogli mieć go w ogóle. Finalnie doprowadziło to do dystopii, w której ludzkość została maksymalnie ogłupiona. Z kolei gdyby rząd, zauważając ten problem w odpowiedniej chwili, wyszedł z rozwiązaniem w formie zabijania każdego człowieka poniżej pewnego poziomu inteligencji i zmuszania inteligentnych do posiadania niechcianych dzieci, byłaby to antyutopia.

Cyberpunk

Fabuła historii cyberpunkowej dzieje się w nieodległej przyszłości i tyczy negatywnej konsekwencji zaawansowanej technologii. Typowym cyberpunkiem są Ghost In The Shell i Pamięć Absolutna. Cyberpunk pierwotnie pojawił się jako tytuł opowiadania Bruce'a Bethke, wydanego w antologii „Amazing Stories" w 1983 roku. Jakiś czas później pisarz i wydawca Gardner Dozois określił cyberpunk gatunkiem. Cyberpunkowe światy zwykle są ponure, postęp techniczny hamuje postęp moralny, co jest określane jako „high tech & low life". Częstym motywem jest cyberprzestrzeń i różnorodne kontrkultury. Cyberpunk często zawiera w sobie dystopijne motywy. Cybernetyczne wszczepy są codziennością. Chcesz krócej być pijanym? Wymień wątrobę na cyberwątrobę! Uważasz że jesteś głupi? Wymień kawałek mózgu na komputer i bądź głupi szybciej! Cyberpunkowe miasta zwykle są przedstawiane jako ciemne, choć pełne neonów, lasy wieżowców. Typowy rysunek cyberpunkowego miasta dopełnia deszcz oraz naprzemiennie widok przeludnionych miast albo osamotnionej osoby. Oczywiście nie każdy cyberpunk posiada ten typ stylistyki. Na przykład Robocop, chociaż nie dzieje się w ciemnym neonowym mieście, posiada typowe dla tego gatunku cechy. Cyberpunk jest mocno rozpowszechniony w mangach.

Hard i Soft Science Fiction

Hard Science Ficion to gatunek skupiający się na nauce i technologii. Starający się być jak najbardziej realistyczny. Uwzględnia w sobie ogromne ilości szczegółów technicznych. Każde hard scince fiction zawiera w sobie hipetozę lub hipotezy, które mogą być prawdziwe. Nierzadko można by o nich prowadzić dyskusje akademickie. Nieczęsto wybiega daleko w przyszłość. Z kolei Soft Science Ficion jest przeciwieństwem Hart Science Ficion; przedstawia coś, co dla współczesnej wiedzy jest niemożliwe. Łamie prawa natury, nawet nie udając że tego nie robi. Przykładowym Hard Science Ficion jest każda książka napisana przez Lema, a Soft Science Fiction to Planeta Małp.

Space Opera

Space Opera jest tym podgatunkiem fantastyki naukowej, w którym myślimy, gdy ktoś mówi nam sci-fi. Nie jest jednak czysty gatunkowo, bo łączy w sobie elementy fantasy i fantastyki naukowej. Space Opera opowiada o romantycznych przygodach podczas podróży międzygwiezdnych. Duże skupienie pada na wewnętrzne uczucia bohaterów. O walce kosmicznych piratów i rycerzy przeciw kosmicznym smokom w celu uratowania kosmicznej księżniczki. Space Opera pierwotnie miało negatywny wydźwięk i było odpowiednikiem soap opera. Z czasem jednak został pokochany. Typowym przedstawicielem podgatunku jest seria Star Wars. Więc tu ukojenie dla wszystkich, którzy kłócą się z rodzinami, czy to sci-fi czy fantasy. To obydwa. Podobnie jest ze Star Trekiem. W latach dzięwięćdziesiątych wykształcił się podgatunek New Space Opera, łączący Space Opera i Hard Science Fiction.

Post-apo

Post-apo to gatunek skupiający się na wydarzeniach po apokalipsie. Zwykle zaraz po niej. Najczęściej jest to wojna jądrowa, pandemia lub katastrofa ekologiczna. Fabuła post- apo opowiada o próbach przetrwania i przystosowania się do okrutnej rzeczywistości. Apokalipsa nie musi obejmować całej planety. Może być to po prostu obszar post-apo. Typowy obraz post-apo przedstawia świat pokryty pomarańczowo-zielonym światłem, wszystko jest ciemne. Budynki są zniszczone i porośnięte roślinami. Częstym wątkiem są zombie. Poza tym popularnymi motywami jest też: samotność, konflikt z nową rzeczywistością, ratowanie świata, wyprawa i katastrofa. Przykładem książki post-apo jest cała seria Metro.

Nikaszko_Dos