Selâmlaşmak:
İki Müslüman Karşılaştığı Zaman Birbirine, "Selâmün Aleyküm..." Demesi ve Sonra El ile Müsâfeha Etmesi Sünnettir. Müsâfeha Ederken Günâhları Dökülür.
Aşağıdaki Sekiz Kimseye, Her Zaman Selâm Vermek Harâmdır, Günâhtır:
01. Yabancı Kızlara, Genç Kadınlara Selâm Verilmez.(nikâhı düşme sebebiyle)
02. Satranç ve Her Oyunu Oynayanlara Selâm Verilmez.
03. Kumar Oynayanlara Selâm Verilmez.
04. İçki İçenlere Selâm Verilmez.
05. Gıybet Edenlere Selâm Verilmez.
06. Şarkıcılara Selâm Verilmez.
07. Âşikâre Günâh İşleyenlere Selâm Verilmez.
08. Kızlara-Kadınlara Bakanlara Selâm Verilmez.(aşikâre yapanlar)
Aşağıdaki On Altı Hâlde Görülen Kimselere, Yalnız O Hâlde iken Selâm Verilmez:
01. Namazda Olana Selâm Verilmez.
02. Hâtib Efendiye, Hutbe Okurken Selâm Verilmez.
03. Kur'an-ı Kerîm Okuyana Selâm Verilmez.
04. Zikr ve Va'z Edene Selâm Verilmez.
05. Hadîs-i Şerif Okuyana Selâm Verilmez.
06. Yukarıda Yazılanları Dinleyenlere Selâm Verilmez.
07. Fıkh Dersi Çalışana Selâm Verilmez.
08. Mahkemede, Hâkimlere Selâm Verilmez.
09. Din Dersi Müzâkere Edenlere Selâm Verilmez.
10. Müezzine, Ezân Okurken Selâm Verilmez.
11. Müezzine, İkâmet Okurken Selâm Verilmez.
12. Din Dersi Veren Muâllime Selâm Verilmez.
13. Zevcesi ile Meşgûl Olana Selâm Verilmez.
14. Avret Yeri Açık Olana Selâm Verilmez.
15. Abdest Bozmakta Olana Selâm Verilmez.
16. Yemek Yemekte Olana Selâm Verilmez.
Mahrem Olmayan İhtiyar Kadınlara Selâm Verilir. Zarûret Olduğu Zamanlarda, Şehvetten Emin ise Müsâfeha da Edilir, Yani Eli Sıkılır. Günâh İşleyenler, Tevbe Ederse Selâm Verilir. Günâh İşlerken Mâni' Olmak Niyeti ile Selâm Verilebilir.(dikkati hacet ister)
Kâfirlere, Ancak İş Düştüğü Zaman Selâm Verilebilir. Kâfiri Tebcîl Ederek Saygı Göstermek İçin Selâm Veren Kâfir Olur. Kâfiri Tâzim Eden, Meselâ, "Üstâdım..." Gibi Sözlerle Saygı Gösteren Kâfir Olur [İbn-i Âbidîn, Cild 5]. Aç Kimse, Sofraya Çağırılacağını Bilirse, Yemek Yiyene Selâm Verebilir. Talebe, Hocasına Selâm Verebilir.
Selâm Verene ve Üçe Kadar Aksırıp da, "Elhamdülillâh..." Diyene, Hemen Cevap Vermek, Farz-ı Kifâyedir. İşitenlerin Cevabı Geciktirmesi Harâmdır. Tevbe Etmeleri Lâzım Olur. Mektup ile Gelen Selâmı Okuyunca Hemen, "ve Aleyküm Selâm..." Demek Farzdır. Bunu Yazıp Göndermek Müstehâbdır. Birisine Selâm Götürmeği Kabûl Eden Kimsenin, Bu Selâmı Götürmesi Farzdır. Çünkü, Üzerinde Emânettir. Götürmeği Kabûl Etmemiş ise Vedî'a Olur. Vedî'ayı Götürmek Lâzım Olmaz.
İkinci Kısımda Yazılanlardan Başta İkisi, Selâma Cevap Vermez. On İki Numaraya Kadar Olanların Cevap Vermesi İyi Olur. Dilencinin Selâmına Cevap Vermek Lâzım Değildir. Yerken ve İçerken ve Helâda iken ve Çocuğun ve Sarhoşun ve Fâsıkın Selâmlarına Cevap Vermek Farz Değildir [İbn-i Âbidîn, Cild 5 Sâhife 267].
Rıyâd-un-nâsıhîn Kitabında Yazıyor ki; Fetâvâ-i Sirâciyye'de Diyor ki; Bir Kimseye Selâm Verirken, Cem' Olarak Vermeli, Çok Kimseye Verir Gibi Vermelidir. Çünkü Mü'min Yalnız Değildir. Muhâfaza Melekleri ve Kirâmen Kâtibîn Adındaki İki Melek, Onunla Beraberdir. Rıyâd-us-sâlihîn Kitabında, Selâmı Cem' Kelimesi Şeklinde Söylemek Lâzım Olduğunu Bildiren Hadîs-i Şerif Yazılıdır.
Selâmün Aleyküm Demek, "Ben Müslüman'ım. Benden Sana Zarar Gelmez. Selâmettesin..." Demektir. Hadîs-i Şerifte, "Tanıdığınız ve Tanımadığınız Müslümanlara Selâm Veriniz!" Buyuruldu. Kâfirlere Selâm Verilmez. Onlar Selâm Verince Yalnız, "ve Aleyküm!" Denir. Nikâh ile Alması Ebedî Harâm Olan On Sekiz Kadına Selâm Vermek Câizdir. Selâmlarına Cevap Vermek Farz-ı Kifâyedir. Bir Sebep ile Geçici Harâm Olan, Yani O Sebep Kalkınca Evlenmesi Helâl Olan Yedi Kadına Selâm Vermek Câiz Değildir. Bunların Selâmına Cevap Vermek Farz Olmaz.
Zengine, Zengin Olduğu İçin Selâm Vermek Câiz Değildir. Zengin Önce Selâm Verirse, Cevap Vermesi Farz Olur. Büyüklerin Çocuklara Selâm Vermesi Câizdir.
Selâmda Sünnet Şöyledir ki; Önce Büyük Küçüğe, Şehirli Köylüye, Devedeki Ata Binmiş Olana, Attaki Merkepte Olana, Merkep Üstündeki Yaya Yürüyene, Ayakta Olan Oturana, Az Olan Çok Olana, Efendi Hizmetçisine, Baba Oğluna, Ana Kızına Verir. Rütbe ve Nimeti Çok Olan Önce Verir. Nitekim Mirac Gecesi, Önce Allahû Teâlâ Selâm Verdi. İki Müslüman, Birbirine Aynı Ânda Selâm Verirse, Her İkisinin de, Birbirine Cevap Vermesi Farz Olur. Birbirinden Sonra Selâm Verirlerse, İkincinin Verdiği Selâm Cevap Yerine Geçer. Çok Kimseye Selâm Verildiği Zaman, Bir Kişi, Hattâ Bir Çocuk Cevap Verince, Ötekiler Vermese de Olur.
Âdem Aleyhisselâm'dan İbrahim Aleyhisselâm'a Kadar Selâmlaşma, Birbirine Secde Etmek ile Olurdu. Sonra, Bunun Yerine Boynuna Sarılmak ile Oldu. Muhammed Aleyhisselâm Zamanında, El ile Müsâfeha Sünnet Oldu.
[Şiîler Verilen Selâm Gibi Cevap Verir, "Selâmün Aleyküm..." Diyerek Cevap Verir, "Aleyküm Selâm..." Demezler.]
Abdüllah bin Selâm Radiyallâhû Anh Buyuruyor ki; Rasül-u Ekrem Sallallâhû Teâlâ Aleyhi ve Sellem, Medîne'ye Hicret Buyurduğu Zaman, Mübârek Ağzından İlk İşittiğim Hadîs-i Şerif Şu idi, "Birbirinize Selâm Veriniz! Birbirinize Yiyecek İkrâm Ediniz! Akrabanızın Haklarını Gözetiniz! Gece Herkes Uyurken Namaz Kılınız! Bunları Yaparak, Selâmletle Cennete Giriniz!" Rıyâd-un-nâsıhîn'in Sözü Tamam Oldu.
Tahtâvî, Merâkıl-felâh Şerhi'nde, Yüz Yetmiş Dördüncü Sâhifede Diyor ki; Müslümanların, Birbiri ile Karşılaştığı Zaman Müsâfeha Etmeleri Sünnettir. Nitekim Süleyman Ebû Dâvüd Sicstânî Rahmetullâhi Teâlâ Aleyh'in Bildirdiği Hadîs-i Şerifte, Ebû Zer Gıfârî Radiyallâhû Anh Buyuruyor ki, "Rasülullah Sallallâhû Teâlâ Aleyhi ve Sellem ile Her Karşılaştığımda, Benimle Müsâfeha Ederdi." Müsâfeha, İki Kişinin Sağ Elin Avuç İçlerini Birbirine Yapıştırıp, İki Başparmağın Yanlarını Birbirine Değdirmesidir. Şimdi Moda Olan, Parmakları Tutarak Avucuna Koyarak Yapılan Tokalaşma, Şiîlerin Usûlüdür. Sünnet Olan ise, Karşılaşınca, Selâm Söyleşirken, Sağ el Dört Parmak İçlerini, Çıplak Olarak (Eldivensiz, Örtüsüz Karşısındakinin Sağ Eli Dışında Başparmağı Tarafına) Yapıştırmaktır. Başparmakta Bulunan Damardan Muhâbbet Yayılır. Müsâfeha Ederken, Birbirine Muhâbbet Geçer.
Müslümanların Sevişmeleri, Bölünmemeleri Lâzım Olduğu Buradan da Anlaşılmaktadır.
İbn-i Âbidîn, Beşinci Ciltte, İstibrâ Bâbında Buyuruyor ki; Camide Her Namazdan Sonra Birbiri ile Müsâfeha Etmek Bid'attır. Şiîlerin Âdetidir. (Bayram Günleri Camilerde Müsâfeha Ederek Bayramlaşmak ve Namazlardan Sonra, Âdet Etmeden, Ara Sıra Müsâfeha Etmek Câizdir.) İhtiyaç Olduğu Vakit, Zimmîye Selâm Vermek ve Müsâfeha Etmek Câiz Olur. Hürmet İçin ise, Câiz Olmaz. Kâfire Hürmet Küfürdür.
On Yaşına Gelen Kız ve Erkek Çocukların Yatak Odalarını Birbirinden ve Ana-Babalarından Ayırmalıdır. Âlimin, Ana-Babanın Eli Öpülür, Başkasının Öpülmez. Arkadaş ile Karşılaşınca, Elini Öpmek Harâmdır.(büyüklüğün şirk tehlikesi olabilme düşüncesi)
Büyükler Geldiği Zaman, Kalkarak Karşılamak Müstehâbdır. Kendi Gelince, Kalkılmasını Sevmek Mekrûhtur. Kur'an-ı Kerîm'i, Ekmeği Öpmek Câizdir.
Berîkâ Kitabı, Bin Üç Yüz Otuz Dördüncü Sâhifesinde Diyor ki; Selâm Verirken ve Selâm Alırken Eğilmek Günâhtır. Hadîs-i Şerifte, "Karşılaştığınız Zaman, Biribirinize Eğilmeyiniz, Kucaklaşmayınız!" Buyuruldu. Allahû Teâlâ'dan Başkası İçin Rükû' ve Secde Yapmak Harâmdır. İbn-i Nüceym Zeyneddîn Mısrî Rahmetullâhi Teâlâ Aleyh, Segâir ve Kebâir Kitabında, "El ile Selâm Vermek Günâhtır..." Diyor. İsmâ'îl Sivâsî Bunu Açıklarken, "Çünkü, El ile Selâm Vermek Kâfirlerin Âdetidir." Diyor.
Îmâm-ı Rabbânî Rahmetullâhi Aleyh, İki Yüz Altmış Beşinci Mektûbda Buyuruyor ki; Müslümanların Haklarını Gözetmek Lâzımdır. Hadîs-i Şerifte, "Müslüman'ın Müslüman Üzerinde Beş Hakkı Vardır: Selâmına Cevap Vermek, Hastasını Yoklamak, Cenazesinde Bulunmak, Dâvetine Gitmek ve Aksırıp, "Elhamdülillâh..." Diyene, "Yerhamükellah..." Diyerek Cevap Vermek." Buyuruldu. Fakât, Çağrılan Yere Gitmek İçin, Şartlar Vardır. İhyâ Kitabında Diyor ki; Yemek Şüpheli ise, Sofrada İpek Kumaş, Altın, Gümüş Varsa, Tavanda ve Duvarlarda Canlı Resimleri Varsa, Çalgı Çalınıyorsa, Oyun Oynanıyorsa, Böyle Olan Yere Gidilmez. Zâlimin, Bid'at Sahibinin, Fâsıkın ve Kötü Kimselerin ve Öğünmek İçin Çok Para Harcamış Olanın Dâvetine Gidilmez. Şir'at-ül-islâm Kitabında Diyor ki; Riyâ, Gösteriş İçin Yapılan Dâvete Gidilmez. Muhît Kitabında Diyor ki; Oyun Oynanan, Çalgı Çalınan, Müslümanlar Çekiştirilen, İçki İçilen Dâvete Gidilmez. Metâlib-ül-mü'minîn Kitabında da Böyle Yazılıdır. Böyle Mâniler Bulunmayan Dâvete Gitmek Lâzımdır. Bu Zamanda, Böyle Dâvet Az Bulunur. Bakıcısı Bulunan Hastayı Ziyâret Sünnettir. Kimsesi Yok ise, Yoklamak Vâcib Olduğu Mişkât Hâşiyesi'nde Yazılıdır. Müslüman'ın Cenaze Namazını Kılmalı, Hiç Olmazsa Birkaç Adım Cenazede Bulunmalıdır. İki Yüz Altmış Beşinci Mektûb Tercemesi Tamam Oldu. İbn-i Âbidîn Hazar, ve İbâha Kısmında Diyor ki; Harâm Olan Şeyler, Odada ise Gidilir. Sofrada ise Gidilmez. Bilmeyerek Gidildi ise, Kalbi ile Beğenmeyerek Oturulur veyâ Bir Bahâne ile Geir Dönülür. Çünkü, Harâm İşlememek İçin Sünnet Terk Edilir. Gîbet Söylemek veyâ Dinlemek, Çalgıdan ve Oyundan Daha büyük Günâhtır. Söz veyâ Makam Sahibi ise, Sofrada Günâha Mâni Olmalı veyâ Geri Dönmelidir.
Mâ-lâ-büdde'de, Zekât Bahsi Sonunda Diyor ki; Gelen Misafire Üç Gün Ziyâfet Vermek, Müekked Sünnettir. Sonraki Günlerde Müstehâbdır.
Hadîka'da, Dil Âfetlerinin Sonunda Diyor ki; Birinin Evine, Odasına, Bahçesine Girileceği Zaman İzin İstemek Vâcibdir. Kapıya Vurarak, Zili Çalarak veyâ Seslenerek, Meselâ Selâm Vererek İzin İstemeden İçeri Girmemelidir. Ana-Baba, Çocuğunun, Çocuk Bunların Odasına Gireceği Zaman da İzin İstemelidir. İzin Üç Defa İstenir. Birincisinde İzin Verilmezse Bir Dakika Kadar Sonra, İkinci Defa İstemeli, Yine Verilmezse Üçüncü Defa İstenmelidir. Yine İzin Verilmezse (Dört Rekât Namaz Kılacak Kadar Beklemiş ise) İçeri Girmemeli, Gitmelidir. Kapı Aralanırsa, Aradığı Kimseyi Sormadan Önce Kendini Tanıtmalıdır. (Telefon Edince de, Önce Kendini Tanıtmalıdır.) İçeri Girmeğe Rızâsı Olduğu Bilinen Kimsenin Yanına İzin Almadan Girilebilir.
Süleymâniyye Kütüphânesi, Lâleli Kısmında 3653 Sayılı Kitabın Başında, Ahmed İbn-i Kemâl Efendi Rahmetullâhi Teâlâ Aleyh Kitâb-ül-ferâid'de Diyor ki; Ebû Ümâme'nin Bildirdiği Hadîs-i Şerifte, "Başkalarına Benzeyenler Bizden Değildir. Yahudilere ve Hıristiyanlara Benzemeyiniz! Yahudiler Parmakları ile Şâret Ederek, Hıristiyanlar Elleri ile İşâret Ederek, Mecûsîler de Eğilerek Selâm Verir!" Buyuruldu. Kitâb-üs-sünnet-i vel cemâ'a da Diyor ki; Selâma Cevap Veriniz! Selâm Olarak Parmakla veyâ El ile İşâret Etmek, Yahudi ve Hıristiyan Âdetidir. Birini Görünce kendi Elini veyâ Onun Elinin Öpmek ve Eli Göğse Koymak ve Eğilmek ve Yere Kapanmak da Mecûsî Âdetidir. Fetâvâ-i Kâri-ül-Hidâye'de ve Şir'at-ül-islâm'da Diyor ki; Parmak ile İşâret Ederek Selâm Vermek, Yahudi Âdetidir. El ile Selâm Vermek de Hıristiyan Âdetidir. Müslüman Böyle Selâm Vermemelidir Mahzer-i Cân-ı Cânân, Eli Başa Kaldırarak ve Eğilerek Selâmlaşmağa Mâni Olurdu.
Câmi'ul-ezher kibâr-ı Ulemâsından Olup, 1361 (Milâdî 1942) de Vefât Eden Eşşeyh Alî Mahfuz Rahmetullâhi Teâlâ Aleyh, El-İbdâ' Kitabının Üç Yüz Altmış İkinci Sâhifesinde Diyor ki; İslâmiyyete Uygun Selâm Vermek Unutuldu. Bu, Çok Kötü Âdettir. "Günaydın..." Demek, Eve Girince Gördüklerine Selâm Vermemek Çok Fenâdır. (Sünneti Terk Etmektir).
Câmi'ul-ezher Profesörlerinden Şeyh Abdüllah-i Dessûkî ve Şeyh Yûsüf-i Decvî, İbdâ' Kitabının Sonuna Takrîz Yazmışlar, Kitabı Övmüşlerdir.
Kış Günleri Gidip, Behâr Gelince,
Açılır Gâfletten, Gözü Dağların.
Donanır, Süslenir, Gonca Güllerle,
Geçmez Bülbüllere, Nazı Dağların.
Gece-Gündüz, Tesbihledir İşleri,
Allah Allah Söyler, Dâim Kuşları.
Göklere Uzanmış, Sanki Başları,
Duâ Kıblesine Yüzü Dağların.
Kudretten, Hepsine Hulle Biçilir,
Hakk Rahmeti, Üstlerine Saçılır.
Dürlü Dürlü Çiçekleri Açılır,
Cennet-i A'lâdır, Yazı Dağların.
Bakıp Doyulmaz, Yeşil Alanlara,
Hidâyetler Olur Hakk'tan Anlara.
Esen Yeli, Safâ Verir Canlara,
Misk-ü Anber Kokar, Tozu Dağların.
Bir Yanda Zanbaklar, Bir Yanda Lâle,
Irmakları Benzer, Âb-ı Zülâle.
(Sebbe-ha) Manâsı, Geliyor Dile,
Şükür Hakka, Dâim Sözü Dağların.