Η γειτονιά του Νοικέλν έμπαινε αργά στο φθινόπωρο. Παρά τις δυσκολίες η Χέλγκα είχε κατορθώσει να μπει στο Πανεπιστήμιο ώστε να ακολουθήσει τον δρόμο του πατέρα της. Φυσικά όπως αποδείχτηκε, τίποτε δεν θα ήταν εύκολο, μα η ίδια δεν θα το έβαζε κάτω. Συχνά σκεφτόταν την καθημερινότητα που ζούσε ο Άντον. Πολλές φορές είχαν βάψει με αντιεβραϊκά συνθήματα το ιατρείο και οι πελάτες είχαν ελαχιστοποιηθεί με τους περισσότερους να είναι πλέον Εβραίοι. Κανέναν δεν κατηγορούσε όμως. Δεν μπορούσε να οικτίρει τις συμπεριφορές των Γερμανών. Ακόμη και αν δεν ήταν όλοι ναζί στα πιστεύω, φοβούνταν για την ζωή τους και για την βιαιότητα του καθεστώτος. Μαζί της εκείνο το πρωινό θα ερχόταν και ο Γκαντ. Ακόμη ήταν χαμένη στις σκέψεις της, όμως σε αντίθεση με τον φίλο της βάδιζε πάντοτε με θάρρος και καμάρι. Η είσοδος σε ένα Πανεπιστήμιο, αποτελούσε για τους Εβραίους πονοκέφαλο αφού είχε μειωθεί κατά πολύ το ποσοστό των εισαγόμενων. Εξαιτίας όμως των πολύ καλών επιδόσεών της, όπως και του Γκαντ είχαν κατορθώσει να μπουν για να σπουδάσουν ιατρική.
Οι καθηγητές ωστόσο αρκετές φορές τους αντιμετώπιζαν με ρατσισμό και τους έβαζαν να κάθονται σε δήθεν εβραϊκά έδρανα. Ο Γκαντ και ακόμη μία κοπέλα ένιωθαν τρομερή υποτίμηση ενώ η Χέλγκα, παρά το γεγονός πως είχε όλα τα μάτια καρφωμένα πάνω της, υπάκουε μεν στον καθηγητή μα το μόνο που την ένοιαζε ήταν να μάθει. Παρέες δύσκολα θα έκανε. Ακόμη και την Κρίστα, τη παιδική της φίλη την συναντούσε σπάνια. Αυτό όμως που πάνω από όλα την απασχολούσε ήταν η ψυχική κατάρρευση του πατέρα της. Είχε πάρει κάποιες αποφάσεις και σκόπευε να κάνει μία συζήτηση μαζί του. Επιστρέφοντας προς το σπίτι, συνειδητοποιούσε πως ζούσε σε ένα σκηνικό σουρεαλιστικό. Παντού τα χιτλερικά σύμβολα και μία κοινωνία παγωμένη και παραζαλισμένη, να μην ξέρει πού μπορούσε να πατήσει και πού να βαδίσει. Ακόμη και αν δεν της άρεσε να κρίνει τους ανθρώπους, το φταίξιμο δεν το έριχνε αποκλειστικά στον Χίτλερ. Τόσοι και τόσοι τον τριγυρνούσαν, τόσοι ήθελαν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά του δίχως καμία πίεση, αντιθέτως με μεγάλη προθυμία. Από μέλη της Χιτλερικής Νεολαίας, μέλη των Ες-Ες, τον κλειστό του κύκλο και οι ένοχοι πλήθαιναν. Αν μπορούσε να ειπωθεί πως ο Χίτλερ και οι κοντινοί του ήταν ψυχοπαθείς, η ίδια ταμπέλα δεν μπορούσε να δοθεί και σε όλους τους υπόλοιπους. Άρα ήταν καθαρά υπεύθυνοι των πράξεών τους. Ήταν βίαιοι και τους άρεσε.
Το απογευματινό αεράκι την έκανε να ανατριχιάσει. Έσφιξε επάνω της τη ζακέτα και κοίταξε μελαγχολικά τον μεγάλο τους δρόμο που κάποτε φιλοξένησε τα παιχνίδια τους. Ένιωσε θλίψη, φόβο και μοναξιά. Ο Λούκα της είχε φύγει πια και η παρέα είχε διαλύσει. Ο Βίνφριντ είχε μετακομίσει στο Μόναχο και την Κρίστα την έβλεπε ελάχιστα. Ο Χανς δούλευε μαζί με τον πατέρα του. Από τότε που έγιναν τα βίαια επεισόδια, δεν τον άφηνε μόνο του λεπτό. Έπειτα ήταν και εκείνος. Ο Ότο έμοιαζε με έναν μαύρο Άγγελο. Μία ύπαρξη ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, απροσδιόριστη. Τον είχε δει να θυμώνει, να καταρρέει και να γίνεται τρυφερός. Ήταν όλα αυτά μαζί και αποκλειστικά τίποτε. Θυμόταν την αίσθηση του φιλιού του. Ήταν το πρώτο φιλί και για τους δύο. Ένιωθε τον δισταγμό του και την ελαφριά απειρία. Ένιωθε την προσπάθεια και των δύο να βαδίσουν στα χνάρια που ο άλλος χάραζε. Πάνω από όλα όμως, όσο παράξενο και αν ακουγόταν, ένιωθε κάποια ασφάλεια. Ήξερε πως δεν θα της έκανε ποτέ κακό. Παρά τις αντιδράσεις και τα νεύρα του, επάνω της δεν θα ξεσπούσε, μήτε στον Χανς. Οι δυο τους είχαν ένα ιδιόμορφο δέσιμο από εκείνα που δεν μπορείς να τα περιγράψεις. Όμως ο Ότο άφησε στον νεαρό Εβραίο τότε, τα κλειδιά του προσωπικού του χώρου. Αυτό ήταν μία κίνηση που δήλωνε εμπιστοσύνη σιωπηλή.
Εισερχόμενη στο σπίτι, άκουσε θόρυβο από τον κήπο. Ο Άντον σκάλιζε το χώμα με βία παλεύοντας να ξεχάσει. Ο ιδρώτας είχε μουσκέψει το πρόσωπό του και στη θέα της κόρης του πάλεψε να χαμογελάσει.
«Μπαμπά πώς και έτσι νωρίς;» τον ρώτησε.
«Δεν είχα δουλειά. Κανένας δεν ήρθε. Πες μου για εσένα όμως. Μίλα μου για την Σχολή» της είπε.
«Μπαμπά εγώ είμαι μία χαρά, όμως θα ήθελα να μιλήσουμε σχετικά με την Πολωνία» στο άκουσμα αυτό, ο Άντον σταμάτησε τη δουλειά και κάθισε στο τραπεζάκι που είχαν. «Θέλω το καλύτερο για εσένα μπαμπά, μα από την άλλη πρέπει να σπουδάσω και το Πανεπιστήμιο είναι καλό. Είμαι ενήλικη πια και σκληρό καρύδι το ξέρεις...»πήγε να συνεχίσει και ο Άντον την διέκοψε.
«Αυτό που πας να πεις ούτε να το σκέφτεσαι!» της φώναξε θυμωμένα για πρώτη φορά.
«Μα μπαμπά δεν αντέχεις άλλο εδώ! Το βλέπω. Εγώ έχω στηρίγματα, θα τα καταφέρω και ίσως έρθω και εγώ στους θείους του χρόνου» ψέλλισε μα ο Άντον για πρώτη φορά εξοργίστηκε. Ο πράος πατέρας που είχε συνηθίσει, τώρα στεκόταν μπροστά της αναψοκοκκινισμένος από θυμό.
«Έχεις χάσει το μυαλό σου; Για ποια στηρίγματα μιλάς; Για τον φασίστα τον διπλανό; Έφυγε Χέλγκα και πήγε σε σχολή για ναζί! Μπορείς να ορκιστείς για τις προθέσεις του; Δεν λέω, ξέρεις πως τον έχω βοηθήσει και στηρίξει, μα όσο περνά ο καιρός, φοβάμαι. Η προπαγάνδα θεριεύει και εσύ είμαι βέβαιος πως εκτός από τις σπουδές μένεις και για εκείνον! Πες μου την αλήθεια!» της ούρλιαξε κάνοντάς την να βουρκώσει. Τα μάτια του κυριολεκτικά γυάλιζαν.
«Ναι. Όχι όμως αποκλειστικά για εκείνον. Εδώ μεγάλωσα και όλοι αυτοί δεν με φοβίζουν» πήγε να αντισταθεί.
«Είναι δολοφόνοι που να πάρει Χέλγκα! Δεν τίθεται απλώς θέμα δικτατορίας, αλλά επιβίωσης. Αν θέλουμε να ζήσουμε αξιοπρεπώς, πρέπει να φύγουμε. Οι θείοι στο Τσόρτκοβ, μας περιμένουν»
Η αδερφή της Κλάρα έμενε μαζί με τον άνδρα της και τις δύο κόρες της, στην μικρή αυτή πόλη της ανατολικής Πολωνίας, στις όχθες του ποταμού Σέρετ. Οι Εβραίοι εκεί ζούσαν καιρό παρέα με Ουκρανούς και Πολωνούς φυσικά. Άλλοι μιλούσαν γίντις, εβραϊκά και πολωνικά. Το σπίτι βρισκόταν σε μία όμορφη πολυκατοικία, στον τρίτο όροφο. Το ζευγάρι ήταν η Μάρτα και ο Ιτσχάκ και είχαν το μαγαζί στον πρώτο όροφο. Κάθε Σάββατο πήγαιναν στην Μεγάλη Συναγωγή παρέα με τις ξαδέλφες της Χέλγκα. Αν κάτι λάτρευαν οικογενειακώς, ήταν οι φρεσκοψημένες χαλότ* και τα κουλουράκια με σταφίδα και κανέλα που έφτιαχνε και η Χέλγκα.
«Μπαμπά πρέπει να φύγεις εσύ τουλάχιστον. Ξέρω να προσέχω τον εαυτό μου, έχω τους Ντόρις και τον Χανς. Θα έρθω να σε βρω και εγώ»
«Δεν είναι κάτι που θα συζητήσω αυτή τη στιγμή» της απάντησε και κίνησε για το εσωτερικό του σπιτιού. Η Χέλγκα έμεινε να χαζεύει το μόνο όμορφο θέαμα της πόλης. Τον καθάριο ουρανό την στιγμή της δύσης. Στον δικό του καμβά ζωγράφιζε όνειρα άπιαστα, ρόδα μυρωδάτα, αγκαλιές και ειρήνη. Άφηνε την ευχή της να ταξιδέψει. Ο ουρανός δεν είχε ταβάνι, ήταν απέραντος. Μακάρι να μπορούσε πετάξει....
------------------
Τα μάτια του κοιτούσαν το άπειρο. Πόσα κρίματα θα έπαιρνε στον λαιμό του και πόσο κινδύνευε άραγε να χαθεί μέσα στον κυκεώνα μίσους; Ήθελε να της γράψει, μα δεν μπορούσε. Αρχικά γιατί φοβόταν μήπως το γράμμα πέσει σε λάθος χέρια και έπειτα δεν μπορούσε να εκφραστεί. Από την άλλη δεν το είχε δοκιμάσει και ποτέ. Στο βάθος ο Στάινερ είχε πέσει με τα μούτρα σε ένα χαρτί και σημείωνε σαν να μην υπήρχε αύριο. Ο Ότο στεκόταν μπροστά από ένα κενό λευκό και δεν ήξερε τι να πει. Έπρεπε όμως. Δεν θα είχε παραλήπτη αυτό το γράμμα. Θα το έγραφε και έπειτα θα το έκρυβε, καθώς τα χέρια του Βίγκμπερτ καραδοκούσαν.
΄΄Στέκομαι τόση ώρα μπροστά στο χαρτί και δεν ξέρω τι να σου πω. Αν πρέπει να τα πω σε εσένα, ή να μιλήσω στην δική μου πονεμένη ψυχή. Οι καιροί ήταν δύσκολοι από την μέρα που γεννήθηκα. Η ψυχή και το σώμα μου άντεξαν πολλά χτυπήματα με μία ζώνη. Ο πόνος μου ο βαθύς όμως, είναι που κανείς δεν προσπάθησε να με καταλάβει και η ίδια μου η μητέρα πέθανε με το μίσος της για εμένα μάλλον, να την συνοδεύει ως την άλλη ζωή. Ο Γκούσταφ ήταν ένας εγωπαθής νάρκισσος. Ο λόγος που χειρίζομαι τον Χίτλερ, είναι γιατί το έργο, το έχω ξαναδεί. Οι νάρκισσοι διψούν για μεγαλομανίες, ζουν στον δικό τους κόσμο στον οποίο διαπρέπουν και κάθε απόρριψη ή υποτίμηση τους οργίζει, γιατί ποτέ δεν θα δουν τα λάθη τους. Κατά τη γνώμη τους δεν έχουν. Μπροστά σε αυτήν την αρρώστια της ψυχής, έπρεπε να επιβιώσω. Αν αρνούμουν, ο Γκούσταφ θα έκανε κακό στη μητέρα και τον αδερφό μου. Δεν σου κρύβω πως μεγαλώνοντας στρεβλά, είχα συνδέσει τη δυστυχία μου με τους Εβραίους. Είχα υποθέσει ως παιδί, πως αν δεν ερχόσασταν δίπλα μας, δεν θα είχα προβλήματα. Έκανα λάθος, μα ο εγωισμός και ο κλειστός μου χαρακτήρας δεν θα το αφήσουν να φανεί.
Πίσω στον χρόνο, όταν σε είδα, ένιωσα ένα σκίρτημα. Ήμουν εφτά χρονών πιτσιρικάς και ακόμη ήλπιζα στη δύναμη του παιχνιδιού. Σε είχα φανταστεί κοπέλα που κινδύνευε και εμένα ήρωα που θα σε έσωζε. Η πραγματικότητα όμως πάλι μου στάθηκε εμπόδιο, με αποτέλεσμα, να θέλω να σου τραβήξω τελικά τα μαλλιά, ξεσπώντας λανθασμένα για την δική μου δυστυχία και αποκαλώντας σε εβραϊκό τσουβάλι, τη στιγμή που αυτό που σκεφτόμουν πραγματικά, ήταν πως ήσουν ό,τι πιο όμορφο είχα δει ποτέ. Δεν ξέρεις πόσο δύσκολο μου ήταν να σε πλησιάσω. Ένας άνθρωπος σαν εμένα, δεν κάνει εύκολα το πρώτο βήμα. Φοβήθηκα και φοβάμαι την απόρριψη και εγκατάλειψη, όπως την πήρα από την μάνα μου που με κοιτούσε, σαν να ήμουν ο Σατανάς. Ίσως και να ήμουν. Έχω λερώσει τα χέρια μου με αίμα και αυτό δεν με πείραξε τότε. Είναι κακό, το ξέρω και στο μέλλον ίσως χρειαστεί ξανά να το κάνω. Σε ένα ζοφερό μονοπάτι, πώς αλλιώς να βαδίσω παλεύοντας να σώσω τη ζωή σου και την ζωή όσων αγαπώ;
Αυτό το γράμμα δεν θα το διαβάσεις ποτέ. Επομένως μπορώ ανοιχτά να πω μία ανομολόγητη αλήθεια. Αγαπώ τον πατέρα σου. Έχω θελήσει τόσες φορές τελευταία να τον αγκαλιάσω, μα δεν μπορώ. Περίεργο ε; Τον αγαπώ. Μακάρι να με είχε μεγαλώσει εκείνος και κάθε μέρα από εμένα, θα έβλεπε την ευγνωμοσύνη. Γύρω μου σκοτάδι και μίσος. Πρέπει να σε αφήσω. Με περιμένει η μάσκα. Χέλγκα, μην με ξεχνάς. Εγώ σε σκέφτομαι....''
*ψωμία εβραϊκό του Σαββάτου