By mieć 100% odporności | Dietetyka

Probiotyki

Probiotyki to żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystne skutki zdrowotne. Są to mikroorganizmy, głównie bakterie  kwasu  mlekowego,  mogące  zasiedlać  różne środowiska,  w  tym  organizm  człowieka. Probiotyk  z  greckiego  oznacza  „dla  życia".    Probiotyk może mieć w swym składzie pojedyncze szczepy bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus spp., Streptococcus spp.), szczepy drożdży (Saccharomyces spp.), kultury pleśni (Aspergillus spp.) lub też bakterie kwasu mlekowego łącznie z wyselekcjonowanymi szczepami drożdżowymi. Wpływają one pozytywnie na czas pasażu jelitowego  i  zapewniają  właściwy  rozwój  mikroflory zasiedlającej organizm. Bakterie probiotyczne dodawane są do różnych środków spożywczych.

Występują przede  wszystkim  w  sfermentowanych  produktach mlecznych, kiszonych warzywach i owocach, fermentowanych kiełbasach, ciastach na zakwasie, kapuście kiszonej,  piwie,  winie  i  kiszonkach  spożywczych. Nadają produktom specyficzny smak i zapach, a także chronią  je  przed  rozwojem  szkodliwych  mikroorganizmów.  Można  je  również  znaleźć  w  preparatach farmaceutycznych. W Polsce są dostępne produkty probiotyczne, takie jak: jogurty Activia poprawiające trawienie, fermentowane mleko Actimel działające pozytywnie na odporność, mleko acidofilne, Jogobella, czy wszelkiego rodzaju jogurty z dodatkiem bakterii probiotycznych, np. Bactiv i Benevis. Znajdziemy je nawet w wegańskich jogurtach zapisane jako „wegańskie kulty bakterii".

Co musi zostać spełnione, aby dany produkt był nazwany probiotykiem?

Probiotyk musi pochodzić z naturalnej zdrowej mikroflory jelita grubego człowieka, być bezwzględnym lub względnym beztlenowcem, powinien posiadać przynależność do ściśle określonego rodzaju i gatunku, który został mu przypisany za pomocą metod molekularnych. Wskazane jest, aby był odporny na kwaśne działanie pH soku żołądkowego, sole żółci i enzymów trawiennych. Nie powinien wykazywać właściwości patogennych lub toksycznych, a pożądane byłoby, aby: wykazywał antagonistyczną aktywność w stosunku do szkodliwych bakterii przewodu pokarmowego, posiadał zdolność przytwierdzania  się  do  powierzchni  i  kolonizacji  jelita  grubego, wytwarzał substancje antybakteryjne, miał stabilność genetyczną.  Również  ważny  jest  aktywny  wzrost i podział  oraz  wysoka  wydajność  kwasu  mlekowego podczas  fermentacji  cukrów  prostych,  dwucukrów i cukrów złożonych. Jego pozytywne działanie powinno być potwierdzone naukowo oraz musi zachowywać wszystkie swoje właściwości w procesach przetwarzania i przechowywania. Większość z tych cech pozwala bakteriom probiotycznym na przeżycie w przewodzie pokarmowym  i  przedostanie  się  do  jelita  grubego, gdzie  pełnią  swoje  funkcje.

Za co są odpowiedzialne probiotyki?

Pozytywny wpływ probiotyków można zauważyć w wielu dziedzinach: wykorzystywane są one m.in. do przywracania naturalnej mikroflory jelitowej (po antybiotykoterapii), produkcji żywności funkcjonalnej, konserwacji produktów spożywczych. Mogą również przeciwdziałać  aktywności  patogennej  mikroflory w jelitach,  która  przedostała  się  w  wyniku nieprzestrzegania  zasad  higieny  z  pożywieniem,  „walczą" m.in. z: Clostridium perfringens, Campylobacter jejuni, Salmonella enteritidis, Escherichia coli i różnymi gatunkami  Shigella,  Staphylococcus,  Yersinia. Wspomagają procesy trawienne i leczą kandydozę oraz próchnicę zębów. Wpływają także pozytywnie w leczeniu alergii pokarmowych, wzmacniają pracę układu immunologicznego,  lepszemu  wchłanianiu  składników mineralnych i witamin. Produkują witaminy z grupy B (B1, B2, B6, H, B12), PP, kwas foliowy, stymulują powstawanie kwasów organicznych i aminokwasów. Wytwarzają także enzymy – esterazy i lipazy, oraz koenzym A, Q, NAD i NADP. Z innych ważnych produktów metabolizmu można wymienić substancje antybiotyczne,  takie  jak:  acidofilina,  bacytracyna, laktacyna,  związki  antykancerogenne  i  immunosupresyjne, zmniejsza się wchłanialność substancji toksycznych do krwi – amoniaku, amin, indolu i skatolu. Zapobiegają one niedoborom hormonów, neutralizują część toksyn znajdujących się w pokarmie, produkują metabolity zdolne do hamowania działania toksyn bakteryjnych oraz inhibitory (bakteriocyny)  łagodzące  i  zmniejszające  nasilenia biegunek, przeciwdziałają zaparciom i osteoporozie, działają profilaktycznie w zapaleniach układu moczowo-płciowego, obniżają zawartość  złych  frakcji  cholesterolu  we  krwi.  Zmniejszają również  rozwój  komórek  nowotworowych  (łagodzą zmiany  nowotworowe  powstałe  w  jelicie  grubym), działają  antykancerogennie,  np.  w  przypadku  raka okrężnicy.  Obniżają  pH  treści  jelita  grubego  dzięki produkcji  metabolitów,  takich  jak  kwasy:  mlekowy, mrówkowy, propionowy, czy octowy. Przypuszcza się, że przyczyniają się do obniżenia ciśnienia krwi, zwiększają resorpcję lipidów, wapnia, żelaza, fosforu, soli żelazowych i aktywują metabolizm aminokwasów.

Lactobacillus  bulgaricus  jest  wykorzystywany  w  leczeniu  chorób  –  dur  rzekomy,  gruźlica i czerwonka.  W  probiotykach  widzi  się  możliwości korzystnego oddziaływania  w  takich  schorzeniach, jak:  cukrzyca,  choroby  serca,  nowotwory,  miażdżyca,  nadciśnienie  tętnicze,  czy  nawet  zakażenia  HIV.   Zaleca  się  ich konsumpcję przez dłuższy czas, aby liczba pozytywnej mikroflory utrzymywała się stale na wysokim poziomie, ponieważ jednorazowe podanie probiotyku nie poprawi stanu twojego zdrowia.

Najważniejsze korzyści probiotykoterapii to zwiększenie liczby pozytywnej mikrobioty, a u osób chorych  zmniejszenie  ilości  flory  szkodliwej  i przywrócenie równowagi między szczepami. Mechanizm obronny,  aby  nie  zostały  one  usunięte  z  niestrawionymi resztkami pokarmowymi polega na mobilizacji ich przyczepności do ściany jelita, bądź też szybszemu namnażaniu się i wzroście. W ten sposób tworzą one biofilm  ochraniając  ściany  jelita  przed  szkodliwymi czynnikami  poprzez  wytarzanie  immunoglobulin czy stymulowaniu procesów fagocytozy (Lactobacillus casei).  Dzięki  swojej  działalności  probiotyki  wpływają  pozytywnie  na  komórki  nabłonka  jelitowego – kolonocyty.  Należy pamiętać, że bakterie jelitowe w znacznej mierze wpływają bowiem na zlokalizowany w jelicie układ odpornościowy GALT. Mówi się, iż 70 % odporności pochodzi z jelit.

Większość preparatów probiotycznych zarejestrowanych jako suplementy diety są wątpliwej jakości, dlatego najlepiej kupować od zaufanych producentów z certyfikatem GMP gwarantuje najwyższą jakość suplementu. Są probiotyki, które są produktami leczniczymi np. Enterol.

Probiotyki mogą działać w sposób pośredni i bezpośredni na układ odpornościowy.

Działania poszczególnych szczepów udokumentowane badaniami klinicznymi:

* Lactobacillus acidophilus LC1 - Stymulacja odpowiedzi immunologicznej, działanie adjuwancyjne w szczepionkach doustnych, adherencja do nabłonka jelita ludzkiego, ustalanie równowagi mikrobioty.

* Lactobacillus acidophilus NCFO 1748 - Zapobieganie biegunkom i innym niepożądanym działaniom po radioterapii i po leczeniu antybiotykami, leczenie zaparć, obniżanie poziomu enzymów w kale.

* Lactobacillus rhamnosus GG - Leczenie i zapobieganie biegunkom po zakażeniach rotawirusami. Leczenie nawrotowych biegunek spowodowanych przez Clostridium difficile. Zapobieganie ostrym biegunkom bakteryjnym, łagodzenie przebiegów choroby Crohn'a i dziecięcego artretyzmu reumatoidalnego, antagonista bakterii związanych z próchnicą zębów, zapobieganie nawrotowym zapaleniom pochwy.

* Lactobacillus casei Shirota - Hamujący wpływ na rozwój powierzchniowego raka pęcherza i jelita grubego. Ochrona przed zaburzeniami jelitowymi, leczenie biegunek rotawirusowych, utrzymywanie w równowadze mikroflory jelitowej, pozytywne efekty w leczeniu raka pęcherza moczowego, obniżanie aktywności enzymów fekalnych, ochrona przed mutagenami pokarmowym.

* Lactobacillus johnsonii La1 (NCC533) - Stymulacja układu odpornościowego, adhezja do komórek ludzkiego jelita, pozytywne efekty w leczeniu nieżytów przewodu pokarmowego.

* Lactobacillus casei DN 114 001 - Stymulacja układu odpornościowego, zapobieganie i leczenie infekcji jelitowych, dobra przeżywalność w żołądku i dwunastnicy, zmniejszenie częstości i skrócenie czasu trwania ostrych biegunek u dzieci.

* Bifidobacterium bifidum - Leczenie biegunki rotawirusowej, przywracanie równowagi flory jelitowej, właściwości przeciwwrzodowe, eliminacja Helicobacter pylori.

* Bifidobacterium breve Yakult - Właściwości przeciwwrzodowe. Ochrona przed mutagennymi pokarmowymi, utrzymanie w równowadze mikroflory jelitowej, ochrona przed biegunkami.

* Lactobacillus reuteri - Obniżanie poziomu enzymów kałowych, kolonizacja przewodu pokarmowego.

* Saccharomyces boulardi - Zapobieganie biegunkom podróżnych, zapobieganie i leczenie biegunek spowodowanych przez C. difficile.