By mieć 100% odporności | Dietetyka

Wprowadzenie

Jak mówimy o odporności, to myślimy o odporności przed wirusami, bakteriami, grzybami itp. jak i również rozpoznanie przed mutacją np. komórki nowotworowe.
A czym jest odporność?
Odporność jest to reakcja organizmu do obrony przed różnego rodzajów chorób, przed wirusami, bakteriami.
Układ odpornościowy kształtuje się już na etapie życia płodowego i rozwija się do zakończenia okresu dojrzewania. W jego skład wchodzą:
- grasica (selekcja i rozwój limfocytów T)
- szpik kostny (dojrzewanie limfocytów B)
- śledziona (rozpoznanie antygenów z krwi)
- węzły chłonne
- liczne tkanki limfatyczne.

Czym są limfocyty T, a czym są limfocyty B?
Limfocyty T dojrzewają w grasicy i warunkują odpowiedź typu komórkowego, a także współdziałają z limfocytami B w odpowiedzi typu humoralnego, natomiast limfocyty B różnicują się w komórki uwalniające przeciwciała, warunkując odpowiedź typu humoralnego. Limfocyty B pochodzą u ssaków bezpośrednio ze szpiku.

W momencie, kiedy układ immunologiczny napotyka patogen, może obronić się dwoma sposobami.
Jako ludzie posiadamy odporność swoistą (nabytą) oraz nieswoistą (wrodzoną).

Za odporność nieswoistą odpowiadają:
- komórki NK (Natural Killer),
- komórki NKT (Natural Killer T-cell),
- komórki tuczne,
- komórki NHC (Natural Helper Cells),
- naturalne komórki limfoidalne,
- wrodzone limfocyty gamma delta
- granulocyty
- makrofagi
- monocyty.

Odporność nieswoista (naturalna i nieswoista) jest niezależna od wcześniejszego kontaktu z patogenem i stanowi pierwszą linię obrony w walce z bakteriami, wirusami i innymi patogenami. Jest mniej precyzyjna, ale pozowała na szybkie rozpoznanie i zniszczenie drobnoustrojów. Czyli odporność ta reaguje na wszystko ja vs ktoś obcy, ale nie rozróżnia kim jest ten „obcy" patogen. Chroni nas od momentu narodzin i jest z nami cały czas. Reaguje również na kontakt z antygenem.
     Bardzo mocno nieswoista — rozpoznaje coś, zaczyna działać, ale nie wie kto do tego doprowadził. Nie posiada pamięci immunologicznej i nie są tworzone nowe komórki. Będzie zawsze tak samo działać. Doskonale rozpoznaje antygeny np. Naszą skórę, płyny, ślinę. Skóra stanowi barierę ochronną.
      Odporność wrodzona — granulocyty, bazofile, neutrofile, komórki NK (natural killer)  — naturalne zabójcy w naszym organizmie, komórki żerne — od momentu urodzenia.

      Odporność nabyta jest kształtowana intensywnie w dzieciństwie. Może być naturalna, albo sztuczna.
      Komórki warunkujące odporność nabytą to limfocyty B, limfocyty T, cytokiny, komórki prezentujące antygen i przeciwciała. Są zdolne do wytwarzania pamięci immunologicznej w kontakcie z antygenem. Przy ponownym spotkaniu z rozpoznanym wcześniej drobnoustrojom indukują odpowiedz immunologiczną.

Im większy mamy  kontakt z patogenem, tym większą ilość komórek odporności nabytej, które swoiście regulują na zagrożenia.

 
Jest bardziej swoista dla cząsteczek związanych z antygenami. O wiele bardziej złożona, ma więcej receptorów, które wykształcają się w trakcie naszego życia.     
Wyróżniamy odpowiedzi swoiste typu komórkowego i humoralnego.
Komórkowa angażuje komórki. Polega na tym, że nowy limfocyty T, limfocyty cytotoksyczne, regulujące, pomagające wchodzą w interakcję z danymi komórkami patogenu. Jej głównym zadaniem jest zwalczenie zakażeń spowodowanych przez namnażające się drobnoustroje w komórkach gospodarza. Odgrywa rolę przy odrzuceniu przestrzeni lub zmienionych nowotworowo tkanek, a także przy kontakcie ze związkami chemicznymi.
Natomiast odpowiedź humoralna pochodzi od humorów — płynów, które w starożytności oznaczały różnego rodzaju płyny (krew, ślina, śluz, osocze, substancje, które mają dla odporności duże znaczenie). Przede wszystkim dotyczy to już wcześniej wspomnianych przeze mnie limfocyty B i plazmocyty, które uwalniają przeciwciała. Przeciwciała po połączeniu z antygenem neutralizują go i ułatwiają jego eliminację.

Nieswoiste — wszystkie patogeny
Swoiste — wyspecjalizowane limfocyty

Jeżeli mówimy o szwankujących mechanizmach, to mamy na myśli przede wszystkim odporność swoistą, która może zawieść.
Po pierwsze, w momencie, kiedy nabywamy odporność swoistą, nabywamy ją na konkretny patogen np. Wirusa, ale nie będziemy na niego reagowali jak zmutuje np. Nabyliśmy odporność na SARS-CoV-2 na początku marca/kwietnia 2020, gdzie była dopiero pierwsza mutacja, niestety, ale nie będziemy już odporni na brytyjską czy afrykańską mutację wirusa SARS-CoV-2, dopóki na niego nie zachorujemy.
Tak samo, szczepionki na grypę były tworzone na bazie szczepów grypy z roku poprzedniego. Szczepionki przeciw grypie są specyficzne, ponieważ chodzi o to, by przebieg choroby był łagodniejszy i szybciej wyzdrowieć.
Odporność swoista może zawieść też w takich przypadkach, kiedy dochodzi do uszkodzenia całego lub części układu odpornościowego np. Choroby szpiku kostnego, białaczka, HIV. Mogą zawieść pomimo wzmacniania się szczepionkami.
W pojęciach odporności występują jeszcze odporności naturalne i sztuczne.
Odporność naturalna może być aktywna lub pasywna.
Aktywna, kiedy przeszliśmy jakąś chorobę i dzięki temu wykształciliśmy pewne przeciwciała i raczej już nie zachorujemy na nią. Zaliczamy tu odrę lub różyczkę.
Pasywna jest przekazywana mlekiem matki. Dlatego tak ważne jest karmienie piersią (o tym napiszę w późniejszych rozdziałach). Dziecko ma kontakt już z pierwszymi patogenami, dzięki czemu układ odpornościowy jest już stanie je zapamiętać.
Sztuczna, aktywna to szczepionki, podawany patogen z innymi substancjami jak rtęć, aluminium, by wywołać lokalny stan zapalny, by nauczyć komórki z nim walczyć.
Sztuczna, pasywna nie doprowadza do tego, że nasz układ immunologiczny się czegoś uczy, są to serum z przeciwciałami. Podaje się w wyniku infekcji po np. ugryzieniu węża. Serum z rozpuszczonymi przeciwciałami przeciwko temu konkretnemu jadowi.
Mamy też krew ozdrowieńców, osób, które przeszły infekcje i taka krew, tak samo jako mleko matki, zawiera przeciwciała, które mogą atakować patogeny, które znajdują się w organizmie gospodarza. Pasywna, bo nie doprowadza do wytworzenia komórek, które mogły reagować sprawnie. Po prostu działa tu i teraz.

Natomiast nasz system immunologiczny zależny jest od wielu czynników. Są to między innymi:
- wiek
- płeć
- uwarunkowania genetyczne i hormonalne
- stres
- aktywność fizyczna
- sen
- dieta