Greek Mythology

Vergeten figuren 3

KAIROS

Kairos is in de Griekse mythologie de god van de gelegenheid en het tijdsbegrip. Hij was het jongste goddelijke kind van Zeus.

Naam
Veel van de goden waren een verpersoonlijking van een abstract begrip dat belangrijk is in het bestaan van mensen. Het Oudgriekse woord dat voor begrip stond, werd met een hoofdletter gespeld. De naam van zo'n wezen, dat meestal op een niveau tussen echte goden en mensen stond was een daimon. Op die manier stond Kairos voor καιρός, het geschikte moment, de uitgelezen kans om een doel te bereiken. 

Kairos in de kunst
Kairos wordt afgebeeld zonder kleren en kaal, afgezien van een haarlok op zijn voorhoofd. De betekenis hiervan is dat je een kans kunt grijpen als je hem vooraf ziet komen, maar achteraf is er geen manier om hem weer terug te halen. Net als Hermes wordt hij vaak afgebeeld met vleugels aan zijn voeten, omdat de gelegenheid snel weer voorbij is.
Hij is altijd jong en mooi, want er is steeds weer een nieuwe gelegenheid die schoonheid voort kan brengen en met de schoonheid vergaan ook de kansen. Hij heeft vaak een scheermes of een weegschaal bij zich, wat benadrukt dat de gelegenheid een kritiek moment is.

Teksten
Posidippus van Pella, een Griekse dichter uit de derde eeuw voor Christus, heeft een epigram over een standbeeld van Kairos geschreven. Ausonius, een Latijnse dichter uit de vierde eeuw heeft een eigen bewerking van het epigram in het Latijns gemaakt. Erasmus heeft beide versies, plus zijn eigen vertaling in het Latijns, opgenomen in zijn Adagia.
Pausanias vermeldt in zijn Beschrijving van Griekenland in boek vijf onder de altaren bij Olympia ook het altaar van Kairos en vertelt dat één van de gedichten van Ion uit Chios een hymne aan Kairos is.

De Griekse sofist en redenaar Callistratus, die leefde in de derde of vierde eeuw, schreef in zijn Ekphraseis veertien beroemde beeldhouwwerken, waaronder  het beeld van Kairos in Sicyon, gemaakt door Lysippos.
In de Fabulae Aesopiae van Phaedrus geeft boek vijf, fabel acht een beschrijving van Kairos, onder de Latijnse naam Tempus:

Tempus
Cursu uolucri, pendens in nouacula,
caluus, comosa fronte, nudo corpore,
quem si occuparis, teneas, elapsum semel
non ipse possit luppiter reprehendere,
occasionem rerum significat breuem.
Effectus impediret ne segnis mora,
finxere antiqui talem effigiem Temporis.

Het Moment
In vliegende sprint, balancerend op de rand van de snede,
kaal met een haarlok op zijn voorhoofd, het lichaam bloot -
greep je hem vooraf, houd je hem vast, maar eenmaal ontsnapt
kan Jupiter zelf hem niet eens terughalen -
zo geeft hij uitdrukking aan het korte moment dat daden mogelijk zijn.
Om resultaten niet mis te lopen door getreuzel bedacht men in het verleden dit beeld van Het Moment.