Savaş ve Barış

XXII - XXIII - XXIV - İkinci Bölüm I - II - III

Bundan üç gün sonra, ayın on beşinde, sabah saatlerinde Slobodski Sarayı'nın önünde sayısız araba göründü.

Salonlar doluydu. Birincisinde üniformalı asilzadeler, ikincisinde sakallı, mavi kaftanlı ve göğüsleri madalyalı tacirler vardı. Asilzadelerin toplandığı salon uğultulu, hareketliydi. Hükümdarın portresinin altındaki masada, yüksek arkalıklı sandalyelerde en önemli kişiler oturuyor, ama asilzadelerin çoğu salonda dolaşıyorlardı.

Piyer'in bazen kulüpte, bazen evlerinde her gün gördüğü bütün bu asilzadelerin kimi Yekaterina devri, kimi Pavlov devri, kimi yeni Aleksandr devri üniforması, kimi de genellikle asilzadelerin giydiği üniformayı giyiyor, üniformalardaki bu ortak karakter, bu yaşlı, genç, çok çeşitli ve bildik kişilerle tuhaf ve fantastik bir görünüm yaratıyordu. Gözleri zayıf, dişsiz, dazlak, tombul ihtiyarlar özellikle hayret vericiydiler. Büyük bir kısmı yerlerinde oturuyordu; gezecekleri, konuşacakları zaman gençlere yanaşıyorlardı, bütün bu yüzlerde hayret verici olan şey, Petya'nın meydanda, kalabalıkta gördüğü yüzlerdeki gibi birbirine zıt çizgilerdi. Heyecan verici bir olayı bekleyişle, bir gün önceki alelade bir boston oyununu, aşçı Petroşka'yı ve Zinayda Dimitriyevna'nın sağlığını ve devlet dairesini hatırlayış gibi. Piyer, bedenini sıkan, darlaştıran asilzade üniformasıyla sabahın erken saatlerinden beri salonlardaydı. Heyecan içindeydi; bu olağanüstü toplantı, yalnız asilzadelerin değil, tacirlerin, çeşitli sınıfların toplantısı, bu États généraux, onda Contrat social ve Fransız Devrimi'nin çoktan unutulan ama ruhunda derin bir yer etmiş olan düşünceleri uyandırdı... Halkla müzakere için hükümdarın başkente geleceği hakkında yayımlanan beyannamede dikkatini çeken söz bu görüşünü güçlendirmişti. Bu anlamda çoktan beri beklediği önemli bir şeyin yaklaşmakta olduğunu düşünerek dolaşıyor, dikkatle bakınıyor, konuşmalara kulak kabartıyor, ama hiçbir yerde onu meşgul eden düşüncelere bir ifade bulamıyordu.

Hükümdarın heyecan uyandıran beyannamesi okundu, sonra küme küme olup konuşmaya başladılar; Piyer, belli konuşma konularından başka yalnız hükümdar içeriye girince önderlerin nerede duracakları, hükümdarın şerefine ne zaman balo verileceği, ilçe ilçe mi ayrılacakları, yoksa bütün vilayetlerin bir arada mı bulunacağı vs. üzerinde konuşmalar duyuyordu, ama mesele savaşa, asilzadelerin toplanma sebebine gelir gelmez konuşmalar kararsız ve belirsiz bir şekil aldı. Herkes söylemekten çok dinlemek istiyordu.

Deniz emekli subayı üniforması giymiş orta yaşlı, ciddi, yakışıklı bir adam salonlardan birinde konuşuyordu; yanına bir kalabalık toplanmıştı. Piyer bu laf ebesinin çevresinde oluşan daireye yaklaştı, dinlemeye koyuldu. Yekaterina devrine özgü Voyvoda (eski devirde vali) kaftanıyla ve tatlı bir gülümsemeyle içinde herkesi tanıdığı bir kalabalığın arasında dolaşan Kont İlya Andreyiç de bu gruba yaklaştı, her zamanki gibi, iyi yürekli insanlara has gülümsemesiyle, konuşanın düşüncesine katılırcasına başını sallayarak dinlemeye başladı. Deniz emeklisi çok cesurca konuşuyordu, bu onu dinleyenlerin yüzlerinden ve Piyer'in çok uysal ve sessiz bildiği kimselerin memnuniyetsizlikle ondan uzaklaşmalarından ya da ona karşı çıkmalarından belliydi. Piyer, kendine yol açarak grubun ortasına kadar sokuldu, kulak kabarttı, konuşmacının bir liberal, ama onun anladığından büsbütün başka anlamda bir liberal olduğunu anladı. Bahriyeli asilzade çok berrak, akıcı bir sesle, "r"leri hoş bir şekilde boğarak, sessiz harfleri yutarak bazılarının "Garson pipo!" falan diye bağırdıkları sesle konuşuyordu. Eğlence hayatına ve hükmetmeye alışkın adamların sesiyle konuşuyordu.

"Eh, Smolenskliler hükümdara milis teklif etmişler. Smolensklilerin her yaptıkları kanun mu bizim için? Şanlı Moskova asilzadesi gerekli görürse bağlılığını hükümdara, imparatora başka biçimlerde gösterebilir. 1807 yılındaki milisi unuttuk mu! Ancak hırsızlar, yağmacılar zengin oldular..."