Làm văn lớp 9

Đề 5: Phân tích 2 khổ cuối bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt

Trong cuộc đời, ai cũng có cho mình những kỉ niệm về một thời tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng. Những kỉ niệm ấy là những gì thiêng liêng và thân thiết nhất, chúng có sức mạnh phi thường nâng đỡ con người trong suốt hành trình dài rộng của cuộc đời. Bằng Việt cũng có một kỷ niệm đặc biệt, đó là những năm tháng được sống bên bà, cùng bà nhóm lửa thân yêu. Không chỉ vậy, điều in đậm trong tâm trí Bằng Việt mà còn là tình cảm bền chặt của hai bà cháu. Ta có thể cảm nhận được điều đó qua bài thơ "Bếp lửa" của ông.

Bài thơ "Bếp lửa" được ông sáng tác năm 1963 khi mới mười chín tuổi và đang du học ở Liên Xô. Đoạn thơ gợi lại những kỉ niệm cảm động về tình bà cháu, đồng thời thể hiện tình cảm kính yêu, kính trọng, biết ơn của người cháu đối với bà, với gia đình, quê hương, đất nước. Những cảm xúc, kỉ niệm về bà gợi lên từ hình ảnh bếp lửa. Nơi đất khách quê người, nhìn hình ảnh bếp lửa, tác giả nhớ đến người bà của mình.

Những khổ thơ đầu của bài thơ "Bếp lửa" là hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho những dòng hồi tưởng xúc động về bà, những hồi ức về kỉ niệm tuổi thơ được sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với bếp lửa. . Sau khi hồi tưởng về tuổi thơ bên bà, những đứa cháu tiếp tục suy tư, ngẫm nghĩ về cuộc đời của bà qua hình ảnh bếp lửa:

"Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận bây giờBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏÔi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!"

Cụm từ "biết mấy giọt nắng mưa" gợi lên cuộc sống của người phụ nữ vất vả, gian khổ nhưng vẫn ánh lên phẩm chất thiêng liêng, cao quý của người phụ nữ Việt Nam. Từ "nhóm" (bốn lần) bao hàm nhiều nghĩa, thể hiện ý nghĩa cao cả của công việc mà mẹ vẫn làm mỗi sớm tối: Mẹ là thành viên của nhóm và lửa cũng là người giữ cho ngọn lửa luôn ấm và nóng. , tỏa sáng trong mỗi gia đình. Từ "trầm ngâm" gợi lên công việc bếp núc và bếp lửa luôn được đảm đang bởi đôi bàn tay hồng hào khéo léo, tiết kiệm, đảm đang của bà. Cô đốt lửa mỗi sáng cũng là thắp lên tình yêu thương, niềm vui sẻ chia và tình cảm tuổi thơ của những đứa cháu. Lúc này, hành động nhóm lửa của bà không chỉ là một hành động nhóm bếp thông thường nữa mà nó đã trở thành một hình ảnh ẩn dụ thể hiện ý nghĩa của việc bà nhóm lửa. Thông qua hành động nhóm lửa, bà muốn truyền đến cháu hơi ấm của tình yêu thương, sự sẻ chia với mọi người xung quanh. Và chính từ hình ảnh bếp lửa, bà đã gợi lên những kí ức tuổi thơ trong lòng người cháu để con cháu mãi nhớ về nó và đó cũng là nỗi nhớ mãi khắc ghi về cội nguồn quê hương, đất nước của dân tộc. Tôi. Từ đó bếp lửa trở nên thiêng liêng lạ lùng "Ôi lạ lùng và thiêng liêng – bếp lửa!". Từ cảm thán "Ôi" kết hợp với nghệ thuật đảo ngữ diễn tả sự ngỡ ngàng, ngơ ngác như phát hiện ra chân lí, điều kì diệu giữa cuộc sống thôn dã. Bếp lửa và bà như hóa thân làm một, luôn rực cháy, bất diệt và thiêng liêng.

Khổ thơ cuối là lời bộc bạch chân thành của người cháu khi chưa trưởng thành. Dẫu cho khoảng cách về không gian và thời gian có xa xôi " trăm khó khăn trăm nhà cháy nhà trăm niềm vui nỗi buồn" nhưng người cháu luôn khắc khoải trong lòng nỗi nhớ bà nội và bếp lửa:

"Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở

– Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?"

Sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại, giữa "khói lửa" của cuộc sống hiện đại và bếp lò đơn sơ, bình dị của bà cho thấy sức sống bất diệt của ngọn lửa bà nhóm lên trong từng đốm lửa đầu thu. trường tồn mãi trong lòng cháu con. Ngọn lửa ấy đã trở thành ký ức tuổi thơ của cô – người truyền lửa, truyền sức sống, tình yêu thương và niềm tin bất diệt cho thế hệ sau. Vì vậy, nhớ về bà là nhớ về bếp lửa, nhớ về cội nguồn dân tộc. Đoạn thơ được kết hợp với câu hỏi tu từ thể hiện nỗi nhớ da diết, xa xăm. Người cháu luôn đau đáu, tha thiết nhớ về tuổi thơ, nhớ gia đình, nhớ quê hương đất nước.

Bài thơ "Bếp lửa" của Bằng Việt là một bài thơ dạt dào cảm xúc. Hình ảnh bếp lửa được thể hiện độc đáo qua giọng điệu thiết tha, giàu cảm xúc; nhịp thơ linh hoạt; kết hợp với lối trùng điệp được vận dụng, biến hóa khiến cho lời thơ với hình ảnh ngọn lửa bừng cháy, bốc lên, mỗi lúc một nồng nàn, ấm áp hơn. Từ đó, khiến người đọc cảm thấy thực sự hết hồn, xúc động trước nỗi nhớ da diết về những kỉ niệm với người cháu và tấm lòng chân thành của nhà thơ đối với người bà kính yêu của mình. Qua đó ta càng thấy yêu, càng trân trọng tình cảm gia đình, quê hương, đất nước. Từ đó mới lưu lại được hết lời bài hát của nhạc sĩ Trung Quân, nó ý nghĩa biết bao:

"Quê hương mỗi người chỉ một

Như là chỉ một mẹ thôi

Quê hương nếu ai không nhớ

Sẽ không lớn nổi thành người..."