1 "Vexilla regis prodeunt inferni
bize doğru" dedi ustam; "gözlerini ileri
çevir, görürsün belki gelenleri."
4 Yoğun bir sis bastırdığında,
ya da yarıküremizde gece olduğunda
bir yel değirmeni nasıl görünürse göze,
7 buna benzer bir yapı görür gibi oldum ben de;
sindim rehberimin gerisine
rüzgârdan korunmak için, başka sığınak yoktu çünkü.
10 Gölgelerin baştanbaşa örtüldüğü,
cam içinde bir saman çöpü gibi göründüğü
bir yere gelmiştim, elvermiyor bunu yazmaya şiirim.
13 Kimi ayaktaydı, kim yerdeydi,
kimi başının, kimi tabanlarının üstündeydi;
yay gibi kıvrılıp ayaklarına bakanlar da vardı.
16 Bir zamanlar güzeller güzeli
olan yaratığa, onu bana gösterecek gibi
yaklaştığımızda, ustam önümden çekildi,
19 durdurdu beni:
"İşte Dite" dedi, "cesaretini
toplaman gereken yere geldik şimdi."
22 Nasıl buz kestiğimi, güçten kesildiğimi
sorma bana ey okur, bunu yazamam,
çünkü yeterli sözcükleri bulamam.
25 Ölmemiştim, ama diri de değildim;
bir nebze aklın varsa kendin tasarla
ne hale geldiğimi, yaşamla ölümden yoksun kalınca.
28 Acılar ülkesi hükümdarının yarı gövdesi
buzlardan dışarı yükseliyordu;
benim boyum bir devin boyuna daha yakın olurdu
31 onun kollarına oranla:
buna bakarak, gövdesinin nasıl olduğunu
artık sen hesapla.
34 Ne denli güzelse vaktiyle, o denli çirkin olduğuna,
yaratıcısına başkaldırdığına
göre, her türlü kötülüğün kaynağı o olmalıydı.
37 Şaşırdım kaldım,
başında üç yüzü olduğunu görünce.
Kırmızı renkliydi yüzlerden öndeki,
40 omuzlardan eklenmekteydi
öbür ikisi bu yüze
ve tepede birleşiyordu yüzlerin hepsi;
43 beyazla sarı arasıydı sağ yandaki;
sol yandaki, Nil'in geçtiği
yerlerden gelenlerin rengindeydi.
46 Her yüzün altında iki kanat vardı,
her kanat dev bir kuş kanadıydı
böyle yelken bile görmemiştim denizlerde.
49 Kanatlar tüyden yoksundu,
yarasa kanadına benziyordu;
çırptıkça kanatlar, üç rüzgâr esiyordu:
52 Kokytos bir baştan bir başa buz kesiyordu.
O altı gözüyle birlikte ağlıyordu,
üç çeneye gözyaşlarıyla kanlı salyalar akıyordu.
55 Her ağızda dişler bir günahkâr öğütüyordu
bir değirmen gibi, böylece aynı anda
üç günahkâr birden işkence görüyordu.
58 Öndeki günahkârı öyle tırmalıyordu ki,
kimi kez sırtında hiç deri kalmıyordu,
ısırma, solda sıfır kalırdı bunun yanında.
61 "En büyük cezaya çarptırılan,
şu yukarıdaki ruh" dedi ustam, "İskaryot Yahuda;
başı ağzın içinde, çırpınan ayakları boşlukta.
64 Baş aşağı duran iki ruhtan,
kara yüzden sarkanı Brutus,
gördüğün gibi, kıvranmakta hiç ağzını açmadan!
67 İri kıyım öteki de Cassius.
Gece oluyor artık, gitme zamanı geldi,
gördük sayılır her şeyi."
70 İsteğine uydum, boynuna doladım ellerimi,
o, en uygun zamanı, yeri seçti;
kanatlar baştan başa açılınca
73 tutundu tüylü kaburgalara,
tüyden tüye kaya kaya,
indi gür tüylerle buzların arasına.
76 Uyluğun kalça çıkıntısıyla
birleştiği noktaya ulaştığımızda,
rehberim bin bir zorlukla, korkuyla
79 başını ayakların olduğu yöne çevirdi
ve tüylere yapıştı yukarı çıkmak ister gibi,
öyle ki, Cehennem'e geri dönüyorduk sanki.
82 "İyi tutun" dedi ustam, yorgun biri gibi
soluk soluğa, "kurtulmak için bu kötülüklerden,
böyle merdivenlerden inmek gerek."
85 Sonra bir kaya yarığından dışarı çıktı,
kayanın kenarına oturttu beni,
dikkatli adımlarla yanıma geldi.
88 Gözlerimi yukarı kaldırdım,
Lucifer'i bıraktığım gibi bulacağımı sanmıştım;
oysa havaya kaldırmıştı bacaklarını.
91 Şaşırıp şaşırmadığıma cahiller,
geçtiğim noktayı bilmeyenler
karar versinler.
94 "Doğrul" dedi ustam, "ayağa kalk:
yolumuz ırak, üstelik engebeli,
saat dersen yedi buçuğu geçti."
97 Bulunduğumuz yer saray odası değildi,
yeraltında doğal bir indi,
hiç ışık almıyordu, tabanı delik deşikti.
100 Ayağa kalkınca dedim ki:
"Bu çukurdan uzaklaşmadan önce,
nerede yanıldığımı bana söyle: Buz nerede?
103 Lucifer nasıl baş aşağı duruyor böyle?
Güneş nasıl geçti geceden gündüze,
birkaç saat içinde?"
106 Dedi ki: "Sen kendini hâlâ, dünyayı kemiren
lanetli kurdun tüylerine tutunduğum yerde,
merkezin ötesinde sanıyorsun.
109 Oradaydın ben aşağıya indikçe; ama ben dönünce,
dört bir yandan ağırlıkların yöneldiği
noktayı geçtin sen de.
112 Şimdi, günahsız doğup ölen kişinin
öldürüldüğü toprakları içeren yarıkürenin
karşısında yer alan yarıkürenin
115 dibine vardın:
ayaklarının bastığı küçük daire,
öteki yüzü Giudecca'nın.
118 Burası sabahtır, orada gün batarken:
bizi tüylerinden merdiven gibi indiren,
yerinde dikili eskisi gibi.
121 Bu yana düşmüştü gökyüzünden
buralarda uzanan toprak
ondan korkup denizin dibine gizlenmiş,
124 bizim yarıküremize gelmişti;
üstümüzde görünen toprak,
belli ki ondan kaçıp ardında bu boşluğu bıraktı."
127 Belzebuth'un ötesinde
bu mezar sona ermeden önce
bir yer vardır, görünmez çıplak gözle
130 ama oyduğu bir kayadan hafif bir eğimle
akan bir suyun şırıltısı
belli eder varlığını.
133 Aydınlıklar dünyasına dönmek için, rehberimle
bu yeraltı geçidine daldık,
mola vermeyi aklımızdan bile geçirmeden,
136 o önde ben peşinde yukarılara tırmandık
sonunda yuvarlak bir delikten
gökyüzünün taşıdığı güzel nesnelere baktık;
139 buradan dışarı çıktık, görmek için yıldızları.
(Explicit prima pars Comedia Dantis Alaghieri in qua
tractatum est de Inferis)
(Dante Alighieri'nin Komedya'sının Cehennem'den
söz edilen birinci bölümü burada sona erdi)
NOTLAR
1/ Vexilla regis prodeunt inferni = Cehennem hükümdarının sancakları ilerliyor (Latince); Cehennem hükümdarı Lucifer, sancaklar ise kanatlarıdır; Dante bu dizeyi Venatius Fortunatus'un (1. yy) bir ilahisinden almıştır.
2/ Ustam = Vergilius.
5/ Yarıküremizde = insanların oturduğu kuzey yarı kürede.
8 / Rehberimin = Vergilius'un.
12/ Bir yere = dokuzuncu dairenin dördüncü ve sonuncu bölümü; burada kendilerine iyilik edenlere ihanet edenler bulunur.
17/ Yaratığa = Lucifer'e; Lucifer Cennet'ten kovulmadan önce meleklerin en güzeliydi. Bkz Cehennem 111(7).
18/ Ustam = Vergilius.
20/ Dite = Lucifer; Bkz Cehennem VI(69).
35/ Yaratıcısına = Tanrı'ya.
38/ Üç yüzü = Dante, Hıristiyanlığın üçlem ilkesine gönderme yapıyor. Bkz Cehennem III(5).
39/ Kırmızı = kini simgeler.
43/ Beyazla sarı arası = güçsüzlüğü simgeler.
44/ Nil'in geçtiği yerlerden gelenlerin rengi = kara; bilgisizliği simgeler.
62/ Ustam = Vergilius.
62/ İskaryot Yahuda = Bkz Cehennem 1X(27).
65/ Brıırus = lulius Caesar'ın evlatlığı; Cassius'la birlikte Caesar'ı öldürmüştür (İ.Ö 1. yy); Bk: Cehennem IV(127).
68/ Gece oluyor = Dante ile Vergilius'un yolculuklarının başlangıcından bu yana neredeyse 24 saat geçmiştir; Bkz Cehennem 11(142).
78/ Rehberim = Vergilius
78/ Bin bir zorlukla = Vergilius'ta ilk kez yorgunluk belirtileri görülüyor.
92/ Geçtiğim nokta = dünyanın merkezi.
94/ Ustam = Vergilius.
107/ Kurdun = Lucifer' in.
108/ Merkezin ötesinde = dünyanın merkezinin ötesinde (Cehennem'de).
111/ Nokta = dünyanın merkezi; yer çekimi nedeniyle ağırlıklar bu noktaya yönelir.
112/ Günahsız doğup ölen kişinin = İsa'nın.
117/ Giudecca = dokuzuncu dairenin en dar bölümü olan dördüncü bölüm; Giudecca sözcüğü İsa'ya ihanet eden Yahuda'nın adından (Giuda) türetilmiştir.
119/ İndiren = Lucifer.
121/ Bu yana düşmüştü = Lucifer gökyüzünden güney yarıküreye düşer.
124/ Bizim yarıküremize = kuzey yarıküre.
125/ Üstümüzde görünen toprak = Âraf.
127/ Belzebuth = şeytanların başına verilen ad; Dante bu adı Lucifer için kullanıyor.
128/ Bu mezar = Cehennem.
131/ Akan bir suyun = büyük bir olasılıkla Araf'tan gelen Lethe ırmağı.
133/ Aydınlıklar dünyasına = güneşin ışıdığı dünyaya.
133/ Rehberimle = Vergilius'la.
138/ Güzel nesnelere = yıldızlara.
139/ Yıldızları = Araf ve Cennet de yıldızlar sözcüğüyle sona erer.