Kabanata 11:
Sick
"Finally! God I miss you Lyle!" maingay na sumalubong sa amin si Henessy pagkatapak pa lang namin sa loob ng condo niya. The interior of the condo change a bit but seeing this place feels so nostalgic. Ang daming alaala na nagbalik sa akin sa nangyari rito anim na taon na ang nakakalipas.
Lyle groaned when his Ninang give him a numerous kisses on different part of his face. Lagi talaga siyang gigil kay Lyle. She just giggled when she saw Lyle's brows furrowed because of protest.
"Noong huling bisita ko sa inyo sobrang cute nitong si Lyle! Ngayon ay sobrang guwapo na!" aniya at humagikhik habang kinukurot ang pisngi ng anak ko.
Lyle's face contorted and look at me to ask for help. Tumawa naman ako at inawat na si Henessy dahil baka mamaya ay bad trip na si Lyle.
"For sure you're going to be a living heartbreak for girls!" humagikhik si Henessy bago ibaba si Lyle at ibigay sa akin. Hinalikan niya pa iyon sa pisngi.
"Iniinis ka na agad ni Ninang?" bulong ko kay Lyle at tumulis lang ang nguso niya at tinago ang mukha sa leeg ko.
Mukhang badtrip na yata.
"Tara kain muna tayo! Kanina pa ako nagluto para sa pagdating niyo! Miss na miss ko na kayong dalawa!" masayang ani Henessy at iginaya na kami papunta sa kusina.
I'm carrying Lyle in my arms while walking to the dining area.
"Kailan mo pinalitan ang interior?" tanong ko sa kanya habang naglalakad at saglit na napahinto ng maamoy ang niluto niyang pagkain. Maging si Lyle ay gumalaw ang ulo sa leeg ko dahil sa pag-amoy ng pagkain.
"Pangalawa ko ng palit ito, iyong una three years ago. Ito pangalawa, last year lang." sagot ni Henessy. The peach color walls are gone now and change with a pastel color pink. Ang ibang bahagi ay pastel rin ang kulay at sigurado akong pati ang loob ng mga silid.
May nadagdag ring ibang mga furniture sa ilang parte ng condo. The lights are changed too and the carpet under the couches. Henessy's old condo look so luxurious now. Kung hindi lang ako tumira rito noon ay iispin ko na ibang iba na ito ngayon sa dati.
"Do you ask some interior designer to for this?" tanong ko habang naglalagay ng pagkain sa plato ni Lyle. Si Henessy naman ay tuwang tuwang pinagmamasdan ang bata.
"Well, my boyfriend did this as my favor." halos mabitawan ko ang platong hawak na may lamang pagkain dahil sa sinabi niya.
"Philip did this?" tanong ko. Inaalala iyong nakuwento niyang boyfriend sa akin noong magkatawagan kaming dalawa.
"Yeah, did I forgot to tell you that he's an architect?" she giggle and Lyle's innocent face turned to her.
"Wala akong narinig na sinabi mo."
"Yeah, sorry. Nakalimutan ko."
"Mukhang nakakaisturbo yata kami rito. Maghahanap na lang kami ng matutuluyan ni Lyle." sabi ko at nanlaki naman ang mata ni Henessy at napasinghap.
"Of course not! Philip just coming here if I ask him. Hindi siya madalas rito. Ako ang madalas sa lugar niya." halos taliman ko ng tingin si Henessy nang sabihin iyon sa harap ni Lyle.
"Henessy!" saway ko at humalakhak lang siya.
"Lyle won't understand it! He's just five!" she exclaimed and I just shook my head.
Pagkatapos kumain ay pinatulog ko na si Lyle sa dating kwarto na tinutuluyan ko. He's exhausted on the ride so he fell asleep easily. Pinatakan ko muna siya ng halik sa noo bago umalis sa kwarto. Halos mapatalon ako ng madatnan na nasa gilid na ng pinto si Henessy pagkalabas ko.
"Lyle features seems familiar to me. Hindi ko lang magawang masabi kung sino. Pero iyong mga mata niya parang nakita ko na kung saan." mabilis kumalabog ang puso ko sa kaba dahil sa sinabi niya.
Tumingin sa akin si Henessy gamit ang seryosong mga mata.
"I know your not yet ready to tell me about Lyle's father. I understand Elysha. I'll wait until your ready." she said and give me a small smile. Hindi ko naman magawang makangiti sa kanya dahil nakokonsensiya ako na hanggang ngayon ay hindi ko magawang masabi kay Henessy ang lahat.
I'm still hesitating to tell her everything. Ano ang magiging reaksiyon niya kapag sinabi ko kung sino ang tunay na ama ni Lyle? I'm certain that she'll be surprise.
"I'm sorry, Henessy. Hindi ko pa talaga kaya sa ngayon." sabi ko at hinawakan ang mga kamay niya. Saglit naman akong huminto nang marinig ang mahina niyang pagtawa.
"Ano ka ba Elysha. Ayos lang ako. Sigurado namang may rason ka kung bakit hindi mo masabi sa akin ang lahat ngayon." nag-init bigla ang mga mata ko sa sinabi ni Henessy. My heart flutter on her words. I'm so bless to have her in my life.
Noong umalis ako rito para sa kaligtasan niya at hindi na siya madamay ay pumayag siya sa desisyon ko kahit hindi labag sa loob niya iyon. She help me in my remaining months of pregnancy even she's miles away from me.
Noong nanganak ako, siya ang nag-iisang nag-asikaso at tumulong sa akin sa lahat. Noong mga oras na may sakit si Lyle hindi siya magdadalawang isip na lumuwas para makapunta sa akin. During my dark and my mourning days, she's always there to console me.
Hinding hindi ko makakalimutan noong graduation niya na halos hindi pa siya matuloy na madaluhan dahil may problema ako. I force her to attend and she did. But she's already in front of me the next day after she had her degree. Hindi na siya nakapagcelebrate nang dahil sa akin.
I caress her hand and a tears rolled down my cheeks. Henessy gasped.
"Thank you for everything, Henessy." I said softly and her eyes pooled with tears. Mukhang nahawa na sa akin. Hindi muna siya nagsalita at niyakap ako ng sobrang higpit.
"You know that I'm always here for you through thick and thin, right? I'm always here to laugh at you and wipe your tears whenever your cry." aniya at mas lalo pa akong naiyak. I hug her tightly too.
"Salamat talaga sa lahat Henessy. Hindi ko na alam ang gagawin ko kapag wala ka."
"Ibigay mo na lang sa akin si Lyle bilang kabayaran sa lahat." she joke and I hit his arm slightly that make her laugh.
"Akin lang si Lyle." biro ko at mas lalo lang siyang humalakhak.
"Alam ko. Kausapin ko na kaya si Philip tungkol diyan para hindi na ako naiinggit sayo." she said and my eyes widen. Mas lalo lang lumakas ang paghalakhak niya.
"God, Henessy!"
"Kidding. I need to make sure that I'm ready for the next stage before I settled."
"Good plan then." sabi ko at napangiti na lang nang siya na ang nagpunas ng mga luha ko sa pisngi.
"I will always stay with you no matter what. Mananatili pa rin ako bilang kaibigan mo." Henessy never failed to make me cry in her words. Umiyak na naman ulit ako at natatawa niyang pinunasan ang luha ko.
Our drama ended when we change the topic and we talk about her life here in Manila. Henessy is a nurse now for five years already in a government hospital. Alam kong marami na rin siyang karanasan sa nagdaang taon.
Hindi ko alam kung sinasadya niya bang huwag magkuwento sa ganoong bahagi ng usapan. I think she's avoiding that topic so she can't offend me. I admit that I'm a bit sad that my friend is having a career that we both dream before. Ang kaibahan lang ay siya lang ang nakakuha ng pangarap na iyon.
Nalulungkot ako pero masaya ako para kay Henessy. Wala akong pinagsisihan sa lahat ng nangyari. Parang naabot na rin naman ang pangarap ko nang makita ko siyang matagumpay na sa buhay. And having Lyle in my life is more than everything. He's the best gift and best thing happened to me. Hinding hindi ko siya ipagpapalit sa kahit saan.
"Mamimili lang ako. Naubusan na ako ng stocks." si Henessy habang nakatingin sa laman ng ref. Nakabihis na rin siya at handa na sa pag-alis.
"Ako na lang ang bibili. Dito ka na lang at bantayan si Lyle."
"Hind na. Pagod ka pa sa biyahe di ba? Pahinga mo na lang ang oras na 'to. Ikaw na lang ang magluto pagbalik." she wink and I just took a deep sigh because I lose the battle. Kumaway siya sa akin at kumaway ako pabalik bago isarado ang pinto.
Tulog pa si Lyle sa kwarto kaya napagdesisyonan ko na lang na maglinis sa loob ng condo. Papatayin ko na sana ang TV ng mapahinto ako sa isang balita.
"The Chairman of SOL Corporation, Henrezo Salvatierra, has died in a heart attack early this morning. The Salvatierra family just release a statement saying that the Chairman has a weak heart for the past years. The chairman had a mild attack this morning that lead to his death. The SOL Company CEO and the son of the Chairman, Karson Dwight Salvatierra..." my heart pounded on the sudden mention of his name. Mabilis akong napasapo sa dibdib na para bang mapapakalma noon ang nararamdaman ko.
"...will stop the operation of the company for days to mourn for the Chairman. Many families sent their consoling statements for Salvatierra family. Despite the statement release by the family, some people still believes the rumors that the Chairman's affair with his woman employee who fooled and took almost a half of his money is the reason of his heart attack. The family didn't said a statement about it. While Luzviminda Salvatierra the wife of the chairman was admitted to hospital. The family didn't confirm her illness but people more concludes that the rumor is true about the Chairman's affair."
"Mommy!" napatalon ako sa gulat at halos hindi ako magkamahog sa pagpatay ng TV sa biglaang pagtawag sa akin ni Karlaisle. Ramdam na ramdam ko ang tibok ng puso ko. Para akong isang krilminal na muntik nang mahuli sa nagawang krimen.
Hind ko maiwasang magpanik lalo na at nakalagay sa TV ang litrato ni Karson. Mabilis kong pinindot ang remote para patayin iyon nang makabawi.
"Lyle, b-bakit?" tanong ko nang bumaling sa kanya at kitang kita ko ang pagkunot ng noo niya. Panigurado ay nagtataka sa pinakita kong reaksiyon.
I almost closed my eyes tightly because even the way he furrowed his brows he really look like him. Mas lalong rumahas ang pagpintig ng puso ko dahil kahit pinatay ko na ang TV ay parang nakikita ko pa rin siya ngayon.
"What's wrong,Mama?" naglakad siya papalapit sa akin at sinalubong ko naman siya at hinawakan sa balikat.
"I'm sorry baby. Nagulat lang ako." sagot ko sa kanya at lumuhod para magpantay ang tingin namin. Kinagat ko ang pangibabang labi at huminga ng malalim para pakalmahin ang sarili.
"Sorry." he said and stared at the TV. My heart pounded. Alam ko namang wala siyang nakita pero hindi ko pa rin maiwasan na kabahan sa pagtitig niya sa TV.
"Bakit nagising ka agad? Naalimpungatan ka ba? Mainit sa kwarto?" sunod sunod kong tanong at binawi niya ang tingin sa TV para lumingon sa akin. Bahagya akong nakahinga ng maluwag.
"Hindi po. I want to watch a movie. Can I?" aniya at tuluyang nawala ang pagkunot sa noo at napuno ng pagkasabik ang mga mata. Para naman akong nanlamig sa sinabi niya.
"M-Movie?" tanong ko at mabilis siyang tumango.
"Where's Tita Henessy? We can watch a movie together. Hindi pa natin iyon nagagawa pero ngayon nandito ka na, Mama." my heart ache a bit on his last sentence. Dahil sa pagtratrabaho ay minsan na nga lang namin magawang manood ng movie ng sabay.
But the pain immediately faded when he smiled at me.
"Please, Mama." he use his cute voice on me. Napasinghap ako dahil wala akong laban roon.
"Okay, p-pero wash your hands first sa restroom. Bago tayo manood." sinubukan kong sabihin iyon sa normal na tinig pero agad na akong nanginig. Tinago ko ang kaba sa pagngiti kay Lyle.
Agad naman siyang tumango at tumakbo paalis nang walang sinasabi. Mukhang sabik na sabik sa gagawin namin. Napahinga ako ng malalim. Guilt crept in my body. Hanggang ngayon hindi ko pa rin alam kung paano sasabihin kay Lyle. But I promise that I will tell him everything in time.
Binuksan ko ang TV at mabilis akong nakahinga ng maluwag ng iba na ang balita. Agad ko naman iyong nilagay sa netflix bago pa makabalik si Lyle. I choose a movie for kids. Nang makapili ay saktong nakabalik si Lyle sa tabi ko.
Tuwang tuwa siya ng magsimula na ang movie. He's on my lap and his eyes is in the screen. While I can't focus watching because I'm busy looking at his happy and adorable face. My heart always flutter when I heard him laugh and giggle. That sound is a music to my ears.
Nang matapos ang movie ay mapungay na ang mga mata ni Lyle. Pagkapatay ko ng TV ay nasa bisig ko na siya at malalim na ang paghinga. I bring him again to our room to make him sleep in the comfortable bed. Sa kalagitnaan ng paglilinis ay dumating na rin si Henessy.
Tinulungan ko siyang mag-ayos ng mga pinamili at ako na din ang nagluto. Like what we decided a while ago. It was a normal night for us. Nagtaka lang ako ng kaunti ang kainin ni Lyle.
"Hindi ba masarap?" tanong ko sa kanya ng makaapat na subo lang yata siya roon at inayawan na ang pagkain. He just shook his head.
"Hindi, Mama. Wala po akong gana." sagot niya at mabilis naman na kumunot ang noo ko. I touch his forehead and I sigh in relief when his temperature is normal.
"Ano na lang ang gusto mong kainin at ipaghahanda kita?" napalingon na rin sa amin si Henessy dahil sa usapan. Umiling muli si Lyle.
"Ayos lang po ako. Matutulog na lang po siguro ulit ako Mama." sagot niya at tuluyan nang bumaba sa upuan. Pinigilan ko naman agad siya.
"Do you want fruits or biscuits?" tanong ko uli. Hindi ako mapapanatag kung ganitong kaunti lang ang kakainin niya.
"I'm fine, Mama." simple niyang sagot at tumakbo na papunta sa sala para manood ng TV.
"Lyle!" tawag ko.
"Hayaan mo na Ely, baka mamaya ay magutom rin iyan at doon mo na lang pakainin." si Henessy at tumango na lang ako.
Minsan nga ay ganoon si Lyle. Mas sabik lang siguro siyang manood ng TV kumpara sa pagkain. Pero hindi na siya nagkaroon pa ng oras na makakain ulit dahil tulog na naman siya.
I was sighing heavily as I kiss him in the forehead before I turn off the lights in the room. Nagising ako ng may maramdamang nanginginig sa tabi ko. Mabilis kong binuksan ang mga mata. Its still blurry so when I finally adjust it, I gasped when I saw Lyle trembling.
Mabilis rin akong binalot ng kaba dahil pamilyar na pamilyar sa akin ang tagpong ito.
"Lyle!" I called his name on panic. He's face is red and he's groaning.
"M-Mama." he called me lowly with his weak voice. My heart pounded in nervous. Hinawakan ko ang noo niya at halos mapasinghap ako ng halos mapaso ng lumapat ang palad ko roon.
"Oh my god!"
Sobrang init niya at mabilis akong kumuha ng panibago pang comforter dahil sa panginginig niya.
"Mama. Its c-cold." he said and I immediately wrap his body with a three layers of new comforter.
"Ito na, Lyle. Giniginaw ka pa ba?" nagsisimula na akong magpanik pero sinubukan kong kalmahin ang sarili. Hindi siya sumagot sa akin at isang halinghing lang ang lumabas sa bibig.
I hug him so the cold would lessen. Humigpit ang yakap niya sa comforter. Nang maramdaman na medyo kumalma ang panginginig niya ay mabilis akong kumuha ng tubig at thermometer.
I gasped when I saw his temperature. It said 42°C. Mabilis akong kumuha ng bowl na may malamig na tubig para punasan si Lyle. I was busy getting the small towel when I heard steps. Mabilis akong napalingon at nakita si Henessy na kinukusot ang mata. Mukhang kakagising niya pa lang.
It still around 8 am in the morning.
"Anong nangyayari?" parang nagising siya ng makita ang nagmamadali kong mga kilos.
"Lyle has a high fever!" sagot ko at mabilis na binuhat ang bowl at magtungo sa kwarto namin ulit. Napasinghap si Henessy at sinundan ako.
"Ha? Bakit nagkalagnat? Ayos pa naman siya ah." worry is on her voice.
"Hindi ko rin alam. Biglaan lang. Kaya siguro wala siyang ganang kumain kagabi." naging abala ako sa pagpunas sa braso ni Lyle para pawiin ang init ng katawan niya.
He's groaning when I wipe his arm using a cold towel.
"Saglit lang 'to Lyle. Para mabawasan ang init mo." he's still grunting as a protest, pero nang marinig ang malambing kong tono ay kumalma at hinayaan na ako.
My heart is still pounding in nervous.
"Should we bring him to the hospital?" tanong ko ka Henessy habang hawak ang mga kamay ni Lyle para alalayan ako sa pagpunas.
"Hintayin muna nating bumaba ang lagnat ni Lyle. Mahihirapan tayong bumiyahe kapag ganiyan ang kondisyon niya. Kapag hindi ito bumaba ay aalis tayo." sagot niya at kumunot ang noo ko ng mapansing medyo namumula ang mga braso at binti ni Lyle.
"Huwag kang mag-alala at narito naman ako, Ely." she said calming me. Kung wala rito si Henessy ay hindi ko na alam ang gagawin. May tiwala ako sa sasabihin niya dahil marami na siyang karanasan sa pagiging nurse. Kahit nag-aral naman ako ng tatlong taon hindi ko pa rin maiwasang kabahan kapag ako lang mag-isa.
I'm lack in experience. So its better having Henessy here.
"Ipagluluto ko na lang ng soup si Lyle." sabi ni Henessy nang bahagyang nawala ang panginginig ni Lyle at natutulog na ngayon. His temperature decrease a bit. Pero hindi ko pa rin magawang mapanatag.
Gusto ko sanang sabihing ako na pero hindi ko magawang iwan si Lyle rito ng mag-isa. Ayokong mahiwalay ang tingin ko sa kanya. Kaya tumango na lang ako kay Henessy at ngumiti siya sa akin para pakalmahin ako bago umalis sa silid.
Abala ako sa pagbabantay kay Lyle sa paglipas ng oras. I was humming a song while holding his little hand. My heart is aching seeing my son in this state. Kung puwedeng ako na lang lagi ang magkasakit at huwag na siya.
I can't help but to feel panic whenever's Lyle is sick. What happened three years ago was still fresh to me. Its haunting me every night. Ayokong mangyari ang ganoong sitwasyon kay Lyle. Hindi ko makakaya.
Hours pass and Lyle's temperature continues to decrease. Nang maluto na ni Henessy ang suop ay pinakain ko si Lyle. Pero nakatatlong subo lang yata siya at umayaw na agad. Sinubukan ko pa siyang pakainin pero ayaw niya na talaga.
I heaved a sigh as I watch him lay in the bed again. Nasa tabi ko si Henessy. Huminga rin siya ng malalim at nag-aalala pa rin.
"Bumababa na ang lagnat niya hindi ba? Baka mamaya maya ay pagpawisan na iyan." si Henessy bago magpaalam para maglinis ng kusina.
Binabantayan ko lang si Lyle nang maghapon na at mas lalo pa akong kinabahan ng bumalik muli ang tumaas ang temperatura. Mas mataas pa kaysa noong unang kuhanan ko siya. He also has some scarlet-colored rash around his neck and face.
Mamula mula rin ang braso niya.
"M-Mama." he called me with his horse voice. I also notice that he's throat is dry. Mukhang inuubo na rin.
"Don't worry baby, we're going to the hospital!" I said in panic. Nagmamadli akong naghanap ng sweater para sa kanya. When I pick one, I immediately wear it to him. I caress his face before carefully carrying him in his arms. Wala na akong oras pang mag-ayos. Sobrang nag-aalala na ako kay Lyle.
I just changed my shorts with a jeans. Hinayaan na ang puti kong T-Shirt na suot.
"Lyle rashes become worst. His temperature increase also!" sabi ko kay Henessy at agad niyang nabitawan ang tambong hawak.
"Okay, magbibihis lang ako!" nagmamadaling aniya at ilang minuto lang ang tinagal niya sa kwarto at agad na rin siyang lumabas.
We took a cab to the hospital. Hawak ko si Lyle sa bisig ko habang malalim ang paghinga niya.
"We should bring him to the private hospital Ely. Its expensive b-but you know what happened to Eunice..." may pag-aalinlangan niyang sinabi ang huling pangungusap at agad naman akong tumango.
"I know, Henessy. Sa private tayo pupunta." sagot ko at mabilis siyang nagsabi ng pangalan ng hospital sa driver.
"May pera ka bang dala?" she asked while looking at Lyle.
"I bring my wallet. H-Hindi ko na alam kung sapat iyon."
"May dala naman ako kung sakaling magkulang." suminghap ako sa sinabi ni Henessy.
"A-Ako na ang magbabayad."
"Huwag ka nang mahiya, Ely. Wala namang problema sa akin." Henessy said and I just bit my bottom lip. Dahil alam kung kukulungin talaga ako.
"I know you spent all of your savings and money to Eunice. Pagkatapos ng lahat ng nangyari alam kong nagsisimula ka ulit mag-ipon. Hindi biro ang lahat ng nagastos mo sa nagdaang taon." aniya at hindi maiwasang sumikip ng dibdib ko sa pagbanggit niya ng pangalan na iyon.
That's the truth. I don't have enough money anymore but I don't want to take the risk of Lyle's health. I want to make sure of his condition to a private hospital. Hindi ko minamaliit ang mga pang gobyernong hospital lalo na at roon nagtratrabaho si Henessy pero ayoko lang mangyari ulit ang kinakatakutan ko tatlong taon ang nakakalipas.
The cab stop us in front of the private hospital. Agad kaming bumaba ni Henessy pero nang nasa loob kami ay nagtaka ako ng walang umaasikaso sa amin.
"T-Teka bakit po? Inaapoy na po sa lagnat ang anak ko!" reklamo ko sa nurse na lumapit sa amin. Saglit na nagsalubong ang kilay niya nang tumaas ang tono ko. Bumaba ang tingin niya sa suot ko at bakas na bakas roon ang insulto.
"The hospital has a rules Ma'am. You need to pay half of your bill before we accept your son as a patient here." halos malaglag ang panga namin ni Henessy sa sinabi niya.
"Anong kalokohan ang sinasabi mo? We need assistance immediately. Gusto niyo bang mademanda ang hospital niyo?!" si Henessy at nagsisimula na ring siyang magngitngit sa galit. Tumaas ang kilay ng babae.
"You can transfer to a public hospital then." aniya at pinigilan ko si Henessy sa akmang pagaalburuto. I took a deep sigh. I'm still carrying Lyle and my heart is still pounding.
Tinanong ko ang presyo at muling nalaglag ang panga namin ni Henessy sa sinabi niya. We need to pay a five digit bill so the hospital can accept Lyle. Dahan dahang bumagsak ang balikat ni Henessy pagkatapos marinig iyon.
"Lumipat na lang tayo sa iba, Ely." aniya at napapikit ako ng mariin.
"Hindi puwede. Gagawa ako ng paraan."
"Paano? Our money is not even enough for half." bakas na bakas ko ang pagkabigo sa tinig niya.
"May pera sa bahay."
"Ano? Uuwi ka pa sa Romblon para kuhanin iyon? Lyle's needs to check immediately."
"I know." halos mapahilamos ako sa sariling mukha dahil sa problemang kinahaharap namin. Frustration and worry is mixing on my system. Hindi ko na alam ang gagawin.
"Maiwan ko na kayo---" akmang aalis ang nurse ng pigilan ko siya.
"Sandali. Kukuha ako ng pera. You can wait right?" pagpigil ko sa kanya at napasinghap si Henessy.
"Yes, Ma'am. We can wait." the nurse said it as almost a scoffed. Tinaliman siya ng tingin ni Henessy habang naglalakad siya paalis. Binalingan niya ako ng gulat.
"Saan ka naman kukuha ng pera?" hindi ko rin alam ang sagot sa tanong niya but there's only one person in my mind right now and I don't have a choice but to ask for his help now. I know he's clueless about everything. Hindi pa ako handa na sabihin ang lahat pero gagawin ko. Bahala na. Para kay Lyle ay gagawin ko.
"To Lyle's father."