Ταξίδι Στο Αλλόκοτο

Οι Λυκάνθρωποι της Αρκαδίας

Υπάρχουν μέρη της Ελλάδας που η παράδοση τα θυμάται ως τόπους όχι ηρωικών επών αλλά μακρινής και σκοτεινής διήγησης, όπου επέζησαν αρκετές ιστορίες που μπορούν να μας πληροφορήσουν αλλά και να μας ρίξουν σε σύγχυση για το απώτατο παρελθόν μας. Η Αρκαδία είναι μια τέτοια περιοχή. Διατήρησε πέραν των θρύλων των Πελασγών, την πρακτική μιας πανάρχαιας λατρείας που συνδεόταν με τη λυκανθρωπία. Σχεδόν κάθε ευρωπαϊκός λαός έχει να αφηγηθεί κάτι για τους ανθρώπους-λύκους. Ιστορίες τρόμου, λυκανθρωποκυνηγητά, δικαστικές διώξεις, απόκοσμες τελετές και θύματα συνθέτουν ένα σκηνικό που είναι γνωστό από τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Στην Αρκαδία όμως, όπου καταγράφηκε το φαινόμενο πρώτα από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, έχει διαφορές και ιδιαιτερότητες από τις παραδόσεις της υπόλοιπης Ευρώπης.

Ο πρώτος λυκάνθρωπος

Αρχίζουμε από τον Αρκάδα. Μητέρα του ήταν η Καλλιστώ και πατέρας του ο Δίας. Πανάρχαιος ήρωας, βασιλιάς, ή ακόμη ολόκληρη η φυλή προσωποποιημένη, έδωσε το όνομα του στην περιοχή στην οποία βασίλευε ο Λυκάονας ως πρόκληση-δοκιμασία για τον Δία: Ο βασιλιάς, αφού τον σκότωσε και τον διαμέλισε, μαγείρεψε τα μέλη του σε γεύμα στο οποίο κάλεσε τον Δία: Ο πατέρας των θεών κλήθηκε από έναν ειρωνικό Λυκάονα να κάνει επίδειξη δύναμης δίνοντας ξανά τη ζωή στο νεκρό. Πράγμα που ο Δίας έκανε και στη συνέχεια τιμώρησε τον Λυκάονα μεταμορφώνοντας τον σε λύκο, αφήνοντας του όμως ανθρώπινο μυαλό, ώστε ποτέ να μην ξεχάσει την κατάσταση του. Ο Αρκάς έγινε βασιλιάς της χώρας και εξελίχθηκε σε τρανό κυνηγό (λύκων, κυρίως...).

Στη φάση του αρχικού μύθου βρίσκουμε τις συνήθεις ερμηνείς. Η περιοχή είχε πολλούς λύκους, ο Αρκάς τους εξολόθρευσε κτλ. Αναμφισβήτητα η δασώδης Αρκαδία ήταν τόπος περιπετειώδους κυνηγίου (οι άνθρωποι κυνηγούσαν τους λύκους - ή ίσως οι λύκοι τους ανθρώπους...), ο δε Λυκάονας φαίνεται να αντιπροσωπεύει και στην Αρκαδία τον πελασγικό πληθυσμό που ίσως υποδέχθηκε τους Ολύμπιους Θεούς εγκαταλείποντας (αν και όχι εντελώς, όπως φαίνεται) κάποιο θρησκευτικό σύστημα καθαρά φυσιολατρικό. Όπως λέει ο Salares (The Ecology in the Ancient Greek World), <<Το μυστήριο μεγαλώνει όσο οι λύκοι εξαφανίζονται>>.

Ο Λυκάονας θεωρούταν ο θεμελιωτής της Λυκόσουρας (της πρώτης πόλης της ανθρωπότητας, κατά τον Παυσανία), την οποία οίκησε αργότερα ο γιος του, ο Τεγεάτης. Αυτός ονόμασε το όρος Λύκαιον, προς τιμήν του Διός (και ίσως για να εξιλεωθεί για το έγκλημα του πατέρα του και για να αποφύγει τη θεϊκή οργή) και καθιέρωσε τα Λύκαια, εορτή με αγώνες.