Sa Taong 1890

Kabanata 69

|Kabanata 69|

          Bahagya kong ginalaw ang duyan na aking inuupuan habang nakatingin sa payneta sa ibinigay ni Primitivo na aniya isuot ko raw sa araw ng aming kasal. Ginawa ko naman iyon kanina. Nang makita nga niya itong suot ko ay nakangiti pa siya at nagpasalamat sa akin nang pabulong. Wala akong iba hangad kung hindi sana ay nasa maayos na kalagayan lamang ang mga taong naging kaibigan ko na rito. Pero hindi ko talaga maiwasan na makasakit ng tao. Naaawa ako kay Primitivo. Sinabi ko naman sa kaniya na huwag na niyang ituloy ang kaniyang nararamdaman para sa aking pero hindi siya nagpapigil. At ngayon, nalulungkot ako dahil alam kong gusto niyang mangyari ang kasal na ito pero hindi naman natuloy dahil din sa kagagawan ng kaniyang ama. Gusto ko lang naman na maging masaya ko pero ang paulit-ulit kong tanong ay kung bakit kapalit ng kasiyahan ko ay pagdurusa ng ibang tao.

          Kaibigan ko si Primitivo at nasasaktan din ako dahil nasira pa ang hinangad niyang kasal sa taong mahal niya pero hindi ko rin naman kayang magpakasal sa kaniya, kahit pa walang binabalak na masama si Don Miguel. Kaibigan lamang talaga ang turing ko sa kaniya. Kaya naman sana ay makakatagpo na siya ng babaeng magiging dahilan ng pag-iba ng tingin niya sa akin at mapagtanto niyang hindi naman talaga ko ang babaeng para sa kaniya.

          Malapit na ang hapunan at hinihintay na lamang sina Ama at kuya Lucio na hanggang ngayon ay naroon pa rin sa bayan. Hindi ko maisip na ganoon ka seryoso ang pangyayaring ito na naabutan sila ng kalahating araw upang asikasuhin iyon. Ngunit gusto ko rin naman talagang maranasan ni Don Miguel ang mga bagay na dapat niyang kaharapin dahil sa ginawa niya sa pamilyang ito. Ang araw na ito pa naman sana ang araw kung saan matutupad na ang kaniyang mga hangarin ngunit gumuho ang lahat ng iyon na hindi niya inaasahan. Sana walang kinalaman dito si Primitivo dahil pati siya ay kamumuhian ko rin kahit naging kaibigan ko siya.

          Hindi ko naman alam kung anong ibig sabihin ni Agustin na mayroong pagkakasala si Don Miguel sa pamahalaan. Hindi ko rin maintindihan kung bakit hindi nila ako kinuhanan ng impormasyon tungkol sa mga nalalaman ko. Maaaring alam nga talaga ni Agustin ang mga nangyayari. Alam ko talagang maasahan ko siya sa lahat ng bagay. Nakakatuwa lamang kasi ang kaniyang kurso ay sa medisina pero nakatuon din ang kanyang pansin sa politika at sa pamahalaan. At magaling siya rito. Marami pa yata akong hindi alam kay Agustin.

          Napasimangot tuloy ako nang maisip kong baka hindi na siya paririto dahil gabi na rin. Hindi ko man lang siya nakasama ng matagal na panahon kanina. Pero maiintindihan ko rin naman kung hindi na muna siya pupunta ngayon dahil alam kong pagod siya dahil sa lahat ng mga nangyari sa araw na ito. Alam kong marami siyang pinagdaanan at pinaghandaan para magawa niyang dakpin ang mga masasamang tao. At hangang-hanga talaga ako kay Agustin, sobra. Isa pa, naniniwala rin naman akong may iba pang mga araw na maaari ko siyang makasama, makausap, o magkwentuhan kung hindi man ngayon.

          Napaangat ang ulo ko nang makarinig ng tunog ng paparating na karwahe. Sa ilalim ng liwanang ng buwan at natitirang makulay na paglubog ng araw at nakita ko ang isang karwahe papalapit sa may hagdan ng mansiyon. Nanatili akong nakaupo habang pinapanood ang mga sakay nito na bumaba. Naunang bumaba si Ama dala ang kaniyang tungkod at suot pa rin ang kaniyang damit na isinuot niya sa kasal. Kasunod naman niya si Kuya Lucio na inayos pa ang kaniyang suot pagkababa at naglakad papalapit kay Ama. Napanguso ako nang makitang wala nang sumunod na bumaba kasabay ng pagyuko at paglaro ko na lamang sa payneta.

          Hayy, hindi na nga talaga siya pupunta rito.

          "Agustino, dalian mo na riyan. Hinihintay na ni Martina sa itaas, panigurado."

          Kaagad na nalaki ang mga mata ko at mabilis na napalingon sa gawi nila nang marinig kong sabihin iyon ni kuya Lucio. Nakaharap ang kaniyang katawan sa mansiyon ngunit bahagya siya napalingon sa pinto ng karwahe na tila ba'y mayroong bababa. Napatingin naman ako roon at hinintay ang taong kaniyang tinawag. Ilang sandali pa ay isang paa ang nakita kong bumaba sa Karwahe at sumunod ang pares nito. Pinasadahan ko iyon ng tingin hanggag sa kaniyang mukha t sa sandaling iyon ay isang malapad na ngiti ang sumilay sa aking mukha at kaagad akong napatayo dahil sa tuwa.