Jeśli chcesz możesz się wypowiedzieć. To, co przeczytasz niżej to wyłącznie opinia i możesz się z nią nie zgadzać. Komentarze są do twojej dyspozycji. Jeśli masz jakieś uwagi lub, wręcz przeciwnie, uważasz, że mam rację, powiedz o tym. Będziemy prowadzić wspólne dyskusje :)
Na prośbę @_Atria_ porozmawiamy sobie o magii/ czarodziejach itp. umieszczonych w różnych książkach, filmach, serialach... W końcu ilu z nas czytało książki, w których przewijał się motyw czarów i magicznych światów? Jest tego pełno w popkulturze, bo ludzie, a w szczególności młodzież, uwielbia tego typu tematy. Zaklęcia, cuda, przygody, o którym nawet nam się nie śniło... Jest to coś, do czego nie da się zbliżyć w prawdziwym życiu. Jak wiadomo rzeczy nieosiągalne najbardziej kuszą ludzi, więc nie można się dziwić, że autorzy i reżyserzy lubują się w odchodzeniu od realizmu. Kuszą odbiorcę nowymi zjawiskami, istotami, a także całymi światami, w których czytelnik, bądź (w przypadku filmów i seriali) widz chciałby się znaleźć.
Pominiemy dzisiaj tematy wampirów, wilkołaków, czy innych driad, demonów i wróżek, a zajmiemy się magią. Jak to się mówi, przyjrzymy się jej od zaplecza. Jak pewnie niektórzy zauważyli jest mi to temat dosyć bliski, gdyż sama tworzę wiele pozycji, w którym główną rolę odgrywają czary. Nie wiem, czy to pomoże mi neutralnie ocenić temat, ale spróbuję :) W końcu samokrytyka też jest wskazana do szlifowania kunsztu literackiego.
Od czego by tu zacząć? Hmm... Może od początku, czyli od ogólnej definicji magii. Jest tego mnóstwo, bo same wierzenia, opinie i legendy mogłyby zająć przynajmniej kilkaset stron książki. Wystarczy, że jedna osoba coś napisze, a kolejna wymyśli dziesięć innych teorii. I tak dalej i tak dalej. W końcu oficjalnie nie ma czegoś takiego jak magia, każdy może wymyślać co mu się podoba, a to powoduje, że Internet wręcz roi się od spekulacji, wierzeń i tym podobnych. Jeśli jednak chcemy opisać magię jak najbardziej skrótowo to można powiedzieć, że "jest to ogół praktyk opartych na przekonaniu o istnieniu sił nadprzyrodzonych, które można opanować za pomocą odpowiednich i określonych czynności. Osoba zajmująca się magią stosuje różnorakie gesty, wypowiada zaklęcia (inkantacje) i wykonuje czynności o cechach mające dać mu władzę nad siłami nadprzyrodzonymi, i które w jego przekonaniu umożliwiają mu kształtowanie ."*
No dobrze, więc ile mamy rodzai magii? Setki? Tysiące? Miliony? Kto to zliczy. Mamy magię białą, magię czarną, modele magii tj. duchowy, energetyczny, psychologiczny, informacyjny, magię w stosunku do religii, magię według praktyk, czy pojęć, magię stosowaną za pomocą gestów, różdżki czy samych słów. Możliwości są praktycznie nieograniczone.
W każdym tekście kultury magia różni się choćby najdrobniejszymi szczegółami. Mówię tu na przykład o sposobie zyskiwania magii, choć, chyba najpopularniejsze jest w tym wypadku dziedziczenie. Autorzy tylko w nielicznych wypadkach chcą się bawić w zdobywanie magicznych umiejętności w inny sposób. Albo rodzice są czarodziejami, albo dziadkowie, czy nawet pradziadkowie. Wszystko zależy od tego, jak bardzo autor jest skłonny się rozpisać. W przeciwnym wypadku rzuci krótką linijkę z wyjaśnieniem w stylu: "twoi rodzice byli magami, więc ty też nim jesteś" i poleci dalej z fabułą. Czytelnik, przyzwyczajony do takiego wytłumaczenia, nie będzie zadawał pytań, bo od razu sam dopisze sobie część historii. Taka prawda, jeśli leniwy autor jest wystarczająco inteligentny, z łatwością wykorzysta nieświadomość czytelnika na każdym możliwym polu. Zwłaszcza, jeśli chodzi o fantasy. W końcu zawsze można się wytłumaczyć tekstem: "bo tak wymyśliłem i tak ma być" lub "w mojej historii jest inaczej, więc się nie czepiaj". Tylko niektórzy autorzy potrafią przyjmować konstruktywną krytykę i dociekliwe pytania zainteresowanych czytelników.
No to może porozmawiajmy o tym, jak niektórzy opisują magię w swoich utworach. Zacznijmy może od czegoś prostego, czyli... kto by się spodziewał... Harry'ego Pottera. Bądźmy szczerzy, kto tego nie czytał lub przynajmniej nie oglądał ekranizacji? Historia o najpopularniejszym magu świata nie mogła przejść niezauważona. W świecie bohatera magia jest czymś normalnym, ale tylko dla czarodziei. Ludzie, którzy nie urodzili się magami, nie mają pojęcia o tej szalonej części świata, w której używa się zaklęć prawie tak często jak komunikacji miejskiej. Magia nie jest zakazana, choć czarodzieje starają się nie ujawniać przed "mugolami". Jest również dziedziczna, choć niemagiczni rodzice także mogą mieć czarodziejskie dzieci. Jeśli tak się stanie, młody czarodziej jest postrzegany przez resztę swojego społeczeństwa jako ktoś gorszy, słabszy. Okrutnie określa się go "szlamą" co jest najgorszą obelgą dla czarodzieja. Coś w stylu maga gorszego sortu, czy coś w tym stylu. Nie mogę się dokładnie wypowiedzieć, bo, szczerze powiedziawszy, nigdy nie czytałam żadnej z części książki. Oglądałam filmy, ale domyślam się, że fabuła została w sporej części okrojona i nie chciałabym mówić o czymś, czego do końca nie znam. Mimo to, nie przepadam za motywem maga wybrańca, genialnego dziecka, które nigdy nie słyszało o magii, a jednak jest wychwalane od samego początku i kreowane na cudownego chłopca, tego, który przeżył spotkanie z panem V. To wręcz zmusza czytelników i widzów do zaakceptowania głównego bohatera, każe im polubić chłopaka tylko dlatego, że inni go lubią i wydaje się być przez to najbardziej pozytywną i odważną postacią. Narzuca to sposób myślenia, a według mnie, to osoby po drugiej stronie powinny decydować, czy bohater przypadnie im do gustu, czy nie. Nawet, jeśli jest główną postacią, a nie często pojawia się motyw, gdy wybraniec od początku jest uważany za wybrańca, jakoś tak mi się to gryzie.
W każdym razie Harry Potter to wręcz kwintesencja magii, najprostsza, oparta na schematach. Czarodzieje używają różdżek, historia dzieje się starszych czasach, kiedy nie istniały super szybkie komputery, nowości technologiczne i tym podobne rzeczy. Młodzież jeździ uczyć się w szkołach, gdzie poznają tajniki magii (słynny Hogwart). Na świecie żyją magiczne istoty, czarodzieje mają swoją władzę, która jest w rękach Ministerstwa Magii (tak?). Krótko mówiąc każdy ma wolną rękę, ale musi się liczyć z tym, że jest pod okiem kogoś stojącego wyżej.
Innym przykładem magów ukazanych w książkach lub filmach jest na przykład Hobbit, Tolkiena. Też mamy w tym przypadku magie dobrą i złą, choć chyba nazywają to magią białą i czarną. Zajmowała się nią odrębna grupa, czarodzieje. Ci dobrzy często posiłkowali się nią by ratować innych. Przeważnie jednak posługiwali się drobnymi sztuczkami. Typowych, odzianych w długie szaty czarodziei nie dało się pomylić. Z filmów pamiętam, że w zależności od typu czarodzieja nosili różnych kolorów szaty, tak więc szarzy nosili szare ubrania, a biali białe. Fajny pomysł zważywszy na fakt, że cała akcja Hobbita jak i Władcy Pierścieni dzieje się w dawnych czasach i rzeczywistości wykreowanej przez autora. Wszystko idealnie ze sobą współgra i nadaje klimatu historii. Zwłaszcza, że pojawiają się w niej również magiczne przedmioty tj: miecze wykonane przez elfów, mapa Samotnej Góry (zawierająca inskrypcję zapisaną księżycowym pismem), a także sam pierścień, który czynił Bilba i Frodo niewidzialnym.
Kolejne przykłady? Proszę bardzo. Czarnoksiężnik z krainy Oz, Pamiętniki wampirów (choć tam bardziej skupiamy się na tytułowych wampirach), czy chociażby Wiedźmin. W tym ostatnim, w świecie Sapkowskiego, "Magia jest Chaosem, Sztuką i Nauką. Jest przekleństwem, błogosławieństwem i postępem. Jest ona ukryta we wszystkich żywiołach - w ziemi, w ogniu, w wodzie i w powietrzu. Magowie wyszukują dzieci utalentowane w tej dziedzinie, które pobierają następnie długie nauki, aby stać się czarodziejami. Magia jest bardzo rozległą i trudną dziedziną. Wydaje się, że szczególne predyspozycje przejawiają w tej dziedzinie kobiety. Moc ujęta w formuły czarów może służyć do uzdrawiania, teleportacji, niszczenia, tworzenia iluzji, zmiany kształtu. Dzięki magii możliwe jest również tworzenie magicznych glifów i amuletów, takich jak wiedźmińskie medaliony. Najprostszymi zaklęciami są wiedźmińskie Znaki, proste czary kinetyczne lub wpływające na umysł."*
W skrócie, magia, magia i jeszcze raz magia, bez szalonych, młodzieżowych dodatków, czy dziwnych przekształceń. Czytałam pierwszą książkę, znam też gry i naprawdę podoba mi się motyw czarów w tej pozycji. Sapkowski odwalił kawał dobrej roboty. :D
No dobrze, może teraz coś na podstawie wattpada. Tu też znajdziemy mnóstwo książek, w których pojawiają się magowie. Wystarczy wejść w ranking najlepszych książek fantasy i otworzyć pierwszą lepszą pozycję. Co prawda nie wszystkie poruszają temat czarodziei, ale w końcu to fantasy, coś magicznego musi w nich być.
No i tu skończy się miłe pisanie. Wkraczamy bowiem do miejsca, w którym schemat goni schemat. Możecie co prawda przeczytać o tym więcej w poprzednim rozdziale, kiedy pisałam o wattpadowych tematach, ale i tak powtórzę to jeszcze raz. Wiele osób, które dopiero zaczyna przygodę z pisaniem nie ma określonego pomysłu, o czym planuje pisać. Chcą to robić, ale równocześnie nie wiedzą jak zacząć. W końcu temat może się nie spodobać, a fabuła będzie nużąca lub zbyt skomplikowana. Może też w któryś momencie zacząć przerastać autora, więc ten chwyta się tego, co lubią czytelnicy - schematów, dobrze znanych treści, które wszyscy znają, więc nie trzeba ich tworzyć na nowo. Tu z pomocą przychodzą mu właśnie schematy. Niemagiczna osoba nagle dowiaduje się, że jest czarodziejem, magiem lub kimś w tym stylu. Tylko w nielicznych przypadkach już nim jest i dobrze zna świat, w którym żyje. Bohater musi w końcu poznać świat, a wtajemniczają go w to osoby, które później zostają jego przyjaciółmi. Często też przewija się chłopak, w którym bohaterka się zakochuje. Przystojny, dobry w magii itp. Istny ideał, który albo wcześniej ma dziewczynę i z jakiegoś powodu się rozstają (w tych bardziej drastycznych przypadkach biedna drugoplanowa dziewczyna zostaje zamordowana). Często magowie posługują się w tym przypadku magią żywiołów i to na niej bazuje świat przedstawiony. Tylko czasami czarodzieje są przedstawieni jako bardzo zżyte z naturą istoty, które posługują się prostą, ale potężną magią. Są bezkonfliktowi, starają się współistnieć z innymi gatunkami. Zazwyczaj są wtedy jednak przedstawieni jako tło dla historii, rasa, z którą nie jest związany główny bohater lub bohaterzy.
Podsumowując, magia w książkach jest ukazana różnorodnie. Czarodziej może na początku nie wiedzieć, że ma jakąkolwiek moc, lub wręcz przeciwnie, być tego w pełni świadomym. Magowie mogą mieć hierarchię tj: władców lub po prostu Radę, Ministerstwo, czy inną organizację strzegącą porządku. Magiczny świat może być ujawniony lub ukryty przed zwyczajnymi ludźmi, może też zawierać wiele kreatywnych rozwiązań autora, z którymi nikt się nigdy wcześniej nie spotkał. Możliwości jest wiele, a te zależą tylko od wyobraźni twórcy. Co prawda mówię tutaj o prawdziwej wyobraźni, a nie kopiowaniu schematów i tworzeniu światów na podstawie innych książek.
A odpowiadając na pytanie w tytule? Magia to hit, ale łatwo można ją przerobić w kit. Fantasy wciąż jest uwielbiane przez wiele osób w każdym wieku. Wszystko zależy jednak od podejścia autora i czytelników.
A wy jak sądzicie?
* wikipedia :)
No to teraz przedstawmy może kilka wattpadowych książek, w których pojawia się motyw czarodziei :) Zostawiam to zadanie wam, czytelnikom, gdyż wiem, że znacie ich pewnie więcej niż ja. Napiszcie ich tytuły w komentarzach :D Nie zapomnijcie oczywiście o autorze, aby wiedział, że podoba wam się jego książka. Możecie też wypisać książki normalne, czyli takie, które zostały już wydane i tym samym polecić je innym czytelnikom. Jak ktoś chce się rozpisać może napisać, czemu akurat te pozycje przypadły mu do gustu ;)
Pamiętaj: Jeśli uważasz, że nie poruszyłam jakiejś kwestii, która szczególnie cię interesuje, napisz o tym w komentarzach. Z chęcią dodam coś jeszcze. Jeśli natomiast sam tworzysz coś z motywem magii w tle, wypowiedz się jak ty to widzisz :) Podyskutujemy :D
Pozdrawiam Cherrich