GS Kenmerkende Aspecten (KA'S)

KA 3: Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

Samenvatting:

Waar ontstonden de eerste steden

De eerste steden ontstonden in Mesopotamië, dit was onderdeel van de vruchtbare Halve Maan. Door overstromingen van de Tigris en de Eufraat was de grond daar erg vruchtbaar doordat er slib achterbleef. In Mesopotamië maakte men voor het eerst gebruik van irrigatielandbouw. Dit betekent dat zij kunstmatig water toevoegden aan hun akkers door middel van kleine kanaaltjes. Door overvloedige oogsten groeide de bevolking en ontstonden rond 3300 voor Christus de eerste steden.

Nieuwe beroepen

In de eerste steden ontstonden nieuwe beroepen, zoals leerlooiers, pottenbakkers, kleermakers en smeden, maar ook kwamen er handelaren. Deze nieuwe beroepen ontstonden doordat niet iedereen zich nog met landbouw hoefde bezig te houden, omdat er nu voldoende voedsel was. Wel waren mensen nu afhankelijk van elkaar. Mensen leefden nu van de landbouw, ambacht en handel. Door het ontstaan van beroepen ontstonden er sociale lagen. De boer was de laagste klasse en de priesters waren een van de hoogste klasse. Tussen deze klassen kwam een verschil in macht, rijkdom en aanzien.

Leiders

Steden groeiden uit tot stadstaten waar een bestuur kwam. Dit bestuur moest de orde handhaven, de stad beschermen tegen vijanden en de irrigatiesystemen laten onderhouden. Later kreeg een stad een koning of koningin die hulp kreeg van ambtenaren. Die ambtenaren hielden de administratie bij, stelden wetten op en controleerden of iedereen belasting had betaald.

Ontstaan van het schrift

In Soemerië ontstond rond 3300 voor Christus het eerste schrift. De Soemeriërs gebruikten dit schrift om bijvoorbeeld bij te houden wie belasting had betaald en wie niet. Ook hielden ze bij welke arbeiders hun loon hadden ontvangen en hoeveel soldaten ze in dienst hadden. Dit werd genoteerd met nummers, tekeningetjes of pictogrammen. Later werd dit uitgebreid met tekens die lettergrepen en klanken voorstelden. Het Soemerische schrift wordt ook wel het spijkerschrift genoemd, omdat de tekens veel op spijkers leken. De Soemeriërs zijn een van de weinige volken die zonder invloed van buitenaf een schrift hebben ontwikkeld. Met het ontstaan van het schrift kwam een einde aan de prehistorie.

Egypte

De eerste staat die ontstond was Egypte. Een staat houd in dat dat gebied onder leiding staat van een centraal bestuur. Alle losse dorpen en steden hadden dus niks te zeggen over het bestuur. Egypte bestond uit 2 rijken: neder-Egypte in het Noorden en opper-Egypte in het Zuiden. De farao werd meestal opgevolgd door het volk. Zo werden er bijvoorbeeld tempels voor hem gebouwd. De farao werd meestal opgevolgd door zijn oudste zoon. Die zorgde ook voor de begrafenis als de farao stierf. De overheid had het geweldsmonopolie, wat inhoud dat zij de enige waren die geweld mochten gebruiken. De ambtenaren zorgden voor de organisatie van de landbouw, het opmeten van het land na een overstroming van de Nijl en de akkers opnieuw onder de boeren verdelen. In de steden in Egypte waren veel boeren. Die boeren moesten een deel van hun oogst aan de farao afstaan, want hiermee kon de farao zijn ambtenaren betalen. In Egypte was ook een rolverdeling tussen man en vrouw. De vrouwen werkten meestal in het huishouden, maar er waren ook vrouwen die een ambacht uitoefenden, zoals bakker of weefster. Mannen oefenden een van de anderen ambachten uit zoals timmerman of steenhouwers of waren boer.

Geloof in Egypte

Vroeger waren de Egyptenaren polytheïstisch. Ze geloofden dus in meerdere goden en al die goden hadden een eigen functie. Ook geloofden de Egyptenaren in een leven na de dood. De god Osiris bepaalde of je een gelukkig en eeuwig leven zou leiden in het hiernamaals of zou worden verslonden door een monster.

Afsluitende bron:

Vele steden werden omringd met water. Dit kwam doordat boeren vaak aan het water gingen wonen voor de vruchtbare grond. Hier ontstonden nieuwe steden doordat er meer mensen op af kwamen.