SCOBO Nr. 3: October, Preptober: NaNoWriMo 2018!

8. Een lesje Nederlands

Wat mij vooral opvalt in Wattpad boeken is dat de spelling niet klopt. Mensen gebruiken de aanhalingstekens verkeerd, vergeten komma's en gebruiken hoofdletters verkeerd. Sommigen kunnen dan nog doorlezen, maar voor mij is het dan nog erg lastig. Daarom een kort lesje spelling voor degenen die hun verhaal op een wat hoger niveau willen halen.

Hoofdletters gebruik je aan het begin van de zin. Dat is logisch en vrijwel iedereen doet dat goed. Met namen wordt het al lastiger. Je schrijft bijvoorbeeld "meneer Van der Put", maar wanneer het woord "meneer" wordt vervangen door de voornaam wordt het Sander van der Put. Ook als je zegt "S. van der Put", blijft de V klein.

Plaatsen en landen krijgen een hoofdletter (voorbeelden: Zuid-Afrika, Vlaanderen, Luik). Ook afleidingen van deze plekken krijgen nog een hoofdletter (voorbeeld: Luikse wafels). Namen van talen en ook dialecten krijgen een hoofdletter. Daardoor beginnen Brabants en Engels met een hoofdletter.

Namen van geloven, culturele en maatschappelijke stromingen krijgen geen hoofdletters. Zo zal het dus christendom en islam zijn en het liberalisme.

Het onderdeel werkwoordspelling vind ik één van de makkelijkste onderdelen van spelling. Niet iedereen vindt het makkelijk.

Werkwoordspelling is puur regels onthouden en oppassen voor de uitzonderingen. Ik heb op de basisschool een schema ervoor gekregen die ik soms nog steeds gebruik om het nog eens op te halen. Hieronder zul je het schema:

En dan is het gewoon een kwestie van een schema in je hoofd stampen en deze telkens toepassen. Er zijn een aantal begrippen die verder uitgelegd kunnen worden namelijk:

A | Het voltooid deelwoord en persoonsvorm verleden tijd
Een voltooid deelwoord kun je schrijven met het ezelsbruggetje 't ex kofschip (of een variatie hierop. waag het niet de berichten vol te spammen met jouw kofschepen, fokschapen en andere onzin.). De klinkers kun je weglaten uit het woord, dan houd je de volgende letters over: t, x, k, f, s, c, h, p. Om te bepalen of er een d of t aan de achterkant van het kofschip moet komen, moet je eerst kijken naar het infinitief. Haal –en eraf en kijk dan naar het laatste letter. Komt deze overeen met de eerder genoemde letters uit het 't ex kofschip, dan is het de bedoeling dat er een –t komt. Als de laatste letter een andere letter is, komt er een –d aan het einde.

De persoonsvorm verleden tijd gaat bij zwakke werkwoorden op dezelfde manier. Om te kunnen achterhalen of er een –t of –d moet staan, kun je ook het 't ex kofschip gebruiken. Ook zijn er sterke werkwoorden met een klinkerverandering (voorbeeld: hij las een boek), deze moeten gewoon geschreven worden volgens de gewone spellingsafspraken.

B | Tegenwoordig deelwoord
Een tegenwoordig deelwoord geeft aan dat je iets aan het doen bent en is vrij simpel. Meestal komt er een –d achter het infinitief en soms komt er –de achter. Voorbeeld: al wandelend las hij een boek.

C | Het infinitief
Voor de mensen op de basisschool komt het woord infinitief waarschijnlijk niet bekend voor, maar het is niets anders dan het hele werkwoord. Gewoon een andere benaming en is verder precies hetzelfde.

D | Tegenwoordige tijd
Bij de tegenwoordige tijd heb je twee vormen: de ik-vorm en de ik-vorm +t. Voor velen is het moeilijk om te bepalen wanneer er nou een verrekte –t achter het woord komt en wanneer niet.

De ik-vorm is de stam. Als je bijvoorbeeld het woord "horen" hebt, haal je voor de stam de –en aan het einde eraf. Dan heb je "hor" en dat klinkt natuurlijk niet hetzelfde, daarom wordt het "hoor".

De ik-vorm +t is de stam +t. Deze gebruik je bij andere personen enkelvoud, zoals jij, hij, zij en men. Dan wordt het dus "hij hoort" en "hij wordt". Ook als de stam op een d eindigt komt er dus een –t bij. Je moet wel rekening houden met de vragende vorm van jij, want dan verdwijnt de –t. Dan is er sprake van een gewone stam (voorbeeld: Slaap jij overdag?).

De aanhalingstekens kunnen best ingewikkeld zijn als je gesprekken wilt schrijven. Want wanneer moet je nou een komma gebruiken en wanneer een punt?

Een aantal voorbeelden hoe je aanhalingstekens goed kan gebruiken:
A | Sanne zegt: 'Wij houden erg van appels.'
B | 'Wij houden van appels!' zegt Sanne.
of 'Wij houden van appels!', zegt Sanne.
C | 'Vind jij appels ook zo lekker?' vraagt Sanne.
of 'Vind jij appels ook zo lekker?', vraagt Sanne.
Bij zinnen die eindigen op een vraagteken en uitroepteken kan een komma achter de aanhalingsteken geplaatst worden. Dit is niet verplicht en persoonlijk vind ik het ook netter staan zonder komma.

D | 'Ik eet appels,' zegt Amy, 'maar dan wel zonder het klokhuis.'
E | 'Ik denk', zegt Sydney, 'dat appels totaal niet lekker zijn.'
Bij D hoort de komma bij de zin wat Amy zegt. Als we de aanhalingstekens weg zouden halen zou de zin zo worden: Ik eet appels, maar dan wel zonder het klokhuis. Je ziet dat de komma dan er nog steeds blijft. Bij voorbeeld E is dat niet zo en daarom is de komma buiten de zin geplaatst. Let erop dat als je zo je zinnen maakt dat de tweede zin niet begint met een hoofdletter, aangezien er na de persoon een komma komt en geen punt.
F | "Ik laat ze liever liggen." Emma loopt weg van het gesprek tussen de meiden.
Hier wordt een punt gebruikt omdat de zin niet verder gaat. Er staat niet bij wie het zegt.

Er zijn verschillende soorten aanhalingstekens. Je hebt dubbele en enkele. Het maakt verder niet uit welke je gebruikt voor welk doel, als je maar oppast dat je niet twee dezelfde soorten hebt met verschillende doelen. Hoe bedoel ik dat?
G | 'Er plakt een sticker aan de appel met de woorden "opgepast voor wormen" erop,' zegt Sanne die de appel voor haar ogen houdt.
In deze zin zou het onhandig zijn als er twee keer enkele aanhalingstekens worden gebruikt, aangezien het dan niet duidelijk is wanneer de zin eindigt.

Juist, dat was even een kort lesje Nederlands. Zijn er nog vragen, dan kan dat gewoon gevraagd worden!