Historische Fictie: Do's en Dont's

13) de meester en margarita

SNELLE MELDING: IK DOE NU HISTORISCHE FICTIE VERHAAL REVIEWS!!! Check mijn kanaal voor het boek.

Één van de ultieme meesterwerken die ik ooit heb gelezen was 'De Meester en Margarita'. (Video is de trailer van de Russische top musical)

Alles aan dat boek is speciaal. De manier waarop, waar het over gaat. En het verhaal van de schrijver. Een werkelijk meesterwerk dat in één woord te beschrijven is: pijn. En Russisch bizar mag je het zeker ook noemen.

Het werd geschreven door Michail Boelgakov. Theaterschrijver en auteur.
Stalin was een groot fan van hem. Helaas werd Stalin de baas van de USSR.

Boelgakov kon en mocht niets meer.

Hij begon eind jaren 20 aan zijn roman. Om het vervolgens te verbranden (onthou dat)* omdat het nergens te publiceren viel.

In de jaren dertig herschreef hij diezelfde roman. In deze periode komen de belangrijke verhaallijnen voor het eerst op papier.

In totaal zijn vier versies van de roman geschreven. En het is het meest incomplete boek dat ooit gepubliceerd werd.

Hoe kan dat? Boelgakov en zijn zoon hebben 47 pogingen gedaan om het boek door de Sovjet Russische censuur te halen. Het eerste deel had hij verbrand, de laatste delen waren incompleet vanwege zijn dood in 1940 en de rest werd gecensureerd. Een enorme 12-22% werd geschrapt.

Iedere schrijver die een beetje zijn werk serieus neemt zal onmiddellijk de pijn in Boelgakov's werk voelen.

Boelgakov is zwaar beproeft geweest in de periode dat hij de roman schreef. Het boek belicht drie verhaallijnen. De kruisiging van Jezus maar door de ogen van Pontius Pilatus, een door hoofdpijn gepijnigde man. De duivel die zichzelf Woland (Voland) laat noemen en dat van Margarita. De drie overlappen elkaar door Goede Vrijdag en Walpurgisnacht.  

Er is een zekere voorkennis nodig wil men het boek snappen. De belangrijkste reden? Wij zijn niet Sovjet geweest.

Zonder iets te spoilen is dit waar het boek over gaat.

In Sovjet Rusland van 1930-40 is religie verboden en er wordt alles aan gedaan om het bestaan van Jezus te ontkennen.

De meester is een schrijver die een roman over Pilatus schrijft en zijn hart verliest aan Margarita. Ondertussen maken we kennis met Pontius Pilatus die aan hevige hoofdpijn lijd. Enkel Jezus lijkt die pijn te kunnen verzachten.

In de periode dat de meester aan zijn verhaal werkt komt Woland naar de stad met zijn gevolg. De geloofsvrije stad is de ideale plaats voor zijn lente bal dat plaatsvind op Goede Vrijdag dat samenvalt met Walpurgisnacht.  Hij ontmoet er Berlioz en Bezdomny, een dichter. Eerst voorspelt hij de dood van Berlioz, wat niet veel later gebeurd. Getuige van de bizarre dood  verteld Bezdomny iedereen wat er gebeurd is. Maar niemand geloofd hem en hij wordt opgesloten.

De meester wordt ook opgesloten omdat hij beschuldigd werd van Pilatisme, wat verboden is. Zijn roman heeft hij verbrand (onthou dat)*.
Daar ontmoet hij Bezdomny. Het verhaal van Pontius wordt nu via de meester verteld aan Bezdomny (en ons) ipv in het boek.

Deel twee wordt helemaal van het realisme onttrokken. Volgens de traditie moet de gastvrouw van het lente bal Margarita heten en een lokale vrouw zijn. Margarita wordt meegelokt met de belofte een machtige heks te worden. Ze doet het en neemt op die manier wraak op diegenen die haar meester hebben opgesloten. En hoopt hem daarnaast te bevrijden.

De meester verteld Bezdomny verder over Pontius die Jezus van de veroordeling probeerde te redden, omdat hij alleen zijn hoofdpijn kan genezen. Zoals we de geschiedenis natuurlijk kennen mislukt dat en blijft Pontius geplaagd door pijnen achter.

Margarita moet ondertussen het lente bal kunnen uithouden tot zonsopgang... en wat daarna?

En de rest verzwijg ik ;)

De meester in het verhaal is Michail zelf, Margarita is zijn vrouw die het ook allemaal heeft moeten zien en meemaken. Woland is eigenlijk Stalin zelf. In het boek wordt veel kritiek gegeven op de periode van toen. In 1967 mocht het pas compleet verschijnen en het werd meteen een immense hit.

De musical (in Russisch helaas) is fantastisch. Net als het ballet. Maar het meest geniaal blijft het boek.

Mooiste stuk is misschien het volgende.

"En vertelt u mij eens, waarom noemt Margarita u een Meester?' vroeg Woland.
De Meester antwoordde met een lachje: 'Een vergeeflijke zwakte. Zij heeft een wat al te hoge dunk van een roman die ik geschreven heb.'
'Waarover?'
'Over Pontius Pilatus.' [...]
'Waarover? Over wie?' vroeg Woland, toen hij uitgebulderd was. 'Dat is werkelijk schokkend! In deze tijd en in dit land? Had u niet een ander onderwerp kunnen kiezen? Laat zien!' Woland stak de hand uit met de handpalm naar boven.
'Dat kan helaas niet,' antwoordde de Meester, 'want ik heb hem in de kachel gestopt.'*
'Pardon, maar dat geloof ik niet,' zei Woland. 'Uitgesloten. Manuscripten branden niet.'* Hij draaide zich om naar de kater en zei: 'Kom, Behemoth, hier met die roman.'

Zijn dagboeken zijn uitgegeven onder de titel 'Manuscripten branden niet.'
Heb je het onthouden? Begrijp je de pijn? Meesterwerk.