Nożyce tną... październik 2018

Perfekcyjny bohater #4 [psychologiczne perspektywy]

Warte napomknięcia są jeszcze sytuacje, jakie przeszło się w życiu: doświadczenia i uczucia temu towarzyszące, nad którymi się nie pracowało, gdy było to koniecznie, potrafią wpłynąć na nas, nawet gdy o tym nie wiemy. Wtedy bardzo ważnym okazuje się praca nad ustaleniem, jakie uczucia i potrzeby stoją za tym zachowaniem. 

Szara myszka przeżyła jakąś traumę – ktoś na jej oczach został rozjechany przez pociąg. Od tamtej pory boi się nawet spojrzeć na tory (chociaż wspomnę, że PTSD częściej trwa kilka miesięcy niż lata), co wpływa na to, że podczas wycieczek siedzi skulona, z zamkniętymi oczami lub nawiedzają ją koszmary. O, to jest myśl!, bezsenność spowodowana nocnymi marami – tego typu zależności jest mnóstwo i powinno się na nie zwracać uwagę, gdy chce się kreować wiarygodną postać. Na miejscu szarej myszki przez dłuższy czas nie byłabym w stanie jeść, bo ciągle myślałabym o tym mężczyźnie lub kobiecie, która wpadła pod koła pociągu. Może bym się obwiniała? Widziałam, że chce skoczyć lub straci równowagę! Był tak blisko, gdybym tylko podeszła do niego/niej, złapała za ramię, ostrzegła, zareagowała w porę... I tak dalej, i tak dalej.

Czwarta perspektywa: Rozwój poprzez wybory i odpowiedzialność.

Najważniejszą kwestią w tej perspektywie jest stwierdzenie: człowiek jest wolny i może decydować o tym, co zrobi. Nasz bohater w tym wypadku ma prawo do wybrania tego, co chce robić w życiu. Pewnie brzmi to śmiesznie, ale naprawdę warto wziąć to pod uwagę. Przecież nie wrzucicie nienawidzącej dzieci nastolatki do przedszkola, prawda? A przynajmniej ona, w rzeczywistości, nie tego by chciała, jednak musi robić tak, jak Autor jej nakazał. W każdym razie – waga tej teorii rozchodzi się o wiarę, że człowiek nie jest produktem społeczeństwa czy istotą, kierowaną jedynie instynktami. Umiemy się zmieniać, wykorzystywać wolną wolę do wzięcia odpowiedzialności i samemu dojść do dobrych rozwiązań, tak że możemy żyć tak, jak się nam podoba.

Nawiązując do perspektywy pierwszej: szara myszka wybiera metamorfozę. Decyduje, że chce coś zmienić w swoim życiu i jest zdeterminowana, by to osiągnąć. Ma dość krzywych spojrzeń czy tego, że nikt nie zwraca na nią uwagi, nie widzi tego, jaka jest naprawdę. Albo po prostu chce się przypodobać jakiemuś chłopakowi – w tym celu wybiera sobie nową tożsamość. Najczęściej jest to wewnętrzna "bad girl" myszki, co powiązane z ciemnym makijażem, czarnymi ubraniami i butami na obcasie, a najlepiej czerwonymi szpilkami i kusymi ciuszkami. Bohaterka bierze odpowiedzialność za to, że wcześniej dawała sobą pomiatać i uparcie dąży do nowego celu, całkowitej zmiany swojej osobowości i stylu.

I ostatnia, piąta perspektywa: Rozwój poprzez współprace.

Tak jak wcześniej wspomniałam: ludzie uczą się dzięki innym ludziom. Zarówno człowiek wpływa na środowisko, jak i środowisko wpływa na człowieka. To może być rodzina, przyjaciele, sąsiedzi czy koledzy z pracy. Uczymy się przez obserwowanie i powtarzanie: na tym między innymi polega współpraca. Wykorzystujemy dobre strony jednostek, by zniwelować własne wady, aby cel, do którego się dąży, wypadł jak najlepiej. W ten sposób zdobywamy doświadczenie: ćwiczymy dopasowywanie swojego zachowania i swojej wiedzy do środowiska i środowisko w zamian odpowiada nam tym samym.

Pamiętacie może o przyjacielu geju szarej myszki lub jej dobrej koleżance? To oni zazwyczaj pomagają głównej bohaterce w metamorfozie – chodzą z nią po sklepach, wybierają najlepiej wyglądające na myszy ubrania i uczą ją sztuki makijażu. Wykorzystują wtedy swoją wiedzę, a może nawet doświadczenie, znajomości, by pomóc przyjaciółce. W zamian za taką współpracę, mogą utrwalać sobie wiedzę i uczą się, jak przekazywać ją dalej – może też w międzyczasie dojdą do jakichś nowych wniosków, podczas rozmowy z, już zniechęconą, przyszłą "bad girl"?

Podczas dyskusji, debat, dzielimy się swoimi przekonaniami i tym, co wiemy, tym samym edukując siebie nawzajem. Szara myszka mówi, że lepiej wygląda w mniej obcisłych ubraniach, natomiast jej przyjaciele uważają wręcz przeciwnie. Pokazują sobie nawzajem, porównują swoje zdania, aż dochodzą do jakiegoś rozwiązania, które jednej stronie, oczywiście, może podobać się mniej a drugiej bardziej. Jednak jedno jest pewne: nasz szarak w jakiś sposób wykorzysta nabytą wiedzę w przyszłości.

Sposobów na wyjaśnienie, dlaczego człowiek myśli, czuje i zachowuje się w taki a nie inny sposób, jest wiele. Rozwija się z różnych powodów, niektóre na siebie nachodzą i stają mieszanką różnych rozwiązań. Niejedna perspektywa ma coś wspólnego z inną; ba, niektóre powiedziałabym, że są prawie takie same. Bohaterowie są różni, każdy kieruje się innymi wartościami i może warto zwrócić na to uwagę podczas pisania – co na nich wpływa?, przyjaciele, rodzina, a może uczucia, wspomnienia? A może wszystko po trochu? Zawsze powinno się wiedzieć, dlaczego nasza postać zachowuje się tak a nie inaczej – bo tak jak ludzie są różni, tak i bohaterowie powinni, z inną przeszłością. Nawet jeden akapit czy kilka zdań o tym, co uformowało naszą szarą myszkę taką a nie inną może się okazać pomocne – wtedy nie będziemy, jako autorzy, lawirować między dwoma odmiennymi charakterami, wciśniętymi w jedną osobę. 

MadameDelay