Gestolen tijd

5.Maartje

25 december 1917

Eerste kerstdag was altijd een groot feest in huize Van Der Laan en dit jaar was het niet anders. Omdat ik nu dertien ben, mag ik nu voor het eerst mee naar het grote kerstbal van de familie Goevears. Elk jaar organiseerden de Goevears een groot bal en hoewel de oorlog veel dingen veranderden, probeerde heel Nederland wel een aantal tradities aan te houden. Echter zouden we voor het bal met de hele familie bij elkaar komen, hoewel ik daar absoluut geen zin in had. Neeltje klopte op mijn deur en riep dat het tijd was om naar beneden te komen. Millie legde de laatste hand mijn krullen en legde haar hand op mijn schoeder. "Juffrouw, uw ouders zullen versteld van uw schoolheid. Als ze nu geen goede man voor u kunnen vinden, weet ik niet meer wat we kunnen doen om u te helpen," zei Millie met een glimlach. Mijn glimlach verdween echter direct van mijn gezicht. Ik was pas dertien, maar het bal vanavond was de eerste keer dat ouders van potentiële partners mij zagen en ik wist dat mijn ouders hoopten dat ze mij al konden koppelen. Dertien was een mooie leeftijd, daar was ik me bewust van, maar ik wilde nog niet denken aan een man. Ik wilde kunnen wandelen met mijn vriendinnen en snoepjes kunnen eten terwijl onze chaperone even niet keek. Ik was er nog niet klaar voor om volwassen te zijn.

Met langzame passen liep ik naar beneden, waar mijn ouders op me zaten te wachten. Neeltje was al bij het haardvuur gaan zitten, maar Albert was nog niet beneden. Ik ging langzaam naar mijn zus zitten en probeerde mijn jurk niet al te veel te kruikelen. "Wat zie je er mooi uit Maartje," zei Neeltje zachtjes. "Jij ook," fluisterde ik zachtjes. Ik aaide zachtjes de zachte satijn van haar jurk en kijk naar haar zilveren ring. Ik had haar verloofde nog nooit ontmoet, maar ik wist dat Neeltje niet erg gelukkig met hem was. Ik was bang dat mij hetzelfde lot stond te wachten als ik werd beloofd aan een wildvreemde man. "Zal hij er vanavond ook zijn? Zal ik hem vanavond eindelijk ontmoeten?" vroeg ik op een fluistertoon. Albert koos dat moment om binnen te komen en onze ouders complimenteerde hem met zijn uiterlijk. Van ons drie was Albert de enige die nooit was beloofd aan een onbekend meisje, hoewel ik nog steeds niet zo goed begreep waarom niet. Als ik ernaar vroeg zei Millie altijd dat het mannenzaken waren en dat wij meisjes vooral gelukkig moesten zijn met een rijke man die al onze dromen kon waarmaken en dat de liefde vanzelf wel zou komen als we eenmaal getrouwd waren. Ooit had ik aan Millie gevraagd hoe ze dat wist, want ik was me er erg bewust van dat onze dienstmeisjes niet mochten trouwen zolang ze in dienst waren. Millie had echter nooit antwoord gegeven en had enkel geglimlacht. Dat was het enige waar volwassenen goed in leken te zijn: glimlachen. Het was een van mijn grootste angsten dat ik op een dag ook in een nietzeggende, glimlachende moeder zou veranderen en dat ik mezelf niet meer zou herkennen. Ik wist dat Neeltje deze angst met mij deelde en zag een vlaag van paniek in haar ogen toen ik over haar verloofde begon. "Hij zal uiteraard aanwezig zijn, maar ik weet niet of je hem zal ontmoeten," fluisterde ze terug. Ik legde mijn hand op de hare en ging er verder niet op in. Haar aankomende bruiloft was niet iets wat als een feest voelde. Het was eerder het einde van haar normale als ze op 4 April, twee dagen na haar achttiende verjaardag, met haar verloofde zou trouwen en voor altijd uit dit huis zou verdwijnen.

Na een korte stilte vroeg vader onze aandacht. Hij gaf een korte kerst speech, maar ik lette niet erg op. Ik keek vooral naar Albert die op een van de stoelen in de woonkamer mocht zitten. Neeltje en ik mochten nooit tijdens officiele gebeurtenissen op een stoel zitten. Wij waren ongehuwde meisjes en kinderen in de ogen van de maatschappij. Hoewel Albert ook ongehuwd was, was hij ouder dan achttien en een man, waardoor hij in de maatschappij werd gezien als een echte man en veel meer mocht dan wij. Ik had het altijd al oneerlijk gevonden, maar er was niets wat Neeltje en ik konden doen om de wereld te veranderen. "Ik wil de Heer bedanken voor het geluk dat mijn familie dit jaar heeft gehad en wil de Zoon bedanken dat hij hoop in de wereld heeft gebracht. Om deze dag te vieren, hebben jullie moeder en ik voor ieder van jullie een klein cadeau gekocht," hoorde ik mijn vader zeggen en ik keek op. De kerstcadeaus, de beste tijd van deze eindeloze dag. Allereerst kregen Neeltje en ik een klein, rechthoekig doosje. Albert kreeg van onze ouders ook een cadeau, maar ik was te druk bezig met mijn cadeau openen om te zien wat hij had gekregen. Langzaam haalde ik de strik van het doosje af en deed hem open. Op een bedje van zwarte zijde lag een prachtig gouden amulet. De voorkant was gegrafeerd met een prachtige zon en ik werd direct verliefd op de ketting. Voorzichtig openede in het amulet en ik zag dat er een schilderij van mij aan de linkerkant zat en een schilderij van mij samen met Neeltje en Albert aan de rechterkant. Het was een prachtig geschenk en ik deed mijn amulet direct om. Vervolgens kwam Albert langs met een cadeau. Voor Neeltje had hij nieuwe handschoenen gekocht, aangezien zij haar plaats in de maatschappij zou gaan innemen en betrokken zou zijn bij het Seizoen komende zomer. Echter was ik nog te jong om daaraan deel te nemen, daarom had Albert voor mij een prachtig blauw geverfd leren boekje gekocht. "Voor al je dromen en gedachten," zei Albert met een glimlach. Ik lachte terug en schreef er direcht mijn naam in op de voorste pagina. 'Maartje (Maria Agatha) 25 december 1917 - ...' stond er nu in krullende letters op de eerste bladzijden van het boekje. Ik kon niet wachten tot vanavond mijn eerste ervaringen met het bal erin kon opschrijven.

Het bal zou rond een uur of acht al beginnen, wat ervoor zorgden dat we vroeg moesten eten. Ons kerstdiner was karig en we hoopten allemaal dat de oorlog snel voorbij zou zijn. Het klinkt heel egoïstisch, maar behalve minder eten en minder kleding en minder evenementen hadden de goede families van Holland eigenlijk weinig te vrezen van de oorlog. Albert was wel gevraagd om naar het front te gaan, maar hij was na een jaar al terug naar huis gekomen en had sinds 1916 niets meer gehoord over het front. We hadden geluk vonden sommige families, maar de normale burgers vond het vooral onterecht dat mijn familie zo makkelijk door de oorlog was gekomen terwijl vele van hen hun man of zonen waren kwijtgeraakt. Mijn hart ging vooral uit naar de jonge weduwen die wij regelmatig op straat tegenkwamen. Soms hadden ze nog een jogn kind bij zich en het leek me vreselijk om alleen een kind te moeten opvoeden. Ik kon me niet voorstellen dat ik ooit moeder zou zijn, maar als mijn tijd was aangekomen hoopte ik wel dat ik een man had die samen met mij en een gouvernante voor het kind zou zorgen. Ik hoopte alleen wel dat ik een vriendelijke man zou hebben en geen man die zijn vrouw zou slaan.

Na een vroeg diner en een beetje op frissen, waren wij klaar om naar het van de Goevears te gaan. Het was een lange rit, het duurde zeker een uur, maar de familie was rijk en bekend en de vrouw van het huis was een goede vriendin van moeder. "Albert, kijk alsjeblieft naar enkele huwbare dames. Je vader wordt ouder en het wordt tijd dat jij de gaat voorbereiden om familiehoofd te worden," zei moeder in de koets. Vader had een krant bij zich en knikte en ik wist dat ook hij wilde dat Albert zou opschieten en eindelijk zijn vrouw zou vinden. "Cornelia, dit zijn je laatste kerstdagen met ons, dus het is extra belangrijk dat je vrienden maakt en goede connecties gaat onderhouden. Volgend jaar sta je er alleen voor en het is belangrijk dat jij als vrouw voor de sociale contacten van je man zorgt," zei moeder streng. Neeltje bloosde en keek weg. Het was niet de eerste keer dat moeder en Neeltje deze discussie hadden en het zou waarschijnlijk ook niet de laatste keer zijn. "Maria, laat je van je beste kant zien vanavond. Hopelijk kunnen we na vanavond je toekomst vastzetten en zal ook jij een man hebben om mee te trouwen," zei moeder. Ik rolde mijn ogen maar zei niets. Het was niet verstandig om tegen onze moeder in te gaan, ookal was ze soms onmogelijk en vroeg ze dingen van ons die wij niet konden of wilden waarmaken.

Het bal was alles wat ik had verwacht en toch iets wat ik nooit had verwacht. Ik had de regels over de dansvloer de afgelopen week in mijn hoofd gestampt en stond samen met Neeltje te wachten tot een man ons ten dans vroeg. "Cornelia, mijn schoonheid. Mag ik deze dans?" vroeg een onbekende man. Neeltje lachte en accepteerde zijn hand. Hoewel ik haar verloofde niet kende, wist ik wel dat deze man niet haar verloofde was. Ze glimlachte nooit als ze het over haar toekomst had, maar de glimlach die Neeltje nu had was warm en oprecht. *Waarom mogen we niet onze eigen toekomst kiezen?* vroeg ik me af, voor er een jonge man, eigenlijk nog een jongen, naar mij toe kwam en mij ten dans vroeg. Ik heb vele dansen op de dansvloer doorgebracht, tot mijn broer me kwam halen. "Moeder wilt je nu zien," zei hij zachtjes en hij bracht me naar moeder, die met mevrouw Druyvesteyn aan het praten was. Ik kende de vrouw en ik kende haar familie. Volgens de laatste roddels had de vrouw die aan haar oudste zoon beloofd was, zich zelf van het leven berooft omdat ze het niet aankon om met Thomas Druyvesteyn te trouwen. Daarnaast zou Thomas Druyvesteyn meerdere maitresses hebben en een van hen zou zelfs zwanger van hem zijn. De gedachten dat de 22 jarige man intresse in mij had liet mijn hard sneller kloppen van angst toen ik naar mijn moeder toeliep.