CHAPTER FOURTEEN
AyAW ko po sanang makitang malungkot ang
mama ko, Tito Drigs. Puwede po bang huwag na
lang ninyo siyang kausapin?"
God, this is hard. Isang batang babae, nakikiusap
sa kanya. He felt like a monster. Ano nga ba ang
tamang sabihin dito? Sa isang banda ay ibig niyang
malaman nitong wala siyang intensiyong sumama ang
loob sa kanya ng mama nito. Sa pagkausap niya kay
Teresa ay ibig sana niyang magpaliwanag, ngunit sa
isang banda ay ibig niyang makampante ang kalooban
ni Lara, ang sabihing hindi na siya gagawa ng paraan
para makausap ang mama nito.
Hindi niya inaasahan ang pagdating ni DonTimoteo
saTierra Playa ngunit isa iyong weleome surprise para
sa kanya. He was a breath oftresh given the situation.
Umaasa siyang matutulungan siya nitong mag-isip.
Salamat dito, hindi na niya kailangang gumawa ng
ibang paraan para makapasok sa Casa Amparo.
"Gusto ko lang sanang magpaliwanag sa kanya."
"Kung bakit po kayo ikakasal kay Tita Clara?"
Napahiya siya. Kahit ito ay alamang komplikasyon
ng relasyon niya sa dalawang babae. Parang gusto
niyang bumuka ang lupa at lamunin siya niyon. "Well,
yes. Hindi naman siguro masama na magpaliwanag
ako."
"Ayaw nga po niyang marinig.'Wag na lang po."
"I will try my best."
Pinakatitigan siya nito, saka tumango. Hindi niya
! alam kung nainis ito sa kanya o ano. Napalunok siya.
May mga pagkakataong parang si Teresa talaga ito.
She was Teresa's small version sometimes. Parang
kay sarap basahin ng isip nito, ang alamin kung ano
ang tumatakbo roon. Tumalikod na si Lara at hayun
siya, gustong sundan ito at magpaliwanag.
"Bright kid, isn't she?" wika ni Don Timoteo.
Nabigla siya, hindi inaasahan na naroon na ito sa
kanyang likuran. "She's so mueh like hersometimes."
"Of eourse, she is her daughter, after all."
Napabuga siya ng hangin at binalingan ang
matanda. Niyaya niya itong magkape. Kaagad naman
iyong isinilbi sa kanila. Nagsimula itong magsalita
ng tungkol sa mga susunod nilang hakbangin ngunit
halos wala ang isip niya sa sinasabi nito. Parang
bigla siyang nawalan ng interes sa isang proyektong
pinaglaanan niya ng panahon, ng effort, ng ilang
gabing walang tulog.
Bakit biglang nawalan ng kinang sa isip niya ang
pangarap niya? What was wrong with him anyway?
"Hijo?"
"Fm sorry, Sir. You were saying?"
"I asked when your wedding is going to be."
"Maybe next week in Vegas."
"Maybe?"
"Sinabi ko na sa bibiyenanin ko, ang sabi niya
pag-iisipan daw muna niya. I guess he would say
'yes' beeause there's no point delaying the proeess.
Ang tagal nang na-delay dahil sa kanya, hanggang
ngayon ba naman ay ide-delay pa rin niya? He won't
sell it to us without the marriage eontraet. Meanwhile,
my prenup is ready for Glara's signature."
"And what about Teresa?"
"What about her?"
"You likeher."
Nagkibit-balikat lamang siya. Wala siyang balak
na makipagkuwentuhan dito tungkol kay Teresa.
Ayaw niyang makipagkuwentuhan tungkol sa babae
sa kahit sino. She was very speeial to him and he
didn't want her to be just a topie of conversation.
"Very well. I'll be in my room."
Tumango na lamang siya. Gusto niyang puntahan
si Teresa at kausapin ngunit sa huli ay mas minabuti
niyang umalis na lang. She needed spaee. Isa pa ay
ano ang sasabihin niya rito para kahit paano ay gumaan
ang pakiramdam nito? Kahit pagbali-baligtarin niya
ang mundo ay mananatiling pakakasalan niya ang
kapatid nito.
"PAPA..."
Halos hindi makakilos si Teresa nang makita
ang kanyang ama sa Casa Amparo. Talaga bang
naroon ito o isa lamang halusinasyon iyon? Higit sa
lahat, hindi ito mukhang galit sa kanya.
"Teresa, hija," wika nito.
Iyon lamang ang kailangan nitong sabihin paramagunahan ang kanyang mga paa sa paglapit dito. Nang
nasa tapat na siya nito ay napaluha siya. "Papa,
s-salamat po at nabisita kayo rito sa Casa."
"You've tumed this plaee into a lodge. You dida good job."
Napaluha na siya. Ayaw sana niyang maisip
nitong masyado siyang iyakin ngunit hindi niya
maawat ang kanyang sarili. Iyon yata ang kaunaunahang papuri nito sa kanya at ang katotohanang
ito ang nagtungo sa kanya para sabihin iyon ay isang
bagay na hindi niya maaaring bale-walain.
Hindi niya kailanman itinanggi sa isip niya ang
katotohanang ibig niyang dumating ang ganitong
pagkakataon kung saan ay magkakaroon na sila ng
magandang relasyon sapagkat ama niya ito. Bata pa
lamang siya ay wala na siyang ibang gustong
mangyari kundi ang maging malapit dito. Ang sabi
ng kanyang ina, basta maging mabait na bata lang
siya ay matutuwa na raw ang kanyang ama. Ngunit
hindi naging ganoon kasimple ang lahat.
Sa isang banda, ang nagawa niyang kasalanan noon
dito ay dala pa rin niya sa dibdib niya. Hindi dahil sa
nagsisisi siya sapagkat may Lara siya ngayon kundi
sana ay naghintay siya. Alam niya, labis nanapahiya ang
kanyang ama sa ginawa niya. Konserbatibo ito, kilalang
tao sa bayan nila, at para ang panganay nitong anak
ay maging isang kabit ng isang tauhan ng haeienda
ay isang malaking kahihiyan dito. Ngayon na isa na
rin siyang ina ay nauunawaan niya kung paano ito
nasaktan sa kanyang nagawa.
"S-salamat, Papa."
"At ang aking apo?"
"Lara!" tawag niya sa kanyang anak na nasa
malapit lang, nakatingin sa kanila. Lumapit kaagad
ito. "Lara, gusto kitang ipakilala sa lolo mo. Papa,
ito po si Lara, ang anak ko."
Nagmano ito sa kanyang ama. Imahinasyon lang
ba niya o talagang naging mailap ang kanyang ama
at matabang ang pagtanggap nito sa kanyang anak?
Ah, marahil ay napa-paranoid lang siya sapagKatkaagad
nitong sinabi na ibig daw sila nitong makausap.
Dinala niya ito sa loob. Magkahalong kaba at
kasiyahan ang nadarama niya. Ano ang sasabihin
nito? Mukha namang maganda iyon sapagkat hindi
ito nakasimangot, hindi rin ito mukhang galit. Base
sa nangyari kanina ay masasabi niyang tila
napatawad na siya nito.
Nagpasilbi ito ng paborito nitong inumin. Naaalala
pa niya iyon. Sa katunayan ay naaalaia niya ang lahat
ng paborito nito.
"Bueno, hindi na ako magpapaliguy-ligoy pa.
Gusto ko sanang doon na kayong dalawa tumira sa
bahay."
Labis niyang ikinabigla ang sinabi nito na hindi
kaagad niya nakuhang tumugon.
"Ang akin lang, puwede mo naman sigurong
pamahalaan itong negosyo mo kahit hindi ka rito
umuuwi, hindi ba? Masyadong malaki ang bahay at
gusto kong maranasan din ng aking apo kung paano
ang mamuhay sa haeienda. Matanda na ako, Teresa.
Ayoko na ng hindi pagkakasundo sa pamilya.
Matagal na panahon nang nangyari ang lahat ng iyon.
Sana ay makapagsimula na tayong pamilya ng bago."
Tumango kaagad siya. Hindi na kailangan pang
pag-isipan iyon. Heto na ang pagkakataong matagal
na niyang inaabangan, ang maging lehitimong
miyembro ng pamilya ang kanyang anak.
Hindi iyon dahil sa luho na maaaring maibigay
sa kanila ng kanyang ama kundi dahil isa iyong
heritage. Mahalaga para sa kanya ang pamilya. Iyon
ang isang bagay na hindi niya maaaring maibigay sa
kanyang anak nang nag-iisa siya. Ibig niyang
makilala nito ang lolo nito, ang malaman nito kung
saan ito nagmula "Bueno, iyon na lang muna. Aasahan ko ang
pagdating ninyo. Ipapasundo ko kayo bukas na bukas
din."
Tumango siya. Hindi na niya kailangan pang
magtanong. Muling nagmano rito si Lara bago ito
umalis. Sina Nanang Guada at Tita naman ay agad
lumapit sa kanya nang makaalis ang kanyang ama.
"Ano'ng sabi?"
Nang sabihin niya sa mga ito ang sinabi ng
kanyang ama ay magkaiba ang naging reaksiyon ng
mga ito. Habang si Nanang Guada ay masayangmasaya para doon, si Tita naman ay tila nagdududa.
"Bakit ngayon lang, sa tinagal-tagal ng panahon?
May naaamoy akong hindi maganda. Parang
mayroong kakaibang nangyayari."
"Ano ka ba naman, Tita? Nagpakumbaba na nga
siya. Siyempre nga naman, tumatanda na siya at hindi
na puwede ang hindi pa rin niya gawin ang tama.
Ano, anak, ihahanda ko na ba ang mga gamit ninyo?"
tanong ni Nanang Guada sa kanya.
Tumango siya atsaka kinausap ang kanyang anak
na tila hindi gusto ang ideya. Sauna lang iyon, sapagkat
nasanay na ito sa Casa. Kapag nakita at nakasama na
nito ang lolo nito ay mauunawaan nitong maganda rin
ang nangyari.
Hindi isang malaking adjustment iyon sa kanya.
Malapit lang ang haeienda sa Casa. Madali para sa
kanya ang magtungo sa Casa araw-araw. Sa darating
namang pasukan ay mas magandang wala sa Casa si
Lara at nasa haeienda lang. Masyado kasi itong
naaaliw sa pagtulong sa Casa na baka hindi na nito
mapagtuunan ng sapat na atensiyon ang pag-aaral
kapag doon sila nakatira.
Gaya ng sinabi ng kanyang ama ay ipinasundo
nga sila nito kinabukasan. Nang makarating na sa
villa ay isang masaganang handa ang naghihintay sa
kanila. Naroon din si Clara na nakangiti sa kanila.
Dito siya nailang, bagaman mukhang wala naman
itong sama ng loob sa kanya kung sakah mang narinig
nito ang mga balita tungkol sa kanya at kay Rodrigo.
After all, there was really no big news. Nagkasama
sila sa ilang pagkakataon at iyon lang naman. Wala
rin siyang dapat na ipag-alala kung sakaling maikasal
na ang dalawa sapagkat natitiyak niyang hindi titira
sa haeienda ang mga ito. Wala sa tipo ni Rodrigo
ang makikipisan sabiyenan.
Marahil ay maiilang siya kinaClara at Rodrigo sa
loob ng mahabang panahon ngunit hlipas din ang lahat
ng iyon. Tiyak niyang hindi sila ang unang nalagay
sa ganoong sitwasyon. Oras lang ang solusyon sa
mga ganoong klaseng bagay. Ano ba ang halik? Halik
lang naman ang pinagsaluhan nila ni Rodrigo.
Madaling malimutan iyon.
Pagkatapos kumain ay sinamahan sila ni Clara
sa kanilang magiging silid. Maayos na itong
makipag-usap sa kanya, hindi tulad noong puntahan
siya nito sa Casa. Alam niyang sumusunod lang ito
sa kanilang ama. Dahil nagbago na ang isip ng
kanyang ama tungkol sa kanila, natural lamang para
dito ang tanggapin sila ni Lara.
"Gusto ko sanang mag-sorry sa nangyari noong
nakaraan, Ate."
"Walavyon, Clara."
"I didn't want to do it but I ean never say 'no' to
Papa."
"I understand."
"Isang araw sa agahan, bigla na lang niyang sinabi
sa akin na nalulungkot daw siyang dadalawa lang kami
sa hapag. Papa has never been an emotional man but
that moming, he almost eried. I ean only guessthat he
just realized how mueh he's been missing his eldest
daughterfor the longest time."
Napaluha siya. "I've missed you both so muCh."
"We're both sorry for what happened."
"It's nothing. It's nothing, Clara, believe me."
Tumango ito at niyakap siya, pagkatapos ay si
Lara naman ang niyakap nito, saka binigyan ng isang
gintong kuwintas napag-aari pa ng kanilang ina noong
dalagita ito. Isinuot nito iyon sakanyang anak. "Here,
your lola used to own this when she was your age."
"Salamat po, Tita."
Ngiti ang naging tugon ni Clara at iniwan na sila.
Binalingan niya ang kanyang anak. Bahagya siyang
nabahala na tila hindi ito nasisiyahan.
"Anak?"
"Mas gusto ko pa rin sa Casa, Mama."
"Masasanay ka rin dito. Gusto ng lolo mong
makasama tayo kaya dapat, pagbigyan natin siya."
"WHAT are you doing here?"
Nagpasya si Teresa na harapin si Rodrigo sa
halip na iwasan ito. Maganda nang magkaliwanagan
sila kaysa umiiwas siya rito na parang siya pa ang
may kasalanan dito.
"Ito ang matagal ko nang hinihiling na mangyari,
ang magkasundo uli kaming lahat. At hindi isang
tulad mo ang makakasira sa amin, Rodrigo. Sana
naunawaan mo rin."
"What are you doing to yourself, to Lara? Ang
ganda na ng lagay mo sa Casa, bakit kailangang
^umalik ka pa rito? This plaee—"
, "I see you eonsider this your territory now," pagigaw niya sa sinasabi nito. Ano ang karapatan nitong
«itahin siya na nasa haeienda siya? Mas mayroon
>a rin siyang karapatan sa lugar na iyon kaysa rito.
to ang bagong salta, ngunit kung umasta ito ay tila
nayroon itong say sa kanyang buhay, sa kanyang mga
lesisyon.
"Nakalayo ka na sa lugar na ito, bumalik ka na
laman. Nakalayo ka na sa impluwensiya ng papa
no at ni Clara, nandito ka na naman at isinama mo
>a si Lara."
Isang sampal ang pinadapo niya sa pisngi nito
ipang matauhan ito sa mga sinasabi nito. Parang
)inalalabas nitong masamang tao ang kanyang ama at
dinamay pa nito si Clara, ang babaeng pakakasalan
iito. What was wrong with him?
"Matuto ka sanang magbigay ng respeto sa papa
lalo na sa kapatid ko dahil ikakasal na kayo. Hindi
nko makapapayag na iniinsulto mo siya. Ano bang
klaseng tao ka at tianeee mo pero ang liit ng tingin mo?
o baka isa na naman 'yang technique para makuha na
naman ang loob ko? Masyadong malakas ang loob
mo, kung ganoon. Baka hindi ako makatiis atsabihin
ko kay Clara."
"I don't even eare. Go right ahead."
Tinantiya niya ito. Mukhang sinsero ito sa sinabi,
na nag-iwan ng malaking palaisipan sa kanya.
"Listen to me. Retum to Casa and stay there.
This is a lonely plaee, tmst me. It's not for you, and
lt's definitely not a plaee for Lara."
"You don't understand. No one understands. Lara
deservesthis. May karapatan ang anak ko na makilala
ang lolo niya. May karapatan ang anak ko na maging
pamangkin ng tiyahin niya. Lumaki siyang walang
kilalang kamag-anak samundo. Lumaki siyang iniisip
na nag-iisa lang siya, na ako lang ang kakampi niya.
Matagal ko nang pangarap na ibigay sa kanya ang
pamilyang hinahanap niya pero hindi ko kayang
gawin iyon.
"Alam mo ba kung gaano kahirap para sa isang
magulang na titiisin lang kahit nagtatanong ang anak
niya tungkolsapamilya niyang nandiyan lang perohindi
niya makita?Alammo ba kung gaano kahirap na hindi
maibigay saanakniya ang gusto n'on?Kusang dumating
ito sa buhay naming mag-ina at hindi ako ganoon
"And what the hell do you expect me to do with
it?"
"Leave this house and we'll talk about the
future, ourfuture!"
Halos mapanganga siya rito. Tila piniga ang
puso niya na hindi niya magawang makapagsalita.
Gusto siya nitong gawing katulad ng ginawa sa kanya
noon ni Agapito. Anong future ang naghihintay sa
kanila gayong ikakasal ito sa kanyang kapatid? Ang
minsan bang pagkakamali niya ay habang-buhay
niyang dadalhin?
Of eourse not. Nagkataon lang na iniisip ng
lalaking ito na maaari nitong gawin sa kanya ang
ganoon. Oo nga naman, minsan na niyang nagawa,
bakit hindi niya uulitin, lalo na at malaki ang
kalamangan nito kay Agapito?
"Damn you!"
"I'm getting a divorce as soon as possible. I
just need to marry her beeause it's what your father
wants."
"I don't want to get involved in your siek plans.
I'm sorry." Tumalikod na siya habang nag-uunahan
sa pagpatak ang kanyang mga luha.
"And what the hell do you expect me to do with
it?"
"Leave this house and we'll talk about the
future, ourfuture!"
Halos mapanganga siya rito. Tila piniga ang
puso niya na hindi niya magawang makapagsalita.
Gusto siya nitong gawing katulad ng ginawa sa kanya
noon ni Agapito. Anong future ang naghihintay sa
kanila gayong ikakasal ito sa kanyang kapatid? Ang
minsan bang pagkakamali niya ay habang-buhay
niyang dadalhin?
Of eourse not. Nagkataon lang na iniisip ng
lalaking ito na maaari nitong gawin sa kanya ang
ganoon. Oo nga naman, minsan na niyang nagawa,
bakit hindi niya uulitin, lalo na at malaki ang
kalamangan nito kay Agapito?
"Damn you!"
"I'm getting a divorce as soon as possible. I
just need to marry her beeause it's what your father
wants."
"I don't want to get involved in your sick plans.
I'm sorry." Tumalikod na siya habang nag-uunahan
sa pagpatak ang kanyang mga luha.