Vadideki Zambak

17. Bölüm

Acı düşüncelerini dağıtmak için, "Cassine'de, Rhétorière'de yapılan değişiklikler ne oldu?" diye sordum.

"Umutlarımın üstünde," dedi. "Yapılar bitince, çok iyi iki çiftçi bulduk, birini vergiler çıktıktan sonra 4.500 franka, birini 5.000 franka aldılar; anlaşma da on beş yıllığına yapıldı. İki yeni çiftlik üzerine şimdiden üç bin kök ağaç diktik. Manette'in akrabası Rabelaye'i kiraladığı için çok mutlu. Martineau Baude'a bakıyor. Dört çiftçimizin zenginliği çayırlar ve korular; ama kimi insafı kıt çiftçiler gibi ekilecek topraklarımıza ayrılmış gübreleri götürmüyorlar. Böylece 'bizim emekler' en güzel başarıyla taçlandı. Clochegourde, şatonun çiftliği dediğimiz topraklar olmadan, korular ve bağlar da olmadan, 19.000 frank getiriyor, dikimlerimiz de güzel yıllık gelirler hazırladı bize. Ayrı tutulan topraklarımızı da bekçimiz Martineau'ya verdirtmeye çabalıyorum. Mösyö de Mortsauf kendisine Commandérie'de bir çiftlik kurdurtmaya yanaşırsa, 3.000 frank vereceğini söylüyor. O zaman Clochegourde'un çevresini temizletebilir, tasarlanan yolumuzu tamamlayıp Chinon yoluna dek uzatabiliriz, bize de bakmak için yalnız bağlarımızla korularımız kalır. Kral dönerse 'bizim' onur aylığı da döner; "bizim" hanımın sağduyusuyla birkaç günlük bir savaştan sonra buna razı olacağız. Böylece Jacques'ın serveti yıkılmaz olacak. Bu son sonuçlar da elde edilince, Mösyö de Mortsauf'u Madeleine için para biriktirmeye bırakacağım, hem töreye göre, onun drahomasını Kral verecek. Gönlüm rahat, her iş yoluna giriyor... Ya siz?" dedi.

Ona görevimi açıkladım, öğüdünün ne denli yararlı, ne denli bilgece olduğunu gösterdim. Olayları böyle, önceden görmek için üçüncü bir göz mü vermişti Tanrı ona?

"Size yazmadım mı?" dedi. "Yalnız sizin için, şaşırtıcı bir yetenekten yararlanabiliyorum, bundan yalnız günah çıkarıcım, Mösyö de la Berge'e söz ettim, o bunu Tanrı'nın bir yardımı, diye açıklıyor. Sık sık çocuklarımın durumuyla ilgili korkuların yol açtığı derin düşüncelerden sonra, gözlerim yeryüzü nesnelerine kapanır, bir başka dünyaya açılır: Jacques ile Madeleine'i burada ışıl ışıl gördüm mü, sağlıkları bir zaman iyi giderdi; onları bir sise sarılmış bulursam, çok geçmeden hastalanırlardı. Size gelince; sizi yalnız pırıl pırıl görmekle kalmıyorum, tatlı bir ses duyuyorum, bana sözsüz olarak, düşüncede geçen bir ulaşımla, ne yapmanız gerektiğini açıklıyor. Bu eşsiz vergiyi hangi yasa uyarınca yalnız çocuklarım ve sizin için kullanabiliyorum?" dedi, dalıp gitti. Bir zaman sonra da, "Tanrı onlara babalık etmek mi istiyor?" diye sordu kendi kendine.

"Bırakın da yalnız sizi dinlediğime inanayım," dedim.

Büyük bir gönül sarhoşluğu veren şu çok güzel gülümsemelerden biriyle gülümsedi bana, bu gülümsemenin sarhoşluğu içinde, böğrüme bıçak saplasalar, duymazdım.

"Kral Paris'e gelir gelmez, gidin. Clochegourde'dan ayrılın," dedi. "Yüksek görev ve lütuf toplamaya çalışmak ne denli alçaltıcıysa, bunları alamayacak ölçüde uzaklara çekilmek de o denli gülünçtür. Büyük değişiklikler olacak. Yeterli ve güvenilir insanlar Kral'a çok gerekecek, bunda kusur etmeyin, genç yaşta göreve başlayacaksınız, bu da sizin için iyi olacak; çünkü, oyuncular için olduğu gibi, devlet adamları için de dehanın gösteremediği şeyler vardır, bunları öğrenmek gerekir. Babam bu görüşü Choiseul'e borçludur. Beni düşünün," dedi, birazcık durduktan sonra, "bana tümüyle benim olan bir ruhta üstünlüğün hazlarını tattırın. Oğlum değil misiniz?"

"Oğlunuz mu?" dedim somurtkan bir yüzle.

"Yalnızca oğlum," dedi benimle alay ederek, "yüreğimde yeterince güzel bir yer tutmak değil midir bu?"

Çıngırak akşam yemeğini haber verdi, koluma girdi, yaslandı. Merdiveni çıkarken, "Büyümüşsünüz," dedi.

Binek setine geldiğimiz zaman, bakışlarım kendisine fazla keskin geliyormuşçasına kolumu sarstı; gözleri yerdeydi, ama yalnız kendisine baktığımı biliyordu, o zaman o öyle hoş, öyle çekici olan, yapmacık kızgınlığıyla, "Hadi, sevgili vadimize baksanıza biraz!" dedi.