Ikaw na ang Huli (slow minor editing)

XXXVI

Binasa ng heneral ang mga pangalan na nasa ilalim ng "Angkan ni Plaridel" sa museleo at tumayo lang kami sa loob ng halos isang minuto. Bago kami lumabas ay kinausap ko muna siya saglit para maniguradong hindi siya magpapaka-Heneral at tataasan ng boses ang lalake ng dahil sa natamaan ang kanyang dignidad.

"Ayos ka lang ba?"

"Nais kong turuan ng leksyon ang lalaking iyon sapagkat hindi niya nalalaman kung sino ang nasa kanyang harapan! Akala niya ay hindi ko nabasa ang tumatakbo sa kanyang isipan at ang tunay na nais niyang sabihin. Ngunit hindi ko nanaisin magsimula ng gulo sa kung nasaan nakahimlay ang aking Tiyo."

Oo, affected siya, what more kung nalaman pa niya ang ibig sabihin ng 'cad'?

Pagkalabas namin ay naruon parin ang lalake na naghihintay sa labas.

"Sir, babalik nalang ho kami sa susunod. Thank you po."

"Nako, sana sa pagbalik ninyo sa susunod ay naibalik na ang mga nawawalang gamit! Eto pala, pa-log-in na lang bago kayo umalis."

Kinuha ni Goyong ang visitor log book na inabot sakin at siya ang nagsulat ng pangalan namin.

"Salamat, Ginoo, sa iyong oras sa pagbabahagi ng iyong mga nalalaman at opinyon." Nagpasalamat si Goyong pero ramdam ko ang sarcasm sa kanyang boses.

"Ah, sige. Salamat rin sa inyo--" Binasa ni kuya ang log book na hawak niya.

"Ms. Huang at Mr. Del.. Del Pilar?" Napatingin ang lalake kay Heneral na parang may pag-aalala at pagtataka. Na-confirm siguro sa isip niya na ang kasama ko ay isa sa mga descendants sa angkan ng Del Pilar.

"Ginoo, ang taong nilagay sa pedestal ay hindi nagpapahiwatig na isa siyang Diyos na perpekto."

Sabay hawak ni Goyong ng kamay ko at lumakad kaming palayo sa lalakeng naiwan na nakatayo sa labas ng museleo. Pagkaalis duon, niyaya ko siya mag-Malolos, pero umayaw ang Heneral dahil baka abutin na raw kami ng gabi duon.

---

Nag-tricycle kaming pabalik ng terminal at medyo puno na ang bus na naabutan namin. Swerte lang at may 2 vacant seats kaming nakita sa may gitnang banda at duon kami umupo.

"Sinulat mo talaga yung pangalan mo kanina?"

"Bahala na siya sa nais pa niyang isipin. Wala namang agad-agad maniniwala na buhay ang berdugong tuta ni Aguinaldo, hindi ba?"

Hinawakan ko ang pisngi niya habang pinagmamasdan ang kanyang mukha na halatang badtrip parin.

"Wag mo ng isipin ang sinabi niya, Heneral. Gutom ka na ba? May dala ako." Nilabas ko ang sandwich na naka-ziplock at inabot sa kanya.

"Salamat. Kakain na lamang rin ako bago kumalam ang aking sikmura."

Pinagmasdan ko ang pagkagat niya ng tinapay at pag-nguya.

"Ano ang palaman nito?" Ang sabi niya matapos lumunok.

"Mani at presa."

Mukha siyang nagulat na nagtataka at sinilip ang nasa gitna ng dalawang tinapay.

"Pasensya ka na nga pala ha."

"Bakit? Ito'y masarap naman. Walang halong biro."

"Hindi yan, Goyong. Yung kanina.."

"Tunay na maligaya ako ngayong araw at ako'y iyong nasamahan. Hindi ka na dapat humingi ng paumanhin. At isa pa, masaya rin akong kinasal ngayong araw."

"Kinasal talaga?"

"Oo, tayo'y kinasal kanina sapagkat wala akong sapat na pera para sa isang magarbong kasal."