Ang Buod ng "Noli Me Tangere"

Kabanata 11&12: Ang mga Makapangyarihan at Araw ng mga Patay

Kabanata 11:

Ang mga Makapangyarihan

Bagamat Don Rafael, ang tawag sa ama ni Ibarra.  Hindi siya ang kinikilalang makapangyarihan kahit na siya ang pinakamayaman.  Pero,siya ay iginagalang at halos lahat ng mga tao ay mayroong pagkakautang sa kanya.  Sa kabila ng kabusilakan ng kanyang damdamin, siya ay kinalaban ng magkaroon ng usapin at ni wala pa ngang kumampi.

Si Kapitan Tiyago man, kahit na masalapi at sinasalubong ng banda ng musiko at hinahainan ng masasarap na pagkain kapag nagpupunta sa bayan.  Kapag siya ay nakatalikod, siya ay tinatawag na Sakristan Tiyago.

Ang Kapitan sa bayan ay hindi rin kabilang sa mga tinatawag na casique o makapangyarihan.  Ang kanyang puwesto ay nabili niya sa halagang P5,000.  Madalas siyang sabunin at kagalitan ng Alkalde Mayor.

Ang San Diego ay maihahalintulad sa Roma at Italya sa mahigpit na pag-aagawan sa kapangyarihan pamunuan ng bayan.  Ang mga ito ay sina Pare Bemardo Salvi, isang payat at batang Pransiskano at siyang pumalit kay Padre Damaso.  Payat siya sapagkat mahilig siyang mag-ayuno.  Kung ihahambing siya kay Pari Damaso, siya ay mabait at maingat sa tungkulin.  Si Pari Salvi at ang Alperes at ang kanyang asawa na si Donya Consolacion, isang Pilipina na mahilig maglagay ng mga kolorete sa mukha. Ang Alperes ang puno ng mga guwardiya sibil.  Ang pagkakapangasawa niya ay binubunton niya sa pamamagitan ng paglalasing, pag-uutos sa mga sundalo na magsanay sa init ng araw o dili kaya ay sinasaktan ang kanyang eposa.

Bagama’t may hidwaan ang Alperes at Pari Salvi kapag sila ay nagkikita ay pareho silang nagpaplastikan.  Sila ay nagbabatian sa harap ng maraming tao at parang walang anumang namamagitan di pagkakaunawaan.  Pero, kapag hindi na magkaharap gumagawa sila ng kani-kanilang mga paraan para makapaghiganti sa isa’t-isa.

Ang Alperes at Pari Salvi ang tunay na makapangyarihan sa San Diego.  Ang tawag sa kanila ay mga casique.

Kabanata 12:

Araw ng mga Patay

Ang sementeryo ng San Diego ay nasa kalagitnaan ng isang malawak na palayan at may bakod na lumang pader at kawayan.  Lubhang napakakipot ng daang patungo rito.  Ito ay maalikabok kung tag-araw at nagpuputik naman kung tag-ulan.

Mayroong isang malaking krus na nasa gitna ng libingan.  Ito ay mayroong nakatungtong na bato at nakatitik ang INRI sa isang kuping lata na niluma na ng panahon.  Masukal ang kabuuan ng libingan.

Sa ibang bahagi ng libingan, may dalawang tao ang humuhukay ng paglilibingan na malapit sa pader na parang babagsak na.  Ang isa ay dating sepulturero at ang isa naman ay parang bago sapagkat hindi siya mapakali, dura ng dura sa lupa at panay ang hitit ng sigarilyo.

Sinabi ng naninigarilyong lalaki sa sepulturero na lumipat na sila ng ibang lugar sapagkat sariwa at dumudugo pa ang bangkay na kanyang hinuhukay.  Hindi niya matagalan ang gayong tanawin.  Sumagot ang kausap na siya raw ay napakaselan at marahil kung siya ang nasa kanyang kalagayan na ipinahukay ang isang bangkay na may 20 araw pa lang nalilibing sa gitna ng kadiliman ng gabi, kasalukuyang bumubuhos ang malakas na ulan at namatay ang kanyang ilaw ay lalo siyang mandidiri at kikilabutan ang buong katawan.  Ang bangkay anya ay kailangang pasanin at ilibing sa libingan ng mga Intsik.

Gayunman, dahil nga sa malakas ang buhos ng ulan at kabigatan ng bangkay, minarapat na lamang na itapon niya ito sa lawa.  Ito ay dahil sa utos ng malaking kura na si Padre Garrote.