ဆရာကြီး ဒေါက်တာခင်အေး (မောင်ခင်မင်(ဓနုဖြူ)) ရှင်းပြထားတဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်
"ကဲ . . ငါ့တူ ဒီတစ်ခေါက်ဘာပြဿနာပါလာသလဲ။ ဆိုစမ်း"
နယ်မှရောက်လာသော တူတော်မောင်ကို ခရီးရောက်မဆိုက် ကျွန်တော်က မေးလိုက်ပါသည်။
"စာလုံးပေါင်းပြဿနာပဲပေါ့ဦးရယ်။ စကားလုံးတစ်လုံးက သုံးမျိုးတောင် ကွဲပြားနေတဲ့ပြဿနာပေါ့။ မကြာခဏသတင်းစာတွေ၊ ဂျာနယ်တွေထဲမှာ ဆွေးနွေးကြတာ ဦးလည်းသတိထားမိမှာပါ။ တစ် ယောက်ကတစ်ခါပြော၊ နောက်တစ်ယောက်ကတစ်မျိုးပြောနဲ့ဆိုတော့ ဘယ်ဟာမှန်မှန်းမသိတော့ဘူး ဦးရယ်"
တူတော်မောင်က ခပ်ညည်းညည်းကလေးပြောလိုက်ပါသည်။
"ဘယ်စကားလုံးပါလိမ့်ကွာ၊ ပြောစမ်းပါဦး"
"ကျွန်တော်ရေးပြပါ့မယ်" ဟု သူကပြောပြီး စားပွဲပေါ်ကစာရွက်တစ်ရွက်မှာ ရေးပြသည်။ "ကိုယ့်ကိုယ်ကို၊ ကိုယ့်ကိုကိုယ်၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်" ဟူသောစကားလုံးသုံးလုံးဖြစ်သည်။
"သြော် . . . ဒီစကားလုံးအကြောင်း မကြာခဏရေးကြပါတယ်ကွာ၊ သတိမထားမိကြလို့ မရှင်းလင်း သေးတာထင်ပါရဲ့"
"ဟုတ်မှာပါ ဦးရယ်"
"အေး . . . ဘယ်ဟာမှန်တယ်ဆိုတ ဆုံးဖြတ်နိုင်အောင် 'ကိုယ်' ဆိုတဲ့စကားလုံးက စပြောတာပေါ့ ကွယ်။ ကဲ . . . မင်းကအရင်ဖြေပါဦး၊ အဲဒီ 'ကိုယ်' ဆိုတဲ့စကားလုံးက ဘယ်လိုအဓိပ္ပာယ်ရှိပါသလဲ"
"ဟုတ်ကဲ့ ဖြေပါ့မယ်။ 'ကိုယ်' ဆိုတာ 'ကိုယ်ခန္ဓာ' လို့လည်း အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။ မိမိကိုယ်ကိုရည်ညွှန်း တဲ့နာမ်စားလို့လည်း အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်"
"အေး . . . မင်းမေးတဲ့စကားလုံးပြဿနာမှာ အဲဒီအဓိပ္ပာယ်နှစ်မျိုးဟာ အရေးကြီးတယ်ကွဲ့။ 'ကိုယ်' ကိုပြောသူနာမ်စားလို့ခေါ်တာပေါ့။ 'ငါ၊ ကျွန်တော်၊ ကျွန်မ' တို့လိုပဲ 'ကိုယ်' လို့လည်း သုံးတယ်မဟုတ် လား။ 'ငါပြောချင်တာက' လို့ မပြောဘဲ 'ကိုယ်ပြောချင်တာက' လို့ပြောရင် အဓိပ္ပာယ်အတူတူပဲလေ။ အဲ . . . ရှေးတုန်းကတော့ 'ကိုယ်' ကိုကြားနာသူနာမ်စားအဖြစ်လည်း သုံးတယ်ကွဲ့။ ပြောသူက ကြားနာသူကို 'ဒီကိစ္စကိုယ်သိရဲ့လား'၊ 'ကိုယ်တို့လုပ်ရက်ပါပေတယ်' ဆိုတာမျိုးသုံးတယ်။ ထားပါတော့ ခုတော့ 'ကိုယ်' ကို 'ငါ' တို့ 'ကျွန်တော်' တို့လိုပဲ မိမိကိုယ်ကို ရည်ညွှန်းတဲ့ပြောသူနာမ်စားအဖြစ် အသုံး တွင်နေတာမို့ ပြောသူနာမ်စားလို့ပဲ မှတ်ထားပေါ့ကွယ်"
