⚡⚡⚡
Kabanata 40: Ang Karapatan at Lakas
Sinimulan nang sindihan ang mga kuwitis bandang ika-sampu ng gabi at ito’y hudyat na ng pagsisimula ng dula. Si Don Filipo ang nangasiwa sa gabi ng pista.
Noong mga oras na iyon ay magkausap sina Tinyente at Pilosopo Tasyo tungkol sa pag-ayaw ng Don sa kanyang tungkulin. Hindi tinanggap ng Kapitan ang pagbibitiw ng Tinyente kaya masama ang loob niya dito.
Maya-maya pa’y nagsidatingan na ang mga malalaking tao sa bayan kung kaya’t nagsimula na ang palabas na pinangunahan nina Chananay at Marianito ng ‘Crispino dela Comare’.
Habang ang lahat ay nakatuon ang pansin sa dula ay lantaran namang nakatitig kay Maria Clara si Padre Salvi. Sinisimulan na ang ikalawang bahagi ng dula nang dumating si Ibarra.
Ang kanyang pagdating ay nakatawag sa pansin ng mga pari kaya hiniling ng mga ito kay Don Filipo na paalisin ang binata. Tinutulan naman ito ni Don Filipo dahil higit siyang takot na suwayin ang utos ng Kapitan Heneral kaysa sa utos nila. Isa pa’y malaki rin ang abuloy na ibinigay ni Ibarra.
Dahil sa inis ay ang mga pari ang umalis sa kalagitnaan ng dula. Ilang saglit pa at si Ibarra naman ang nagpaalam sa mga kadalagahan lalo na kay Maria Clara upang puntahan ang nalimutang tipanan. Nangako siyang babalik bago matapos ang dula.
May lumapit na dalawang gwardya sibil kay Don Filipo sa kalagitnaan ng dula at iniuutos na itigil ang palabas sapagkat nabubulahaw sa pagtulog sina Donya Consolacion at ang Alperes. ‘Di naman ito mapagbigyan ng Don Filipo kaya pagdaka’y nagkaroon ng gulo.
Dahil sa pagtatangkang pagpapatigil sa mga musikero ay hinuli ng mga kuwadrilyero sa tribunal ang dalawang gwardya sibil. Sakto namang nakabalik na si Ibarra sa mga sandaling iyon at hinanap kaagad ang katipan. Kumapit ang dalaga sa bisig ng binata samantalang si Tiya Isabel na kaniyang kasama ay naglitanya ng panalangin.
Sa galit ng mga kalalakihan ay pinagbabato nila ang dalawang gwardya sibil. Huminahon lamang ang mga ito sa pakiusap ni Elias na inabisuhan ni Ibarra dahil wala silang magagawa ni Don Filipo sa bagay na iyon.
‘Di nakaligtas ang mga pangyayari sa pagmamanman ni Padre Salvi na ibinalita rin ng kanyang tauhan. Nawalan ng malay tao si Maria Clara sa kanyang pangitain at si Ibarra naman ang bumuhat sa dalaga.
Base sa kanyang nakita ay nagmistula itong baliw at nagtatakbo papunta sa bahay ni Kapitan Tiyago upang makasiguro na hindi totoo ang kanyang takot.
Nakahinga lamang siya ng maluwag nang makita niya ang anino nina Maria Clara at Tiya Isabel mula sa labas ng bahay ng Kapitan. Nang masigurong hindi kasama ng dalaga si Ibarra ay umuwi na rin ito.
⚡⚡⚡
Talasalitaan:
Alingasngas – kaguluhan
Langkay – pangkat-pangkat
Nabanaagan – nakitaan o naaninawan