Nagpaliwanag ako sa magulang ko nang makarating na sa bahay. They actually saw a light coming from our position earlier so they assumed that it was me. Nga lang, may kasama kaya sinabi kong iyong kapitbahay namin iyon.
I explained everything to them, lalo na iyong pagpapakain sa amin ni ma'am De Jesus kung kaya't ginabi ako. Glad that they understood it. Nagpahinga lang ako pagtapos kumain saka ko inayos iyong mga painting.
Bitbit ang kandila, nilapag ko iyon sa maliit na mesa saka ko kinuha iyong mga gawa ko. The wooden floor made a bit of noise. Naupo ako sa kama saka napatingin sa bahay ni Jaeden na natatanaw mula rito.
The orange light from his candles can be seen here. Anino niya nga lang ang napapansin ko sa loob dahil sa kurtinang nakalagay sa bintana niya. Hindi naman ako nag e-expect na nasa labas siya ganitong oras na.
I sighed as I closed the window and then my eyes searched for the painting. Hinipan ko iyon dahil sa alikabok na dumapo. My hands touched it and removed the other unnecessary particles.
Its texture is rough because of the quality of the paint I've used. Tinitigan ko ang ipininta. Maganda naman saka hindi naman nalagyan ng kung anong hindi magandang tignan. The painting is my view from afar while looking at the houses, our house is one of it. Mga kabahayan na kagubatan ang nasa likod. I like how green and blue are stealing my attention. The combination of the color in one place is truly an amazing masterpiece.
Sunod naman ay iyong papalubog na araw. The orange and pink are colliding like making something kind of rare movement, like they are creating a phenomenon that doesn't exist.
The sun goes down behind the tall mountains. A lonely mountain that will be covered by black darkness again as the sun is slowly making its way down.
Hinipan ko rin iyon saka tinanggalan ng alikabok. Inilagay ko sa isang malaking supot, itinabi dahil bukas na bukas ay mabebenta na ang mga ito. I'll probably miss their presence here inside my room.
Ibebenta ko roon sa bayan kung saan may kakilala akong mahilig sa paintings. That woman knew me so well. She was the one who admired my skill and I thank her for that.
Malaki din kasi magbayad iyon. Hindi naman ako uhaw sa pera pero gusto ko lang makatulong din kina mama. That is one of the advantage of it.
Maaga lang akong nagising kinabukasan kaya nang makapunta na ako sa balon, hindi ko inasahan ang makikita ko roon.
Jaeden, topless while washing his clothes and getting water from the well with the use of his white dipper greeted me first things first in the morning. Lumikha ng ingay iyong pagkabitaw ko sa balde kung kaya't lumingon siya sa gawi ko.
He halted. Isinantabi niya ang shirt na nilabhan saka inayos ang pagkakagulo ng buhok. He combed it right in front of me. Parang siya tuloy iyong nakikita ko sa telebisyon na model sa isang advertisement ng shampoo. O 'di kaya naman ay iyong mga model isang magazine.
Model ba siya? Maliban lang sa laki ng katawan niya. He's not too skinny. Sakto lang naman.
Hinawakan ko ang balde ulit saka nanatili sa kinatatayuan, hinihintay siyang makaahon mula roon. Saglit lang itong nagbanlaw na tila inignora na ang presensya ko bago siya umakyat. I smiled awkwardly.
"Good morning, sir. Tapos ka na?" I asked him as he walked towards me. Tumango ito saka mas lalong piniga iyong damit na hawak.
His eyes looked at me while panting for a bit. Hindi nawawala ang ngiti ko dahil sa naiilang na. Hindi lang halata sa akin. Baka sabihin nito na may gusto ako kahit wala naman.
"Good morning." Mas lumalim tuloy ang boses niya. Sounds husky. May kaunting paos pa iyon. Siguro ay kakagising niya lang.
Well, ngayon ko lang naman siya naabutan dito. Umagang-umaga, iba sa sitwasyon kung saan lagi akong umiiwas sa kanya para hindi lang ako matulungang magbuhat ng water jug.
"Good morning po ulit. Hehe." He ignored my last shy laugh until he nodded at me and went to his balcony outside to hang his shirt. Ako naman ay pumaroon na sa balon saka nagsandok ng tubig bago naligo ng tuluyan.
Maya't maya akong tumitingin sa kanya para lang masigurong hindi niya ako binobosohan. Wala sa mukha o sa estado ng buhay ang pagiging manyak. Lalaki siya. May posibilidad.
Hindi porque't gwapo siya ay iisipin kong wala siyang planong tignan ako habang naliligo rito. And to my surprise, he didn't look at me as he made his way inside his house and slammed the door.
Nakuntento na ako roon saka naalalang mature nga pala itong lalaking ito. The way he speaks, he moves and how he manage to be in a situation is way mature. Grabe.
Natapos lang ako sa paliligo ngunit hindi ko na ito napansin pang lumabas. Dali-dali lang akong nag-ayos saka ako dumiretso sa bayan dala iyong mga paintings ko.
Naroon pa rin ang kotse ni Jaeden sa bahay ni ma'am nang makadating ako sa sakayan. Maaga nga pala siyang aalis kaya maaga rin siyang naroon kanina sa balon.
"Salamat ho. Ingat. God bless, kuya." Ibinigay ko ang pamasahe sa driver saka kumaway rito. Bitbit ang malaking supot, tinahak ko ang daan patungo sa pupuntahan.
I am wearing a white staud sea skirt and an old shirt. Lagpas tuhod iyong skirt tapos dala ko rin ang shoulder bag dahil hindi naman ako magtatagal dito. Hinayaan kong nakalugay lang ang buhok dahil hindi naman masyadong mainit.
Sa bayan, tuwing ganitong panahon ay dagsa ang mga tao. Maraming mga paninda ang nagkalat tapos sabayan pa ng mga mamimiling galing sa ibang lugar.
Kaliwa't kanan ay nagsisikipan kaya sinikap kong makapunta ng mabilisan sa isang shop. Dahil kilala naman ako ng may-ari, pumasok ako ng diretso saka tumawag sa kanya upang maibenta na ang paintings. She quickly went out and then greeted me.
"Magandang umaga po." Bati ko rito sabay pakikipagkamay sa kanya.
Bitbit ang pamaypay, nilapitan ako nito saka tinitigan mula ulo hanggang paa. Nangingiti ako habang hawak pa rin iyong malaking supot.
Naglandas ang kanyang mga mata sa hawak ko saka lang ibinalik sa akin nang hindi nagtatagal doon ang tingin.
"Ibebenta mo ano?" Tumango ako. "Amin na nga. Talagang wais kang bata ka, ah? Alam na alam mo ang hinahanap ko." I gave her the paintings and she started looking at it. Naroon iyong paghimas niya sa tekstura saka iyong pagtitig na tila hindi nakukuntento sa paghawak sa iyon.
Matagal. Matagal niyang ineksamin ang mga iyon na parang may mali ba sa ginawa ko o ano. I know that she's familiar with the other paintings I've painted. Lalo na iyong kabahayan.
"Maganda ang mga gawa mo, hija. Pwede kong ibenta sa Manila para naman may makakita, lalo na iyong mga collector," she said as she placed the plastic on the sofa. Napapahiya akong ngumiti.
"Naku, hindi na po siguro. Mumurahin nga lang po ang mga pintang ginamit ko riyan. Hindi naman po siguro sila magkakainteres na bilhin dahil sa mga ginamit ko."
When collecting some paintings, I assume that the collectors will still choose the simple but has a good quality. Iyong akin ay kailangan pa ng ilang improvement, lalo na sa pintang ginagamit. Hindi nababagay iyon sa Manila, lalo na rin sa may mga balak bilhin ng mahal iyon.
She laughed at my statement. Itinago niya ang pagtawa sa likod ng kanyang pamaypay na tila gawain ng dalaga noong unang panahon.
"Patawa ka, hija! Susubukan kong ibenta iyan at kapag nagkaroon ako ng customers na nagkainteres sa mga gawa mo, mas lalo kang makikilala. Makakabili ka na rin ng ibang gamit na maganda ang kalidad! Ayaw mo ba no'n?"
"Gusto naman po pero..."
"Naku, ikaw talaga. Balak mo bang makaahon sa sitwasyon mo ngayon? Tignan mo nga, oh." She looked at what I am wearing again. Hinila niya ako palapit sa isang malaking salamin saka tinuro ang sarili ko. "Iyong suot mo. Probinsyanang-probinsyana. Mahaba ang palda tapos iyong pang-itaas, masyadong luma!"
May punto siya, pero ginusto ko rin namang suotin ito. "Nasusuot pa naman po ang ganitong damit. Wala pa namang butas o anong sira."
"Alam ko. Pero tignan mo nga. Iyong mukha mo lang yata ang kahit hindi mag-improve, ang ganda na. Natural na natural! Manang-mana ka talaga sa nanay mo."
Pinakatitigan ko nga ang mukha roon sa salamin. From my hair up to my face, I can see the look of my mother. May itsura din naman ang Papa ko pero mas lamang lang iyong features ni Mama sa mukha ko.
I have slight freckles under my eyes and an average pointed nose. May kanipisan ang kilay pero hindi iyong masyado. Iyong buhok ay halos umabot na sa pwet ko sa haba. My eyes are black colored, the only feature that I didn't got from my mother.
Kung si Mama ay mayroong kulay tsokolateng mata, si Papa naman ay itim na nakuha ko sa kanya. People says that I am this younger version of an actress. Hindi ko lang alam kung sino. Wala rin naman akong masyadong kilala.
"Tapos ang Papa mo, ay naku! Hindi na ako nagtataka kung ganyan ang mukha mo. Nakakababa ng confidence, alam mo ba?"
Nagtataka akong tumingin sa kanya. "Po? Bakit naman? Wala naman akong ginagawang masama."
"Gaga. Ang ganda mo! Mapagkakamalan kang hindi taga rito kung sa ibang lugar ka. Pwera lang kung hindi mo suot itong saya na ito. Sinasabi ko sa'yo, probinsyana ang itatawag sa'yo kapag patuloy mong isinusuot ito, Diana."
Napangiwi ako sa sinasabi niya. She says it like there is a huge problem about being probinsyana. Wala namang problema sa akin iyon kasi dito naman ako nagmula.
"Marangal naman po ako kung taga probinsya ako. Wala naman pong masama roon," tugon ko, nangingiti na. Kung mayroon mang bagay na ikakaproud ko, ito iyon.
I was born here and I will die here. Nagbabalak nga ako na kapag nakatapos ako at nakapasa sa exam, dito ko balak magturo. Secondary education and kukunin ko.
"Sa mata lang siguro ng ibang taong masama ang maging kabilang sa isang malayong lugar. Kakaiba kasi malayo ang buhay na kinagisnan natin kaysa kanila. Still, we are people but with different understanding of things."
Napataas ang kilay niya sa akin. Isang maikling ngiti ang ginawa ko habang napapanguso ito. Nakapusod ang buhok at may kalakihan ang katawan. Ibang-iba sa suot ko dahil alam kong malayo naman talaga ang agwat ng buhay namin.
Kinuha nito ang wallet saka bumunot ng mga papel na pera roon. She added another paper bill as an extra and gave it to me without hesitations. Tinanggap ko iyon ng taos puso saka nagpasalamat.
"Basta payag kang ibenta ko ito sa Manila? Marami akong kilala roon saka hinihintay ko lang talaga ang kumpirmasyon galing sa'yo. Magaganda lahat ng gawa mo!"
Napabuga ako ng malalim na hininga sa kagustuhan niyang ipakita iyon. That is too proud of her. Minsan na nga lang ako magpunta rito, nagagawa pa akong ialok ng ganitong offer.
My skill for me is not intended for collectors' like of collecting paintings. Sa isang bagay, iyong akin at pipitsuging klase ng gawa. Cheaper and not worth it.
"Ma'am naman." Napakamot ako sa ulo habang inilalagay ang pera sa loob ng bag. "Kayo na pong bahala. Kayo naman na po ang may-ari niyan. Bebenta ako ulit sa inyo sa susunod kapag marami-rami na ang nagawa ko."
"Sige. Balik ka rito. Ako talaga ang pupunta sa bahay niyo kapag hindi ka nagpakita rito, Diana." Natatawa akong tumango sa kanya saka na nagpaalam at lumabas na roon sa shop.
I went straight to the dirty market to buy some meat. Tig-iisang kilo lang ang manok at baboy habang ang mga sangkap naman ay dinamihan ko lang ng kaunti. Kahit ganito lang ay maibili ko para sa bahay. Eating leafy vegetable as always is good but we should also include meat. Nakakaumay din kasi minsan.
Naisip ko tuloy iyong sinasabi ni ma'am Teresa. She's proud to show my paintings to anyone. Manila iyon kaya sigurado akong marami ang makakakita. Hindi ako mag a-assume na gaganda lalo ang takbo ng lahat kapag nangyari iyon. There is a possibility that people will criticize it first.
Ano kayang mangyayari kapag magustuhan nila? They will ask for sure about the original creator, the one who painted it. Nahihiya tuloy ako. Parang hindi ko deserve.
I am not expecting something good from it, something that will benefit me. I look hopeless though I am not starting yet. Masyado ko namang pinapangunahan ang lahat. Parang alam ko na ang mangyayari kahit na hindi naman.
Hindi lang ako nagtagal sa bayan dahil sa wala naman na akong gagawin. Umuwi na ako, dinala ang mga pinamili sa bahay. Umalis si Papa dahil sa may ginawa ito habang si Mama ay naroon lang sa bahay. I gave her what I bought and decided to take a glance at the farthest house of our new neighbor.
Empty like the hope I have now, a hollow place like before. Uninhabited like Jaeden's not there anymore. Wala na kahit alam ko sariling babalik at babalik din iyon.
Feels new since I know that I will not be used of not seeing someone sitting outside the house every morning. Nakakapanghinayang lang kung iisipin kong aalis nga siya balang araw tapos nasanay ka sa presensya niya.
People always leave like the setting sun when it is the right time. Napabuntong hininga ako habang hindi napigilan ang sariling isipin ang bagay na walang katuturan.