YUNAN MİTOLOJİSİ

Mit ve Mitoloji Nedir?

Toplum içerisinde bilinmeyen zamanlarda doğan ve tarihin akışı içinde genişleyerek yayılan; dünyanın yaratılışı, insanların ve diğer canlıların var oluşları hakkında toplumun ortak inancını ve düşüncesini ortaya koyan anlatılara "mit" adı verilir.

Diğer bir deyişle mitler; insanın kendisini, tabiatı, tabiat olaylarını, dünyayı, hattâ kozmogonik unsur ve olayları anlamak ve yorumlamak amacıyla yarattığı hikâyelerdir. Bu hikâyeler ise insanın kendisini ve içinde yaşadığı evrendeki hemen her şeyi anlamlandırmak amacıyla sorduğu "neden" ve "nasıl" sorularına cevap verir. Aynı zamanda bir köken arayışının sonucu olarak da ortaya çıkan bu hikâyeler, en eski dönemlerde kutsal ve gerçek kabul edilirlerdi. Bu kutsallığın yerini bir süre sonra din, gerçekliğin yerini de bilim almıştır.

Mitler, konuları bakımından beş ana gruba ayrılırlar. Bunlar şöyledir:

1. Kozmogoni mitleri: Evrenin yaratılışına dair motifler taşıyan ve bu yaratılışı anlatan mitlerdir.

2. Etiyoloji mitleri: Bir unsurun, eşyanın, maddenin ya da herhangi bir şeyin kökenini ve ilk olarak nasıl ortaya çıktıklarını anlatan mitlerdir.

3. Eskatoloji mitleri: Genel olarak insanevladının ve evrenin geleceğini konu edinen ve onlar hakkında bilgiler veren mitlerdir.

4. Teogoni mitleri: Tanrıları konu edinen ve onları anlatan mitlerdir.

5. Antropogoni mitleri: İnsanın yaratılış serüvenini konu edinen ve insanevladının nasıl ortaya çıktığını, nasıl türediğini anlatan mitlerdir.

Mitoloji, tüm yönleriyle mitleri araştıran ve inceleyen, başka kültürlerin mitleriyle kıyaslamalar yapan ve kendine has yöntemleri bulunan bilim dalının adıdır. Psikoloji, filoloji, arkeoloji gibi özel bir bilim dalı ve çalışma alanı olan mitoloji, aynı zamanda mitleri yorumlar ve onlardan bir takım çıkarımlarda bulunur. Ayrıca bir topluma, kültüre ya da dine ait mitik anlatıların bütününe de mitoloji adı verilir.

Mit ve mitoloji kavramları genel hatlarıyla bu şekilde tanımlanabilir. Belirli kurgu ve fanzinlerin mit ya da mitoloji olarak tanımlanabilmesinin koşulu hâlâ yaşayan veya yaşamış olan insanlar tarafından inanılması, psikolojik, ruhani bir bağlantı kurulmuş olmasıdır. Bunları içermeyen kurgulara ve fanzinlere mitoloji kavramının kullanılması yanlıştır.