III- Tien cong trong chu nghia tu ban
1. Ban chat kinh te cua tien cong
O be ngoai cua doi song xa hoi tu ban, cong nhan lam viec cho nha tu ban mot
thoi gian nhat dinh, san xuat ra mot luong hang hoa hay hoan thanh mot so cong viec
nao do thi nha tu ban tra cho mot so tien nhat dinh goi la tien cong. Hien tuong do lam
cho nguoi ta lam tuong rang tien cong la gia ca cua lao dong. Su that thi tien cong
khong phai la gia tri hay gia ca cua lao dong, vi lao dong khong phai la hang hoa. So di
nhu vay la vi:
- Neu lao dong la hang hoa, thi no phai co truoc, phai duoc vat hoa trong mot hinh thuc cu the nao do. Tien de de cho lao dong vat hoa duoc la phai co tu lieu san xuat.
Nhung neu nguoi lao dong co tu lieu san xuat, thi ho se ban hang hoa do minh san xuat ra,
chu khong ban "lao dong".
- Viec thua nhan lao dong la hang hoa dan toi mot trong hai mau thuan ve ly luan
sau day: thu nhat, neu lao dong la hang hoa va no duoc trao doi ngang gia, thi nha tu
ban khong thu duoc loi nhuan (gia tri thang du); dieu nay phu nhan su ton tai thuc te
cua quy luat gia tri thang du trong chu nghia tu ban. Thu hai, con neu "hang hoa lao
dong" duoc trao doi khong ngang gia de co gia tri thang du cho nha tu ban, thi phai phu
nhan quy luat gia tri.
- Neu lao dong la hang hoa, thi hang hoa do cung phai co gia tri. Nhung lao dong
la thuc the va la thuoc do noi tai cua gia tri, nhung ban than lao dong thi khong co gia
tri. Vi the, lao dong khong phai la hang hoa, cai ma cong nhan ban cho nha tu ban chinh
la suc lao dong. Do do tien cong ma nha tu ban tra cho cong nhan la gia ca cua suc lao
dong.
Vay ban chat cua tien cong trong chu nghia tu ban la gia tri hay gia ca cua suc
lao dong, nhung lai bieu hien ra be ngoai thanh gia tri hay gia ca cua lao dong.
Hinh thuc bieu hien do da gay ra su nham lan. Dieu do la do nhung tinh hinh sau
day:
thu nhat, dac diem cua hang hoa suc lao dong la khong bao gio tach khoi nguoi
ban, no chi nhan duoc gia ca khi da cung cap gia tri su dung cho nguoi mua, tuc la lao
dong cho nha tu ban, do do be ngoai chi thay nha tu ban tra gia tri cho lao dong.
Thu hai, doi voi cong nhan, toan bo lao dong trong ca ngay la phuong tien de co tien sinh
song, do do ban than cong nhan cung tuong rang minh ban lao dong. Con doi voi nha tu
ban bo tien ra la de co lao dong, nen cung nghi rang cai ma ho mua la lao dong.
Thu ba, luong cua tien cong phu thuoc vao thoi gian lao dong hoac so luong san pham san xuat ra, dieu do lam cho nguoi ta lam tuong rang tien cong la gia ca lao dong.
Tien cong da che day moi dau vet cua su phan chia ngay lao dong thanh thoi gian
lao dong tat yeu va thoi gian lao dong thang du, thanh lao dong duoc tra cong va lao
dong khong duoc tra cong, do do tien cong che day ban chat boc lot cua chu nghia tu
ban.
2. Cac hinh thuc co ban cua tien cong
Tien cong co hai hinh thuc co ban la tien cong tinh theo thoi gian va tien cong
tinh theo san pham.
- Tien cong tinh theo thoi gian la hinh thuc tien cong ma so luong cua no it hay
nhieu tuy theo thoi gian lao dong cua cong nhan (gio, ngay, thang) dai hay ngan.
- Tien cong tinh theo san pham la hinh thuc tien cong ma so luong cua no phu
thuoc vao so luong san pham hay so luong nhung bo phan cua san pham ma cong nhan
da san xuat ra hoac la so luong cong viec da hoan thanh.
3. Tien cong danh nghia va tien cong thuc te
Tien cong danh nghia la so tien ma nguoi cong nhan nhan duoc do ban suc lao
dong cua minh cho nha tu ban. Tien cong duoc su dung de tai san xuat suc lao dong,
nen tien cong danh nghia phai duoc chuyen hoa thanh tien cong thuc te.
Tien cong thuc te la tien cong duoc bieu hien bang so luong hang hoa tieu dung va dich vu ma cong nhan mua duoc bang tien cong danh nghia cua minh.
Tien cong danh nghia la gia ca suc lao dong, nen no co the tang len hay giam
xuong tuy theo su bien dong cua quan he cung - cau ve hang hoa suc lao dong tren thi
truong. Trong mot thoi gian nao do, neu tien cong danh nghia khong thay doi, nhung
gia ca tu lieu tieu dung va dich vu tang len hoac giam xuong, thi tien cong thuc te se
giam xuong hay tang len.
