Thế Lịch và Phạm Văn Uyển Sửa đổi
Ðời Vua Lê Thánh Tông có 3 người cùng đỗ tiến sĩ một khoa là Thế Lịch, Thế Hiển và Thế Vinh. Khi vinh quy bái tổ, ba người lại cùng về một đường. Thiên hạ thấy vậy, nô nức kéo mhau đi xem. Ðến Nam Lạng, huyện Trực Ninh, Tỉnh Nam Ðịnh, người bạn cũ của Thế Lịch là Phạm Văn Uyển ra đón, có đọc mừng một bài thơ như sau:
Ba ông tam thế hoá trên toà, khéo rủ nhau vào đỗ một khoa, như vậy bụt no nhờ có oản, chẳng thời bụt đói bụt ra ma
Thế Lịch nghe xong, cười mà hoạ rằng: Có tu bụt mới hoá trên tòa, một tháng hai lần diễn giáo khoa, Bụt vẫn ăn chay không sợ đói, Bụt đâu có bụt hoá thành ma?
Trịnh Sâm xướng họa cùng Nguyễn Khản Sửa đổi
Nguyễn Khản là con trai đầu của Xuân quận công Nguyễn Nghiễm; quê ở xã Tiên Ðiền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà tĩnh. Sau khi đỗ đạt, Khản làm quan ở triều, được Trịnh Sâm hết sức yêu mến, xem như người bạn thân thiết. Nhà riêng của Khản ở gần hồ Kim Âu và xóm Bích Câu, Trịnh Sâm thường lui tới thăm viếng. Mỗi lần Trịnh Sâm đi chơi, thế nào cũng đến rủ Khản cùng đi. Nhà Chúa lại còn đặc ban cho Khản được mặc áo chẽn tay, tự do ra vào nơi cung cấm. Những hôm Trịnh Sâm ngự chơi hồ Tây, chỉ có bà Chúa Chè (Ðặng thị Huệ) và Nguyễn Khản là được ngồi cùng thuyền. Tương truyền, có một hôm Nguyễn Khản mệt không vào chầu, và không theo Trịnh Sâm đi câu được. Trịnh Sâm bèn gửi cho Khản bài thơ như sau:
vế xướng: Ðã phạt năm đồng bỏ buổi chầu, lại phạt năm đồng bỏ buổi câu, nhắn bảo ông bay về nghĩ đấy, hãy còn phạt nữa chửa tha đâu!
Khản liền làm bài thơ trả lời: Váng vất cho nên phải cáo chầu, phiên chầu còn cáo nữa phiên câu, trông ơn phạt đền là thương đến, ấy của nhà vua chớ của đâu
Chúa xem thơ họa, rất hài lòng, lại sai người mang quà đến để tặng Khản.
Tố Hữu, tên thật là Nguyễn Kim Thành. Năm 1938 ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản. Cuối 1947, ông lên Việt Bắc làm công tác văn nghệ, tuyên huấn. Từ đó, ông được giao những chức vụ quan trọng trong công tác văn nghệ, trong bộ máy lãnh đạo Đảng và nhà nước. Ông bị mất uy tín vì vai trò "nhà thơ đi làm kinh tế" qua những vụ khủng hoảng tiền tệ những năm 1980 nên bị miễn nhiệm mọi chức vụ. Ông mất lúc 9 giờ 15 phút ngày 9 tháng 12 năm 2002 tại Bệnh viện 108.
Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện là nhà tri thức Việt Nam nổi tiếng tại Pháp, quê ở làng Gôi Vị, bên bờ sông Ngàn Phố, nay là xã Sơn Hòa, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Năm 1937, ông được sang Pháp học tại Đại học Y khoa Paris. Tại Pháp, ông nghiên cứu và quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới, phản đối chiến tranh của thực dân Pháp và hoa Kỳ tại Đông Dương...Năm 1963, Nguyễn Khắc Viện về nước sáng lập và chủ biên Tạp chí đối ngoại Nghiên cứu Việt Nam bằng tiếng Pháp và tiếng Anh (Etudes Vietnamiennes, Vietnam Studies) và làm Giám đốc Nhà xuất bản Ngoại văn (nay là Nhà xuất bản Thế giới). Ngày 10 tháng 5 năm 1997, Nguyễn Khắc Viện qua đời.
Tố Hữu ủy viên BCT, trưởng ban VHTT TW vì bất đồng chính kiến, đã cách tuột hết chức của người ban đồng hương là Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, chỉ để lại làm Giám đốc Nhà XB Ngoại văn, chủ bút tờ Thế Giới Mới, vì thế 2 người hiềm khích nhau sâu sắc lắm. Cuối thập niên 70 đầu thập niên 80 của thế kỷ XX, đất nước Việt Nam kiệt quệ vì chính sách giá, lương, tiền của vị Phó Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng thứ nhất - Nhà thơ lãnh đạo kinh tế (Còn Vị thống chế phải đi đặt vòng!) Khi ngọn gió đổi mới vừa thổi, đã làm bay đổ cả vị Phó Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng thứ nhất đáng kính kia. Ông rất cay cú nhưng không cam chịu và nuôi hy vọng sẽ tái đắc cử vào BCT trong kỳ Đại hội tới, nên đã làm bài thơ giãi bày tâm sự "Đảng và Thơ" như sau:
Tròn năm mươi tuổi Đảng và Thơ, từ ấy hồn vui mãi đến giờ, mái tóc pha sương chưa hết ý, con tằm rút ruột vẫn còn tơ, thuyền con vượt sóng không nghiêng ngả, nghĩa lớn xuôi dòng lộng ước mơ! mới nửa đường thôi còn bước tiếp, trăm năm duyên kiếp Đảng và thơ
Bài thơ được đăng trên báo Nhân dân vào tháng 8/1987. Ngay lập tức Thế Giới Mới cũng có bài "Đảng và Thơ" của ông Chủ bút Doctor họa lại như sau:
Tròn năm mươi tuổi nghiệp làm Thơ, từ ấy bon chen mãi đến giờ, mái tóc pha sương chưa hết dại, con tằm đứt ruột chẳng còn tơ, thuyền con quá tải khôn qua sóng, mộng lớn tài hèn chớ có mơ! vì giá lương tiền dân khốn khổ, trăm năm bia miệng hỡi nhà thơ?
Cũng năm 1986, đầu thời kỳ Đổi mới, Đất Cảng trở nên hiện tượng kinh tế dưới chính sách xé rào táo bạo của Bí thư thành ủy HP Đoàn Duy Thành như XK sắt vụn, mua vàng về bán bù giá vào lương, xây dựng được một số công trình hạ tầng cho thành phố v.v... Nhưng cũng thời kỳ này xảy ra cháy Cảng HP, sập Cầu Rào, thụt kè sông Tam Bạc... cũng rất tai tiếng. Giữa lúc ấy Tố Hữu xuống đất cảng vận động bầu cử, có bài thơ dưới đây đăng trên Báo Hải Phòng:
Bốn cống ba cầu năm cửa ô, đào sông lấn biển dựng cơ đồ, "Làm ăn" hai chữ à ra thế! chèo chống nghìn tay một tiếng hô, rạng rỡ Sáu Kho vui Đất Cảng, khang trang Tam Bạc nức Thành Tô, giá còn nữ tướng Lê Chân nhỉ? ắt cũng khen con cháu Bác Hồ!
Lập tức Thế Giới Mới lại có bài phù họa ngay ngày hôm sau: Được "cầu" được "cống" được cả "ô", buôn vàng bán sắt dựng cơ đồ, "Làm ăn" hai chữ ranh ma thế! lèo lá nghìn tay kẻ cướp hô, cháy trụi Sáu Kho, tàn Đất Cảng, tan hoang Tam Bạc nát Thành Tô, giá còn nữ tướng Lê Chân nhỉ? chắc cũng dẹp đi bọn hàm hồ!
Khi ấy Tố Hữu (đang rỗi rãi) từ Đất Cảng vòng về Hà Bắc tiếp tục vận động tranh cử. Trong lúc chén chú chén anh, chắc lãnh đạo tỉnh Hà Bắc lúc bấy giờ cũng nói lấy lòng là "Anh phải ở lại tiếp tục làm việc, chứ đã nghỉ sao được (?)" gì gì đó. Nên Ông lại tràn trề hy vọng sẽ tái đắc cử vào Đại hội tới, nên lại giãi bày tâm sự bằng một bài thơ đăng trên Báo Hà Bắc:
Lắng nghe quan họ đêm thâu, mênh mang mây nước thẳm sâu lòng người. Đắm say gió gọi trăng mời, vấn vương ánh mắt nụ cười duyên quê. Người ơi người ở đừng về, câu ca giã bạn tái tê mạn thuyền. Ai về ai nhớ ai quyên, mình về đến hẹn lại lên cùng người!
Thế Giới Mới lại phải lên tiếng như sau: Vẳng nghe quan họ đêm thu, gọi người trăng gió hẹn hò mây mưa. Đêm say bình rượu hồn thơ, khúc đàn giã bạn ván cờ tàn canh. Người ơi đứng dậy mà về, tàn canh trăng lặn bốn bề gió reo. Cá ươn rau úa chợ chiều, hẹn hò chi nữa những điều gió trăng?
