CÂU 10: Phân tích điều kiện thực hiện trong tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng của chủ nghĩa tư bản?
Các khái niệm cơ bản:
v Tổng sản phẩm XH là toàn bộ sản phẩm mà XH SX ra trong 1 thời kỳ nhất định, thường là 1 năm.Tổng sản phẩm XH thường được xét về cả 2 mặt là giá trị và hiện vật.
· Về mặt giá trị: tổng sản phẩm XH được cấu thành từ 3 bộ phận: bộ phận thứ nhất là giá trị bù đắp cho tư bản bất biến (c), thứ 2 là giá trị bù đắp cho tư bản khả biến (v), thứ 3 là giá trị của sản phẩm thặng dư (m). Như vậy, giá trị của tổng sản phẩm XH được phân giải thành: c + v + m.
· Về mặt hiện vật: tổng sản phẩm XH gồm có tư liệu SX, tư liệu tiêu dùng do hình thức tự nhiên của nó quy định.
v 2 khu vực của nền SX XH: Khu vực I: SX tư liệu sản xuất.
Khu vực II: SX tư liệu tiêu dùng.
v TBXH là tổng hợp các tư bản cá biệt của XH vận động đan xen nhau, liên hệ phụ thuộc nhau.
v Những giả định của CácMác khi nghiên cứu tái SX TBXH:
· Toàn bộ nền kinh tế trong nước là nền kinh tế TBCN thuần túy.
· Hàng hóa luôn được mua bán theo đúng giá trị, giá cả phù hợp với giá trị.
· Cấu tạo hữu cơ tư bản không đổi.
· Toàn bộ tư bản cố định đều chuyển hết giá trị của nó vào sản phẩm trong một năm.
· Không xét đến ngoại thương.
Điều kiện thực hiện sản phẩm XH trong tái SX giản đơn:
Trong tái SX giản đơn toàn bộ giá trị thặng dư được sử dụng hết cho tiêu dùng cá nhân của nhà tư bản. Vì vậy, để nghiên cứu điều kiện thực hiện tổng sản phẩm XH, quan hệ giữa tổng cung và tổng cầu về TLSX và tư liệu tiêu dùng trong tái SX giản đơn CácMác đưa ra mô hình sau:
Khu vực I: 4.000c + 1.000v + 1.000m = 6.000 (TLSX)
Khu vực II: 2.000c + 500v + 500m = 3.000 (tư liệu tiêu dùng)
Tổng sản phẩm XH là 9.000
Điều kiện cơ bản để thực hiện trong tái SX giản đơn TBXH sẽ là: I (v + m) = II c
2. Điều kiện thực hiện sản phẩm XH trong tái SX mở rộng:
Muốn có tái SX mở rộng phải biến 1 phần giá trị thặng dư thành tư bản bất biến phụ thêm (c) và tư bản khả biến phụ thêm (v). Nhưng các bộ phận giá trị phụ thêm đó phải tìm được những nguồn cung về TLSX và tư liệu tiêu dùng phụ thêm, dưới hình thái vật chất tương ứng với nhu cầu của nó. Muốn có thêm TLSX thì khu vực I phải cung ứng lượng TLSX nhiều hơn trong tái SX giản đơn, để phụ thêm TLSX cho cả khu vực I và khu vực II. Ngược lại khu vực II cũng phải SX ra lượng tư liệu tiêu dùng nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tăng thêm của cả 2 khu vực. Điều đó làm cơ cấu SX XH có những thay đổi.
Do việc cung cấp tăng thêm, số lượng TLSX có vai trò quyết định nhất đối với tái SX mở rộng, nên CácMác đưa ra mô hình của tái SX mở rộng TBXH như sau:
Khu vực I: 4.000c + 1.000v + 1.000m = 6000 (TLSX)
Khu vực II: 1.500c + 750v + 750m = 3.000 (tư liệu tiêu dùng)
Điều kiện cơ bản để thực hiện trong tái SX mở rộng TBXH sẽ là: I (v + m) > II c
