"bakit ka ba nagdadasal? para saan yung pinagdadasal mo? bakit minsan may mga dasal na hindi natutupad kahit na paulit ulit mong pinagdadasal sa Kanya." tanong ko sa sarili ko habang naka-upo sa pinakadulong upuan dito sa sulok ng simbahan dito sa aming bayan.
"alam mo bang may tatlong sagot dyan sa tanong mo sa Kanya" sabay turo sa imahe na nasa gitna ng simbahan.
Nagulat ako sa taong nagsalita, hindi dahil sa isa siyang estrangeho na basta basta na lang sumulpot at nagsalita pero sa kadahilanang ang taong nagsalita ay ang taong lagi kong pinagdadasal sa Kanya. Ang taong mahal ko, lihim kong minamahal sa loob ng walong taon na.
"nakakgulat ka naman Raymart! Bigla bigla kang sumusulpot kung saan saan. Siguro kung may sakit ako sa puso, inatake na ako sa sobrang pagkagulat" ani ko. Sabay hawak sa dibdib ko.
Sa loob ng walong taon, parating ganito ang nararamdaman ko sa bawat sandali na kaming dalawa ay maglalapit sa isa't isa. Sobrang bilis ng tibok ng puso ko na tila ba nagkakarerang kabayo sa bilis pero magaling siguro akong magtago ng nararamdaman dahil sa loob ng walong taon hindi mo man lang napansin ang tibok na ito.
"hindi kita ginulat Christina, kung ginulat kita edi sana WAAAAAH! yung sinabi ko para magulat ka diba?" seryosong sabi niya sa akin.
"patawa ka talaga kahit kailan. wait lang ha? tatawa ako HA-HA-HA-HA-HA-HA-HA-HA dami kong tawa dun. mga walo yun a" sabay palo sa balikat niya.
At muli na naman akong nakaramdam ng isang kuryente na dumaloy sa buong katawan ko ng mahawakan ko siya.
"Korny mo din Tina alam mo ba yun?" binigyan niya ako ng poker face na pagmumukha.
"hahahahhahaha ikaw naman oh. napaka-seryoso mo talaga. hndi ka na mabiro dyan" pinilit kong maging masaya sa harapan niya.
"hindi naman. parang hindi ka na nasanay sa akin a. simula bata pa lang tayo ganito na talaga ako" at ngumiti siya habang nakaharap sa altar.
Nakita ko yung ngiti niya kahit na naka-side view lang siya sa akin. Walang pinagbago ang mukha niya. para lamang siyang 20 years old kahit na ang totoong edad niya ay 28years old na. Katulad ko pinagkakamalan pa rin akong college student or mas maalala pa nga ay high school student.
"oo na po. alam ko yun. ikaw pa ba? halos lahat na ata ng tungkol sayo alam ko na. baka naman nakakalimutan mo na ako ay bestfriend mo. hindi lamang bestfriend kundi kababata mo pa. 1 month old pa lang tayo friends na tayo sabi ng mga nanay natin" at humarap na rin ako sa altar habang may isang mapait na ngiti sa labi ko.
"Hindi ko alam kung totoo ang pinagsasabi nila mama tsa atin tungkol sa bagay na iyan. 1 month old pa lang? parang impossible hindi ba?" at nakatingin ka pa rin sa altar at nakatitig sa imahe Niya.
"Naniniwala ako dun noh! kwento nila yun e. saksi sila mama. Kaya maniwala din tayo sa kanila. we've been best of friends for 28 years now Mart" tumitig na din ako sa Kanya sa gitna.
"yeah right! after all sabi nila Mother's knows best. Pero hindi iyon ang pinag-uusapan natin kanina Tina. Bakit parang iniiba mo ang usapan natin a?" tumingin siya sa akin na may pagdududang mukha.
"ah-eh! hindi naman aa. hahaha" humarap at ngumiti ako sa Kanya.
"Ano ba yung pinagdadasal mo kanina at parang nagdududa ka sa Kanya" sabay turo sa imahe sa gitna ng simbahan.
"wala naman. hindi naman iyon importante. kalimutan mo na yun narinig mo" pag iwas ko ng tingin sa kanya pati sa rin sa Kanya.
"Lahat ng pinagdadasal natin ay mahalaga kaya wag mo sasabihin sa akin na hndi iyon importante Tina" hinawakan niya ang kamay ko. Lalong bumilis nag tibok ng puso ko at tila nadagdagan ang boltahe ng kuryente na dumadaloy sa buong katawan ko.
4th year college ako noon unang kong naramdaman ang bagay na ito, mabilis na tibok ng puso pag nariyan ka, tila may kuryente pag hinahawakan mo ako. tila nilalagnat sa pula ng nga pisnge ko. Crush lang naman kita noong una Mart, simula bata pa tayo. childhood sweethearts nga daw tayo sabi ng ibang kababata natin diba? Pero tinatawanan lamang natin pag sinasabi nila iyon sa atin at sabay tayong sumisigaw na "bestfriends lang kami" . Pero lahat iyon nagbago ng mag-college tayo. For 3 years in-denial pa ako sa sarili ko na inlove ako sayo. Kasi sabi ko hanggang crush lang ako, bawal mainlove kasi delikado. Alam ko lahat ng gusto mo sa buhay at kahit masakit isiping wala ako sa plano mong iyon kaya dinideny ko sa sarili hanggang sa 4th year college tayo ng ma-confirm ko na "mahal ko na ang bestfriend ko".
Right after graduation hinanap kita para sabihin sayo ang isang importanteng bagay na matagal ko nang tinatago pero bigo akong makita ka dahil sabi ni mama, umalis agad kayo nila tita dahil may kailangan kayong habuling flight papuntang Manila. Nalungkot ako ng sobra ng malaman ko iyon dahil hindi man lang tayo nagkaroon ng picture na magkasama na hawak ang mga diploma natin.
Summa Cum Laude ka at Cum Laude naman ako. Super saya natin kasi na achieved natin ang goal natin. Sayang hindi tayo nagkita after graduation dahil hinarang ako ng lalaking nanliligaw sa akin noon para makapagpa-picture kaming dalawa, hindi naman akong masamang tao kaya pinagbigyan ko siya bilang graduation gift na din sa kanya dahil hindi ko kayang ibigay ang "oo" na hinihingi niya mula sa akin dahil alam ko sa sarili ko na ikaw na ang mahal ko dahil sa pinagbigyan ko siya hindi kita naabotan sa hall pagkalabas ko.
Napawi ang lungkot ko ng pagaka-uwi namin sa bahay nina mama at papa. May sumalubong sa amin na isang malaking box sa sala ng bahay namin. Sabi ng kasambahay namin ay dumaan kayo dito sa bahay bago kayo umalis papuntang airport, may iniabot din sulat si yaya Manding sa akin na mula sa iyo at binasa ko agad ito.
"sorry if wala tayong graduation picture with our diploma. alam kong malungkot ka at magtatampo ka sa akin. sana magustuhan mo ang regalo ko sayo, ilang taon ko ding pinag-ipunan iyan para mabigay ko sayo sa graduation day natin pero unfortunately hindi ko man lang mabibigay sayo ng personal at hindi ko makikita nag magiging reaction mo. pero alam kong matutuwa ka dahil dyan.
Congratulations sa atin Tina! See you really soon. I'll miss you.
p.s. Her name is Martina, pinaghalong Raymart at Christina"
Dali dali akong lumapit sa malaking box sa gitna ng sala at binuksan ang kahon. Nakita ko ang ulo isang napakaling teddy bear na kulay krema. Nanlaki ang mga mata ko sa nakita ko at agad agad ko itong hinugot sa kahon at niyakap ng mahigpit. May isang flash akong nakita, kinuhaan pala ako ng litrato ni Mama. Kuhang kuha sa litrato ang mukha ko na punong puno ng saya. Walang mapagsidlan ang sayang nararamdaman ko habang yakap yakap si Martina. Ito ang teddy bear na lagi kong tinitignan sa isang teddy bear shop sa mall pag gumagala tayo kasama ang friends or families natin. Hindi ko akalaing ito ang ireregalo mo sa akin. Salamat Mart. Maraming salamat.
"ano ba yung pinagdadasal mo sa Kanya Tina?" natauhan ako sa imagination ko ng magsalita muli si Mart.
"aah-eeh. ano? hayss. sige na nge. alam kong hindi mo ako titigilan hanggat hindi ko sinasabi ang totoo sayo" pabuntong hininga ako at pinag-isipang mabuti ang sasabihin ko sa kanya.
"buti at alam mo. so? ano na nga iyon?" tanong nya sa akin at mababakas sa mukha niya na handa siyang makinig sa sasabihin ko.
"pinagdadasal ko sa Kanya na sana mahalin din ako ng taong mahal ko, na sana mapansin din niya ako dahil simula pa lang noon siya na ang mahal ko" habang sinasabi ko ito, nakatingin lamang ako sa Kanya na nasa gitna.
"Lagi mo ba yang pinagdadasal sa Kanya Tina?" Tanong sa akin ni Raymart habang nakatingin na rin pala sya sa direction ng tinitignan ko.
"Oo! Simula ng maramdaman ko ang kakaibanh emosyon na ito para sa taong mahal ko" napahawak ako sa dibdib ko malapit sa puso ko para damhin ang bilis ng tibok ng puso ko sa oras na ito.
"Nagmamadali ka bang matupad yang dasal mo sa Kanya?" Malumanay na sabi ni Mart sa akin at di pa rin niya inaalis ang tingin sa Kanya sa gitna ng altar.
"Hindi naman sa ganoon, pero halos ilang taon na rin akong naghihintay na matupad ang dasal ko na iyon sa Kanya. Sana nga tuparin na rin niya dahil hindi natin alam ang ga susunod na mangyayari. Hindi ba Mart?" Mapait na ngiti ang binigay ko sa kanya habang nakatingin ako sa maamong mukha ng bestfriend ko.
"Alam mo ba Tina na may tatlong dahilan kung bakit minsan may mga pinagdadasal tayo sa Kanya ng paulit ulit pero tila hindi natutupad or matupad man pero hindi mo namamalayan?" makabuluhang sabi niya sa akin at napa-isip ako dahil doon. Tumingin ulit ako sa imahe Niya sa gitna.
"Tina, ano sa tingin mo ang tatlong dahilan na iyon? wild guess mo lang?" tanong niya ulit sa akin. Napa-isip ako bago sumagot sa kanya.
"sa tingin ko, kasi hindi pa ito yung tamang panahon para matupad nag hinihiling natin sa Kanya kaya kahit na paulit ulit ko man ipagdasal sa kanya hindi pa din natutupad?" sabi ko kay Mart.
"Tama ka dyan Tina, may mga dasal tayo sa Kanya na hindi agad natutupad dahil nga hindi ito ang tamang panahon para doon, kaya nga tayo may patience diba? kaya may kasabihang Patience is a virtue, we must wait for that God's perfect time para matupad na yung pinagdadasal natin sa kanya" paliwanag ni Raymart sa akin.
"Ganun ba yun?" para akong nabuhayan sa sinabi niya. Marahil hindi pa nga ito ang tamang oras para sa amin ni Raymart. Baka kailangan ko lang maghintay pa at huwag pangunahan ang mga plano Niya para sa amin.
"Oo, at ang pangalawa naman. Nagdadasal tayo hindi para sa atin kundi para sa iba. Pinagdadasal natin ito sa Kanya. Minsan hindi mo namamalayan na an pinagdadasal mo ay natupad na, hindi mo lang napapansin ang blessing na iyon dahil ito ay hindi para a iyo kundi para sa iba Tina." Mas lalong bumigat ang nararamdaman ko, makahulugan ang mga binibitawang salita ni Raymart sa akin. Ang daming ng tumatakbo sa isipan ko dahil sa mga sinabi ni Mart sa akin.
Tama siya, siguro naging makasarili ako at puro sa sarili ko lamang ang pinagdadasal ko sa Kanya. Napayuko ako dahil doon. Patawad po Panginoon dahil puro para sa sarili ko ang hinihiling ko sa inyo. Hindi ko na inisip ang ibang tao.
"huwag kang malungkot Tina. Alam mo namang ayokong nalulungkot ka hindi ba?" sabi niya sa akin habang hinahagod ang likuran ko. Pinipigilan ko ang mga matang gusto ng magpakawala ng luha.
"Raymart, may gusto akong sabihin sa iyo. Dapat noong after graduation natin ng college pa tayo ko sana sasabihin sayo ito kaso hindi na kita nakita at sobrang kinalungkot ko iyon dahil hindi ko nagawang sabihin sayo sa totoo kong nararamdaman. Hayaang mo muna akong magsalita, makinig ka lang sa akin hanggang sa matapos ako sa sasabihin ko, maari ba iyon?" tinignan ko siya sa mata at tumango siya bilang pagsang-ayon sa mga sinabi ko.
"Simula pa lang bata tayo, malapit na tayo sa isat isa. Kilalang kilala natin ang ugali ng isa't isa. Kaya hindi nakakapagtakang magkaroon ako ng ganitong damdamin para sayo. I used to like you when we were in elementary and high school, a simple crush to be exact. But when we were in college, nasa in-denial stage ako ng feelings ko sa iyo. Sabi ko sa sarili ko impossibleng lumalim ang feelings ko for you. Crush lang kita. That's enough sabi ko sa sarili ko, hindi pede ito kasi bestfriends tayo at ayoko masira iyon. For 3 years in college dinideny ko sa sarili ko na mahal kita kahit na sinasabi na ng mga kaibigan natin obvious na obvious na daw yung feelings ko para sayo not until 4th year tayo kung saan na sigurado na ako, sigurado na akong mahal ko ang bestfriend ko. Inipon ko na lahat ng kakapalan ng mukha at lakas ng loob para umamin sayo sana noon after grduation pero hindi na kita nkita pa. For almost 8 years, walang nagbago sa feelings ko para sayo kahit na minsan na lang tayo magkita at magkasama sa loob ng walong taon, hanggang ngayon Raymart, Mahal na mahal pa din kita. Mahal na mahal kita hindi lang bilang kakabata mo or bilang bestfriend mo. Mahal kita higit pa sa inaakala mo."
At tuluyan na ngang bumagsak ang luhang kanina ko pa pinipigilang bumagsak sa harapang ng taong mahal ko.
"ssshhhh. tahan na Christina. tahan na" niyakap niya ako at hinagod ang likod ko para tumahan na ako. Dinig na dinig ko ang vibration ng boses niya sa dibdib niya kung saan niya ako binaon noong nakayakap na din ako sa kanya.
Hindi ako tumigil sa kakaiyak. At nag simula siyang kumanta ng aming favorite song...
Beauty queen of only eighteen
She had some trouble with herself
He was always there to help her
She always belonged to someone else
I drove for miles and miles
And wound up at your door
I've had you so many times
But somehow I want more
I don't mind spending every day
Out on your corner in the pourin' rain
Look for the girl with the broken smile
Ask her if she wants to stay a while
And she will be loved, and she will be loved
Tap on my window, knock on my door
I want to make you feel beautiful
I know, I tend to get so insecure
It doesn't matter anymore
It's not always rainbows and butterflies
It's compromise that moves us along, yeah
My heart is full and my door's always open
You come anytime you want, yeah
I don't mind spending everyday
Out on your corner in the pourin' rain
Look for the girl with the broken smile
Ask her if she wants to stay a while
And she will be loved, and she will be loved
And she will be loved, and she will be loved
I know where you hide alone in your car
Know all of the things that make you who you are
I know that goodbye means nothin' at all
Comes back and begs me to catch her every time she falls
Yeah, tap on my window, knock on my door
I want to make you feel beautiful
I don't mind spending everyday
Out on your corner in the pourin' rain
Look for the girl with the broken smile
Ask her if she wants to stay a while
And she will be loved, and she will be loved
And she will be loved, and she will be loved
(Please don't try so hard to say goodbye)
Yeah, I don't mind spending everyday
(Please don't try so hard to say goodbye)
Out on your corner in the pourin' rain
(Please don't try so hard to say goodbye)
Nakinig lang ako sa kanta ni Raymart hanggang na tumahan na ako sa kakaiyak. Alam na alam niya ang bagay na magpapakalma sa akin sa mga oras na magbreakdown ako sa emotions ko. Isang kanta lang niya. Marinig ko lang ang boses nya pagkumakanta sya, yun lang ang tanging nagpapakalma sa akin.
Pinunasan niya ng huling luhang pumatak sa mga pisnge ko.
"Ito na ang huling beses na iiyak ka Christina. Ayokong nakikitang umiiyak ang taong mahal ko" binigayan niya ako isang matamis na ngiti.
"Ma-Mahal mo a-ako?" Naluluhang tanong ko sa kanya. Sabay turo sa sarili ko para siguraduhing ako nga amg tinutukoy niya.
"Oo. Mahal din kita Christina" sabi ni Raymart sa akin.
"Ta-talaga? mahal mo din ako?" napayakap ako ng wala sa oras dahil sa mga sinabing iyon ni Raymart sa akin. Sobrang saya ko na mahal din ako ng taong mahal ko.
Napakasayang marinig ang mga katagang iyon mula sa kanya. Ang tagal kong hinintay ang araw na ito na masabi ko sakanya ang nararamdaman ko at malaman ko din ang nararamadaman niya para sa akin.
"Oo nga Tina, alam kong alam mo yan na mahal kita" at hinalikan niya ako sa noo.
"Raymart..." yun lang ang nasabi ko dahil nagsalita siyang muli.
"Christina, hindi ko pa pala nasabi ang pangatlong dahilan kung bakit minsan hindi natutupad ang mga dasal natin" napayuko si Mart pagkasabi niya noon. Hindi ko alam kung bakit ngunit ramdam na ramdam ko na may bumalot na kalungkotan sa kanya ng sinabi niya iyon sa akin.
"A-ano ang pangatlong dahilan Mart?" tanong ko . Pero may parte sa utak ko na nagsabing wag kang makinig sa sasabihin niya pero may parte na nagsasabing makinig kang mabuti para malaman mo ang dahilan sa mga dasal mo sa Kanya.
"Ang pangatlong dahilan ay parang ganito Tina, Humingi ka ng iphone5 sa mga magulang mo. Nainis ka dahil simpleng hiling lang iyon hindi ba? maliit na bagay lamang pero hindi nila binigay sa iyo. Nagalit ka, nainis dahil hindi ka pinagbigyan. Pero hindi mo mo alam na ang ibibigay pala ng magulang mo sa iyo ay iphone6. Sa madaling salita, hindi natutupad ang hiling mo sa Kanya dahil may nilaan siyang mas higit pa sa hinihingi mo sa Kanya."
"So ang ibig mo bang sabihin ay.." bago ko pa sabihin ang nais kong sabihin ay tumunog na ang kampana ng simbahan kaya napatigil ako sa pagsasalita. Alas sais na ng gabi ang ibig sabihin ng tunog na iyon.
Hindi na ako nagtaka ng tumayo na si Raymart sa tabi ko at nagpaalam.
"Christina, kailangan ko ng umalis. Kailangan na ako doon. At sana bukas wag mong kakalimutang dumalo, kailangan ko ang bestfriend ko sa pinaka-importanteng araw sa buhay ko" napatayo ako sa sinabi niya at niyakap ako ni Raymart sa huling pagkakataon at ginantihan ko din mahigpit na yakap bago siya tuluyang naglakad palayo sa akin.
Hindi ko na pinigilan si Mart sa paglayo niya sa akin, tinignan ko na lang siya habang naglalakad palayo sa akin hanggang sa hindi ko na siya matanaw pa sa loob ng simbahan.
Oo, masakit malaman na mahal niya ako pero mas pinili niya ang iba kaysa sa akin. Pero hindi ito ganoon kasakit sa akin dahil alam kong tama ang desisyon niya na piliin siya, masaya na ako dahil nasabi ko sa kanya ang totoo kong nararamdaman bago ang pinaka-importanteng araw para sa kanila. Masaya ako para sa bestfriend ko.
Napabuntong hininga ako tsaka ko inisip ang mga sinabi niya sa akin tungkol sa "prayer"
1st- hindi ito natutupad agad dahil hindi pa ito ang right time
2nd- ang pinagdadasal mo ay hindi para sa iyo kundi para sa ibang tao
3rd- may mas higit pang ibibigay sa iyo kaysa sa hiniling mo kaya kailangan mo lang maghintay.
Siguro nga tama si Raymart sa mga sinabi niya sa akin. Bago pa ako tuluyang lumabas ng simbahan, lumuhod ulit ako at pinaglapat ang mga kamay ko at pumikit, nagdasal muli sa Kanya.
"Lord God, Thank you po sa blessings na binigay niyo. Thank you dahil may isang Raymart Delfino na dumating sa buhay ko. Ito na po ang tamang oras para pakawalan ko na ang taong mahal ko, nakakapagtaka pero hindi po ito masakit tulad ng sinasabi ng iba. Siguro kaya hindi masakit dahil ngayon tanggap ko na ng lubos, kahit noon pa man po pero ayoko lang siguro tanggapin talaga noon. Ingatan niyo po siya aa. Mahal na mahal ko po siya at Mahal din niya ako at kontento na ako doon sa nalaman ko dahil alam kong mas higit kanino man, mas sasaya siya at mas higit ang pagmamahal niya para sa pinili niya. Amen"
Minulat ko ang mga mata ko, gumaan ang loob ko pagkatapos ng dasal na iyon. Mababakas ang saya sa ngiti ko, walang sakit o kirot nanararamdaman. Nag sign of the cross na ako at tumayo upang lumabas ng simbahan pero bago pa man ako lumabas lumingon muna ulit ako sa Kanya na nasa gitna ng simbahan at nagsabi na
"Yun pala abg kailangan kong malaman. Nakita ko na ang sign from my prayer. Mahal na mahal ko po siya, alam nyo yan dahil higit sa lahat ikaw ang nagtakda ng lahat ng ito, alagaan mo po siya dahil alam kong mahal mo din siya at mahal na mahal na mahal na mahal ka din niya higit kanino man. Lord, Masayang masaya ako at ikaw ang pinili ng taong mahal ko. Asahan nyo pong dadating ako bukas sa ordination day ni Raymart para maging ganap na pari"
-- the End --