[DISCLAIMER: ANG MABASA NIINING MAONG ESPASYO KAY WA MIAGI SA PAKIGBUGNO SA PAG-EDIT. Pero giawhag gihapon kamo sa tagsulat nga magpadala sa inyong mga komento mahitugnod sa dagan sa storya o pagpatin-aw sa mga parte nga hanap o dili klaro. Mamalihog sa pag-PM kaniya dinhi sa wattapd o pinaagi sa iyang email: gilnambatac(at)gmail(dot)com. USA KINI KA PIYESA GISULAT PARA SA 2018 NANOWRIMO.Bisitahi lang sa nanowrimo.org para sa dugang nga mga kasayoran.]
Hinay-hinay nga nagkabaga ang mga tawo sa playground sa Buhanginan Hills. Usa ka istorya ang mibuak sa hailom ug kahapsay sa dagan sa siklong kinabuhi sa mga tawo sa City hall, sa mga trabahante niini ug sa mga tawo nga nagpuyo palibot. Makita nga sa layong bahin sa dalan ubay-ubay aug padayon pa ang pag-abot sa nagkalahing mga tawo. Adunay mga bata nga naningkamot nga makasulod sa gagmayng mga espasyon diha sa mga dagkong mga tiil ug paa sa mga tigulang. Adunay mga tigulang nga hinay-hinay nga naglakaw paingon sa mga tawong gatipok. Ug aduna say mga tawo nga walay hanaw kon unsay naa ug sa unsang rason nganong naa sila wala sila kabalo. Igo ra sila gidala sa ilang tiil dinasig sa ilang pagkakuryoso maong hinay-hinay nga nag-aginod ang ilang mga tiil ngadto sa mga tawo.
Atubangan sa opisina sa Tourism ug sa Ethnic and Cultural Museum, nag-ihayay og parking ang lokal nga mga reporter sa radio ug mga mantalaan sa Northern Mindanao. Ubay-ubay pa sila nagsingabot nga baga na kaayo ang mga tawo sa may playground. Mabatian nga sa aura sa panghitabo adunay ginapaabot ang mga tawo. Pero wala sila kabalo kon si kinsa ang ug unsa ang ilang ginapaabot. Gapaabot aron mapabalik sa kanhing kahapsay ug kalinaw ang maong parte sa City Hall.
Nag-iyahay na og plastar ang mga reporter sa pagkuhag mga litratog interview sa mga naa sa palibot. Nagkadugay, nagkabaga ug nagkasaba ang palibot daw adunay prosisyon ug gapaabot sa pag-abot sa kura paroko aron masugdan na ang kalihokan. Pero luyo sa kasaba sa mga tawo mao ang nagkalain-laing mga hungihong ug mga yawyaw nga naghatag og background nga musika kon kuhaan kini isip lilas ug isulod sa upat ka sulok sa lente.
"Patay na pod?"
Maoy syagit sa kadaghanan. Ug kini mokatay sa uban pang mga baba sama sa usa ka ripples sa tin-aw ug hapsay nga dagat nga nasamok tungod sa pagtumaw sa usa ka butang nga bug-at sama sa bato.
"Patay?"
"Kinsa man na?"
"Naunsa na?"
"Wa pay pulis?"
Nagkasaksak-sinagol lang ang mga istorya sa mga tawo. Sa ilang mga pangutana walay tubag nga mobalik kanila. Sa ilang mga pangutana wala silay mapangutan-on og ayo kay silang tanan walay han-aw sa nanghitabo. Kabalo sila nga adunay patay nga nahitabo pero walay otoridad nga nagpakita inaanang taknaa ndihang nakabungat sila sa ilang mga pangutana. Mas gialirongan pa sa mga tawo ang lugar diin kuno usa ka patayng lawas ang nakita.
"Asa ang patay?"
"Sa kanal."
"Dyos por santo. Tabangan unta kita ni San Miguel."
"Kinsa mang tawong naa sa saktong panghunahuna ang magbuhat niini?"
"Ug nahitabo pa sa kahayag sa adlaw."
"Lahi na gyod ang mga daotang elemento karon."
"...ang mga maayong tawo na ang magtago."
"...samtang way kahadlok nakigsandurot sa kahayag sa adlaw ang nagbuhat niining krimen."
Makita na ang pag-abot sa mga rescue sa 911 sa syudad pero galisod silag agi tungod sa kadaghan. Ug kon makaagi man galing sila dili gihapon kini nila mahilabtan. Anaa ra sad sila, sama sa ubang mga tawo, nagtan-aw sa patayng lawas nga nagbuy-od diha sa bugnawng semento sa kanal diin kini gipahimutang (o gilabay man gani).
Mas milanog ang kabanha ug kaalegre sa mga tawo dihang duha ka awtong itom ang nagdagan padulong sa mga tawo.
Nagpadaplin ang kadaghanan ug gihatagan nila kining lugwayng espasyon aron makaagi. Wala na silay laing naa sa hunahuna kon kinsa man gani ning nagpaabot. Ayha ra nila nahibaw-an human migawas ang usa ka pamilyar nga dagway.
"Si Mayor!"
Way kisaw ug way bisan unsang kasaba ang madungog gikan sa mga tawo human minaog sa iyang gisakyan ang Mayor. Giaalalayan kini sa lima niyang mga body guard, nga nakafatigue ug nag-atiparag itom. Uban sa mga tawong nagtipok aduna say mabantayan nga mga nakasibilyan nga sama ang kadagko sa mga bodyguard nga police sa Mayor ug nakaantipara sad kinig itom.
Ang mga tawo nag-iyahay ug duol sa Mayor, nga walay pagduha-duha miatubang sa mga tawo ug gapanglamano sa kinsa man ang moduol niini. Wala na nakapugong ang mga naggwuardiya pero hingpit ang ilang pagtan-aw sa nagpadulong ug miduol sa Mayor.
Miduol kaniya ang nangulo sa ICRRDMO par maghatag og gamayng kasayoran sa panghitabo.
"Naunsa. Asa na man ang kapulisan? Wala pakoy nakitang niisa ka pulis nga miresponde."
"Gitawagan na Mayor, padulong na daw."
"Naa na sad ta ani. Natawagan na sad namo ug nagdahom mi nga naa na sad. To think ha, nga dili gikan sa ila ang impormasyon about ani nga insidente...Kaw ifollow-up og balik. Ayaw sa pahilabti ang patayng lawas. Secure the perimeter ug ipapahawa na ang mga tawo dinhi. Basig unsa pay mahitabo ani nila."
MIhawa na ang maong tawo ug naghatag ang Mayor ug gamayng instruction sa iyang mga abay nga guwardiya. Nagradyo na pod ang usa ngadto sa duol o on roving nga pwersa sa kapulisan.
Mipadaplin usa ang Mayor ug nakighinabi sa mga tawo. Naghatag sad kinig gamayng pagpaseguro sa mga tawo mahitungod sa panghitabo. Usa ka tigulang ang miduol kaniya.
"Ma'am. Naunsa na man kining atong syudad?" Ingon sa tigulang nga adunayng kagalkalon ang tingog. "Hapit na ra ba ang pista."
"Nay, ayaw kabalaka. Gipaningkamotan na nato aron masolbad na kini."
"Unya, kanus-a man?"
Wala nakatubag ang Mayor. Sa iyang hunahuna dili sad siya ganahan maghatag og pakyas nga saad sa mga tawo. Gusto niyang moingon sa tinuod, gusto niyang malambigita ang katawhan sa solusyon sa problema nga ginaatubang sa dakbayan.
"Gamay na lang nay. Hapit na. Ug dili nato kini ipaabot sa kapistahan. Unta masolbad na. Sa pagkakaron, naninahanglan mi sa inyong pag-ampo." usa ka batan-ong babaye ang naminaw sa ilang panagstorya sa tigulang nga nagyango-yango sad.
"Unta hatagan pakag dugang kalabsik, Maam, para mapanalipdan pa nimo ang atong dakbayan." Giisa sa tigulang ang iyang tuong kamot ug nagbless sa ngadto sa Mayor. Gikudlitan sa tigulang ang iyang agtang ug naghatag og gamyng hilom nga pag-ampo. Nakita sa Mayor ang kinasingkasing nga paningkamot sa tigulang.
"Salamat. Dako na kining tabang." ingon niya s aiyang hunahuna samtang gipasagdan niya ang tigulang nga magbuhat sa iyang gamayng ritwal. Gipaubos pa niya ang iyang agtang para dili maglisod ug abot ang tigulang.
"Daghang Salamat, Nay. Unta giyahan ug panalipdan pa ang inyong pamilya ug sa imong tibuok banay kay Allah." ingon sa Mayor.
"Way Sapayan Maam. Ayaw kabalaka, anaa permi nagtan-aw si Senyor San Miguel sa Iligan labaw na kaninyo." Nagpahiyom ang Mayor isip tubag sa tigulang. Taod-taod nanghid kining mouna usa. Usa ka pulis ang miduol kaniya.
"Mayor. Maayong buntag. Pasensya kay nalangan mi. Ulahi na sad ko napahibaw-an ni Hepe."
"Pastilan, Sir. Dugay kaayo mo nakaabot. Unsay problema? Dili ra ni karon pa."
"Pasensya gyod, Maam. Sige lang, ako ning ipaabot kay Hepe ang inyong gibati karon."
"Palihog ko. Kay nagkadugay nagkadelikado ang palibot para niining mga tawo. May gani walay laing kagubot. Kon naa pa, wala gyoy koy angayang pabuthan..." Wala na kini gipasumpayan sa Mayor. "Bitaw, asa si Hepe?"
"Dili siya kaanhi. Moadto ra daw siya kaninyo ugma, Ma'am."
Nakapanakla ang Mayor. As usual, matod pa niya. Nakabati kinig dili maayo sa pipila na kahigayon nga wala ang Hepe sa mga panahon diin labing kinahangalanon ang iyang pagmando sa iyang pwersa.
"Mamalihog na lang kog atiman niana ug sa pag-disperse ang mga tawo."
"Okay na Mayor. Naa na sila. Ila nang gisugdan."
"Maayo...unya unsa man daw kining laing kaso sa pagpamatay."
Adunayng gikuha nga papel ang pulis gikan sa iyang suitcase. "Ni-a, Mayor. Dili man pa ni report sa karon. Pero tan-awa usa ni." Nagpadaplin usa sila aron dili masamok ang mga pulis ug ubang otoridad sa pag-atiman sa kahimtang. Ang mga reporter hinay-hinay na sad anga nag-alirong sa Mayor pero gipasipad-an usa sila sa mga guwardiya nga kadali lang ug naa pay gitaiman nga labing importanteng panagstorya ang pulis ug ang Mayor.
Pag-abri ni Mayor sa folder, usa ka pamilya nga detalye ang mikuha sa iyang atensyon. Kini tong iyang request sa pagsubay sa lead mahitungod sa pipila ka mga tawo nga misupak sa iyang paglingod isip inahan sa dakbayan.
"Mao ni tong imong gipasubay sa amo, Mayor."
"Uhmmm."
"Pero base sa among nakuhang imprmasyon gikan sa mga report sa ground, walay nagpamatuod nga adunayng ing-ana nga mga kalihokan sa syudad. Ambot lang pero amo pa ning ipadayog bisita og ibalik ang uban para mas segurado."
Wala nakatuo ang Mayor sa iyang nakita sa folder. Pinirmahan sa hepe naghatag kining rekomedasyon nga imposible nga adunayng serial killers sa dakbayan. way igong ebisensya nga magpamatuod niini ug gawas sa kualng og ebidensya, nihit halos walay butang nga magpatin0aw s amaong hisgotanan. Nakapanakla na lang ang Mayor. Naunsa na. Wala nay laing rason sa paghatag og katin-awan sa nanghitabo karon.
"Mao ba." ingon sa Mayor nga wala na ang paminaw sa giingon sa Mayor. "Nganong nagkadaghan mana ng mga patay nat ron."
Naningkamot nga tubagon sapulis ang pangutana sa Mayor pero wala kini nakatubag og dretso. "Kana ang wala na nako na review, ang mga datos."
Kalit nga gibutang sa Mayor ang iyang kopya. Sa tinuod lang, dugay nako nadismaya. Pakiingon si Hepe nga makabisita sya sa akong lawak. Buot nako masabtang ngano kana gappanghitabo.
"Sige, mamalihog kog hatag sa maong datos pagmakaadot sa akong opisina ugma ang Hepe. Pada-a siya and I need things to be done as wiftly as he can. If not, ako siyang ipalabay sa ubanang dakbayan." Nakapangagho ang Mayor.
"Pasensya sad Mayor. Hugot lang mihitagag instruction ang Hepe batok sa mga binuang nga mga post.
"Nakita na nimo ang patayng lawas?" pangutana sa Mayor.
"O, Mayor. Aduna kini kapareha sa ubang mga kaso sa milabay nga semana pero sayo pa para amakamugna sa maong obserbasyon."
"Dad-a daw ko diha bi."
Nahugyaw ang mga tawo dihang nakit-an nila ang Mayor nga nagpaduol sa gihimutngan sa patayng lawas. Nagsunod sad kaniya ang mga reporter nga gisundan sa mga echosera nga mga radyo-baba, sa city hall ug gikan sa mga panimaly palibot sa City Hall.
"Tura, Mayor."
Wala siyay nakita sa unang pagtudlo sa pulis. Gitarong niyag tan-aw ang tudlo niini para subayon kon asang dapita niya kini gitudlo. Wala gihapon.
Hinay-hinayng nagpaduol ang Mayor sa may kanal sa panghinaot nga makalili sa unang higayon sa mga biktima sa pagpamatay ubos sa iyang pagdumala. Ni kas-a wala pa niya giduaw ang mga patay. Karon pa. Ni kas-a wala pa siya kakitag patayng lawas sa tawo. Hinay ang iyang mga lakang nga nagkaduol sa kanal. Sa iyang pagkahinumdom, lalom ang kanal diring bahin sa pagliko sa dalan gikan sa taas sa City Hall palugsong ngadto sa ubos nga bahin. Pipila ka sentimetro niyag sinibog,iyang nasiplatan ang pait nga kahimtang sa wa pa nailhing tawo.
Nabulit sa hugaw sa kanal ang tibuok lawas niini. Wala na kini suot nga sandal o sapatos ug halos dili mailhan ang panagway niini. Nagpiyong na kini pero adunay lakra sa dugo gikan sa duha aka mga mata niini. Iyang gihunahuna nga basig dugay na kining naa diri tungod sa hapit na kini nauga ug hapit na mapaps tungod sa tubig sa kanal nga hinay pero kanunay nga nag-agas. Nagbutod na ang iyang tiyan ug miaksyon nag kolor purple ang pamanit niini. Mubo ang iyang buhok ug naglisod siyag sulti kon lalki ba kini o babaye. Naggahin pa siyag pipila ka segundo og tan-aw sa lain pang detalye nga makaingon sa kailhanan niini. Taod-taod aduna siyay nakitang naggilak ilalom sa lawas. Usa ka green nga kumbong.
Wala napugngan sa Mayor ang iyang kaugalingon nga makasuka sa iyang nakita. Paspas nga nakahatag og tissue nga gisundan sa pagtunol kaniya ug mineral water. Naglisod siyag ginhawa.
"Kinsa mang mananapa ang buot mobuhat niini? Maski mananap way luna sa iyang hunahuna ang ingon niining kamangtas." ingon niya sa iyang kaugalingon samtang nagpungko siya ug nag-apas sa gininhawaan.
Iyang gikamayan ang usa sa mga bodyguard nga wala nakauniporme sa pagduol kaniya.
"Kinahanglan nakog kopya sa tanang kuha sa CCTV nga naa sulod sa City Hall ug ang sulod gawas posibleng entrada diris Barangay Palao. Naa na tay kopya niini?"
"Wala pa, Mayor. BAsig naa sa pulis?"
"Pulis? Ayaw. Ayaw sa hatagi. Ako ray motunol personal kay Hepe."
"Sige, Ma'am."
"Lakaw. Lakaw na."
Gikan sa iyang gikahimutangan sa pagkapungko nakita niya sa iyang palibot ang mga tawo nga nagalirong palibot sa patayng lawas, duol sa kanal. Sa way pagduha-duha nga gibalsan sad siya sa katawhan sa panan-aw nga way sagol emosyon. Nagtan-aw sila kaniya, nagtutok nga gisakyan sa ilang mga personal nga mga pangutana. Nasayod siya sa mga pangutana sa mga tawo. Pero naa sad sa kilid sa iyang hunahuna ang mga pagduha-duha sa buot ipasabot sa ilang mga tan-aw.
"Gikataw-an na kaha ko aning mga tabaghaka? Naa kaha diri karon ang nagpatay."
Wala na niya dugaya pa sa paghunahuna ug pag-entertain sa mga pangutana. Aduna pa siyay problemang pagasolbaron ug dakbayan nga pag-alagaran.
Sa iyang pagtindog ug human sa pagpamapha kaniya sa iyang slacks, usa ka media ang miduol kaniya nagtangkil-tangkil sa iyang ID nga sama kalapad sa iyang dagway. Gisulayag pugong sa mga bodyguard nga nag-alalay kaniya sa pagtindog pero iya kining gisita.
"Maayong buntag, Mayor. Ako diay si Albert gikan sa Radio Balita. Kon mahimo puyde mi makapangayog interview kanimo?"
Mao pay pagka-recover sa Mayor sa iyang pagkangangha sa panghitabo. Iyang gitan-aw ang iyang relo ug mihagad sa media nga miduol kaniya. Nagpahiyom lang kini ug nagpahungaw sa iyang pagtugot.
Dili niya madungog ang mga pangutana kaniya. Pero usa ka general nga statement ang iyang gitubag.
"Daghang Salamat, Albert. Kinihanglan na kining maundang. Para sa akong kaubang mga Iliganon ug sa atong mag pagari nga naminaw nato karon, ayaw mo kahadlok. Naa mi nagsunod sa ikog niining maong isyu. Atong mas palapdan pa ang atong mga intelligence capavilities para sa daling pagresolba niining maong krisis. Kon wa ko nasayod karong tuiga ang adunay kinatas-ang rate sa murder. Ayaw ka panic. Usa lang kini nga phase sa ato. Masolbad nato kini."
Laing follow-up nga mga pangutana ang gipabati sa nag-interview kaniya. MIlapos na sad sa iyang pandungog ang gipangingn sa interview. Iyang nakit-an sa dagat sa mga tawo ang pamilyar sa iyang panan-aw: si Christian.
"Usa na kini ka State of Emergency."