Chúng ta đều biết cơ quan có cấu trúc tinh vi và hoạt động quan trọng nhất của cơ thể con người là não bộ. Ở chính nơi đây, bộ tổng chỉ huy – não bộ, sẽ tiếp nhận tất cả thông tin từ các giác quan gửi về và sau khi xử lý các thông tin nhận được, sẽ ra quyết định và gửi tín hiệu về các cơ quan của cơ thể ra lệnh phản ứng thế này, hay thế khác, điều khiển mọi suy nghĩ, hành động, cảm xúc của chúng ta.
Giờ hãy tưởng tượng, khi có trục trặc trong hoạt động của não bộ, mà chúng ta nghe nói đến rất nhiều, ví dụ như sự thiếu hụt, hay thừa các chất dẫn truyền thần kinh. Sự sai lệch của các chất dẫn truyền thần kinh trong não rất có thể sẽ gây ra độ trễ, hoặc ngược lại, gây ra phản ứng quá sớm so với chuẩn thông thường của cơ thể trước các tác động từ ngoại cảnh.
Ví dụ, trước khi bước chân xuống lòng đường, các giác quan sẽ cảnh báo, chuyển thông tin tới não để báo động cơ thể phải cảnh giác tránh va chạm. Sau khi rời khỏi lòng đường, não chúng ta sẽ được thông tin kịp thời là đã an toàn và có thể thư giãn. Thế nhưng, nếu hệ thần kinh có trục trặc, não chúng ta có thể sẽ không được báo động phải cảnh giác khi chúng ta bước chân xuống lòng đường và ngược lại, không được thông tin rằng đã an toàn khi chúng ta trở lại vỉa hè. Kết quả của những báo cáo, truyền dẫn thông tin bị sai lệch về thời gian do não làm việc kém ấy sẽ có thể đặt chúng ta vào nguy hiểm dưới lòng đường, hoặc tiếp tục căng thẳng kéo dài do không được thông tin rằng chúng ta đã an toàn trên vỉa hè.
Đó mới chỉ là sai lệch về thời gian của tín hiệu thông tin cảm nhận từ các giác quan đưa về não và tín hiệu điều khiển chạy đi từ não tới các bộ phận của cơ thể mà đã gây ra ngần ấy phiền toái.
Sự trục trặc trong não bộ còn có thể ảnh hưởng tới chất lượng của thông tin: có thể báo thông tin giả lên não (gây hoang tưởng, ảo giác...), có thể làm giảm rất sâu các ngưỡng cảm giác nên cơ thể phản ứng thái quá trước các tác nhân chưa chắc đã có hại (gây lo âu, sợ hãi...), có thể đưa ra các tín hiệu điều khiển cơ thể phản ứng không phù hợp với tác nhân (khóc không ngừng mà không có lý do...)...
Như vậy, trầm cảm, lo âu, panic... cũng có nguyên nhân từ lỗi trong vận hành của hệ thần kinh mà ra. Tuy nhiên, cho đến tận hôm nay, khoa học, mà cụ thể là những nghiên cứu về y học, vẫn chưa chỉ ra được hệ thần kinh bị lỗi như thế nào thì gây ra trầm cảm, như thế nào thì gây ra hoang tưởng, ảo giác, như thế nào thì gây lo âu, như thế nào thì gây panic... Vì chưa chỉ rõ được như thế, nên việc sử dụng thuốc trong điều trị phức tạp hơn nhiều việc xác định liều lượng của thuốc đối với các căn bệnh khác, ví dụ như với bệnh cao huyết áp, bệnh tiểu đường... những căn bệnh mà chúng ta hiện vẫn phải dùng thuốc trọn đời. Tất cả là do cấu tạo và vận hành của hệ thần kinh quá phức tạp và vẫn còn đầy bí ẩn đối với chúng ta. Các nhà khoa học hy vọng những nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo sẽ quay trở lại giúp ích góp phần khám phá những bí ẩn về hoạt động của não.
Trong khi khoa học chưa đáp ứng được yêu cầu chữa bệnh, chúng ta buộc phải lắng nghe cơ thể mình nhiều hơn. Bắt buộc phải đến bác sĩ để đưa ra chẩn đoán bệnh, rồi thảo luận cùng bác sĩ, giữ liên hệ thường xuyên với bác sĩ để điều chỉnh thuốc dùng cho phù hợp. Ăn uống đủ chất cũng có tác dụng hỗ trợ. Tập thể thao, tiếp xúc nhiều hơn với thiên nhiên, nuôi thú cưng... Tập luyện để có những thói quen tốt, phản xạ phù hợp trong điều kiện hoạt động của não có trục trặc. Đôi khi, nhận thức được rằng trong hoạt động của não bộ có trục trặc, cũng đã giúp ích rất nhiều để tìm kiếm ra phương pháp tự điều chỉnh. Và do đó, trị liệu tâm lý đóng vai trò không thể thiếu trong tiến trình chữa khỏi của tâm bệnh.
GHI CHÚ SỐ 23: Tâm bệnh có nguyên nhân từ những trục trặc trong hoạt động của não bộ. Tuy nhiên, khoa học vẫn chưa làm sáng tỏ được hết về cơ chế mắc bệnh cũng như về phương pháp chữa bệnh. Trong điều kiện ấy, để chống chọi lại tâm bệnh, hãy cùng với bác sĩ của mình lựa chọn cho bản thân những phương pháp phù hợp nhất. Và đừng quên vai trò của trị liệu tâm lý trong điều trị tâm bệnh.