Khái niệm về hình thức tổ chức dạy học (HTTC DH)
1. Định nghĩa: HTTC DH là hình thức vận động của nội dung dạy học cụ thể trong không gian, địa điểm và những điều kiện xác định nhằm thực hiện nhiệm vụ và mục tiêu dạy học.
* Phân tích khái niệm
- HTTC DH là hình thức vận động của từng nội dung dạy học cụ thể, nó phản ánh quy mô, địa điểm và thành phần của học sinh tham gia vào đơn vị nội dung dạy học đó.
- HTTC DH khác nhau chủ yếu tuỳ theo mối quan hệ giữa việc dạy học có tính tập thể hay tính cá nhân, vào mức độ tính tự lực nhận thức của HS, sự chỉ đạo chuyên biệt của GV, chế độ làm việc, thành phần HS, địa điểm và thời gian học tập.
- HTTC DH có quan hệ chặt chẽ với các thành tố khác của quá trình DH.
- HTTC DH hình thành và phát triển cùng với sự thay đổi các điều kiện về văn hoá, khoa học và công nghệ.
2. Các HTTC DH ở trường phổ thông
Có nhiều cách phân loại HTTC DH, khái quát cách phân loại và căn cứ vào thực tiễn dạy học ở trường PT có các HTTC DH sau:
2.1. Căn cứ vào địa điểm diễn ra quá trình dạy học, có: HTDH trên lớp và HTDH ngoài lớp.
a) HTTC DH trên lớp
+ Định nghĩa: Là HTTC DH mà thời gian học tập được quy định một cách xác định và ở một địa điểm riêng biệt, GV chỉ đạo hoạt động nhận thức có tính chất tập thể ổn định, có thành phần không đổi, đồng thời chú ý đến những đặc điểm của từng học sinh để sử dụng các PP và phương tiện dạy học nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho HS nắm vững tài liệu học tập một cách trực tiếp cũng như làm phát triển năng lực nhận thức và giáo dục họ tại lớp.
+ Đặc điểm của HTTC DH trên lớp
- Lớp học có thành phần không đổi trong mỗi giai đoạn của quá trình dạy học.
- GV chỉ đạo hoạt động nhận thức cảu cả lớp, đồng thời chú ý đến những đặc điểm của từng học sinh.
- HS nắm tài liệu một cách trực tiếp tại lớp.