tho nhat ky trong tu

Mình có rất nhiều các loại sách hay muốn xem thì vào trang thơ đường này nhà

bắt đầu;

Hồ Chí Minh

Nhật ký trong tù

Thân thể tại ngục trung

Tinh thần tại ngục ngoại;

Dục thành đại sự nghiệp

Tinh thần cánh yếu đại

Thân thể ở trong lao,

Tinh thần ở ngoài lao;

Muốn nên sự nghiệp lớn,

Tinh thần càng phải cao.

Hồ Chí Minh

Trong nguyên bản, bốn câu thơ này không có đầu đề, chép ở ngoài bìa tập Ngục trung nhật ký cùng hình vẽ hai tay bị xiềng, có lẽ được Bác Hồ coi như một lời đề từ cho toàn tập.

Khai quyển

Lão phu nguyên bất ái ngâm thi,

Nhân vị tù trung vô sở vi;

Liêu tá ngâm qthi tiêu vĩnh nhật.

Thả ngâm thả đãi tự do thì.

Mở đầu tập nhật ký

Ngâm thơ ta vốn không ham,

Nhưng vì trong ngục biết làm chi đây?

Ngày dài ngâm ngợi cho khuây,

Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do.

Tại túc vinh nhai bị khấu lưu

Túc Vinh khước sử dư mông nhục,

Cố ý trì diên ngã khứ trình;

Gián điệp hiềm nghi không niết tạo,

Bả nhân danh dự bạch hy sinh.

Bị bắt giữ ở phố Túc Vinh

Túc Vinh mà để ta mang nhục,

Cố ý dằng dai, chậm bước mình;

Bịa chuyện tình nghi là gián điệp,

Cho người vô cớ mất thanh danh.

Nhập tĩnh tây huyện ngục

Ngục trung cựu phạm nghênh tân phạm,

Thiên thượng tình vân trục vũ vân,

Tình, vũ phù vân phi khứ liễu,

Ngục trung lưu trú tự do nhân.

Vào nhà ngục huyện Tĩnh Tây

Trong lao tù cũ đón tù mới,

Trên trời mây tạnh đuổi mây mưa;

Tạnh, mưa, mây nổi bay đi hết,

Còn lại trong tù khách tự do.

Trong câu thơ này tác giả có dụng ý chơi chữ: lấy mông nhục (mang nhục) đối lập với túc vinh (đủ vinh) để làm tăng ý nghĩa mỉa mai hài hước của bài thơ, gián tiếp chế giễu việc bắt người vô lý của bọn cầm quyền Tưởng Giới Thạch.

Thế lộ nan

I

Tẩu biến cao sơn dữ tuấn nham,

Na tri bình lộ cánh nan kham;

Cao sơn ngộ hổ chung vô dạng,

Bình lộ phùng nhân khước bị giam.

II

Dư nguyên đại biểu Việt Nam dân,

Nghĩa đáo Trung Hoa kiến yếu nhân;

Vô nại phong ba bình địa khởi,

Tống dư nhập ngục tán gia tân.

III

Trung thành, ngã bản vô tâm cứu,

Khước bị hiềm nghi tố Hán gian;

Xử thế nguyên lai phi dị dị,

Nhi kim xử thế cánh nan nan!

Đường đời hiểm trở

I

Đi khắp đèo cao, khắp núi cao,

Ngờ đâu đường phẳng lại lao đao;

Núi cao gặp hổ mà vô sự,

Đường phẳng gặp người, bị tống lao.

II

Ta là đại biểu dân Việt Nam,

Tìm đến Trung Hoa để hội đàm;

Ai ngờ đất bằng gây sóng gió,

Phải làm "khách quý" tại nhà giam!

III

Ta người ngay thẳng, lòng trong trắng

Lại bị tình nghi là Hán gian.

Xử thế từ xưa không phải dễ,

Mà nay, xử thế khó khăn hơn.

Tảo

I

Thái dương mỗi tảo tòng tường thượng,

Chiếu trước lung môn, môn vị khai;

Lung lý hiện thời hoàn hắc ám,

Quang minh khước dĩ diện tiền lai.

II

Tảo khởi nhân nhân tranh liệp sắt,

Bát chung hưởng liễu, tảo xan khai;

Khuyến quân thả ngật nhất cá bão,

Bĩ cực chi thì tất thái lai.

Buổi sớm

I

Đầu tường sớm sớm vầng dương mọc,

Chiếu cửa nhà lao, cửa vẫn cài;

Trong ngục giờ đây còn tối mịt,

ánh hồng trước mặt đã bừng soi.

II

Sớm dậy, người người đua bắt rận.

Tám giờ chuông điểm, bữa ban mai;

Khuyên anh hãy gắng ăn no bụng.

Bĩ cực rồi ra ắt thái lai.

Ngọ

Ngục trung ngọ thụy chân thư phục,

Nhất thụy hôn hôn kỷ cú chung;

Mộng kiến thừa long thiên thượng khứ,

Tỉnh thời tài giác ngọn lung trung.

Buổi trưa

Trong tù khoan khoái giấc ban trưa,

Một giấc miên man suốt mấy giờ;

Mơ thấy cưỡi rồng lên thượng giới,

Tỉnh ra trong ngục vẫn nằm trơ.

Ngọ hậu

Nhị điểm khai lung hoán không khí,

Nhân nhân ngưỡng khán tự do thiên;

Tự do thiên thượng thần tiên khách,

Tri phủ lung trung dã hữu tiên ?

Quá trưa

Hai giờ ngục mở thông hơi

Tù nhân ngẩng mặt ngắm trời tự do;

Tự do tiên khách trên trời,

Biết chăng trong ngục có người khách tiên ?

Vãn

Vãn xan ngật liễu, nhật tây trầm,

Xứ xứ sơn ca dữ nhạc âm;

U ám Tĩnh Tây cấm bế thất,

Hốt thành mỹ thuật tiểu hàn lâm.

Chiều hôm

Cơm xong, bóng đã xuống trầm trầm,

Vang tiếng đàn ca, rộn tiếng ngâm;

Nhà ngục Tĩnh Tây mờ mịt tối,

Bỗng thành nhạc quán viện hàn lâm.

Tù lương

Mỗi xan nhất uyển hồng mễ phạn,

Vô diêm, vô thái, hựu vô thang;

Hữu nhân tống phạn, ngật đắc bão,

Một nhân tống phạn, hám gia nương.

Cơm tù

Không rau, không muối, canh không có,

Mỗi bữa lưng cơm đỏ gọi là;

Có kẻ đem cơm còn chắc dạ,

Không người lo bữa, đói kêu cha.

Nạn hữu xuy địch

Ngục trung hốt chính tư hương khúc,

Thanh chuyển thê lương, điệu chuyển sầu;

Thiên lý quan hà vô hạn cảm.

Khuê nhân cánh thượng nhất tằng lâu.

Người bạn tù thổi sáo

Bỗng nghe trong ngục sáo vi vu,

Khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu;

Muôn dặm quan hà, khôn xiết nỗi,

Lên lầu, ai đó ngóng trông nhau.

Cước áp

I

Tranh ninh ngã khẩu tự hung thần,

Vãn vãn trương khai bả cước thôn

Các nhân bị thôn liễu hữu cước,

Chỉ thặng tả cước năng khuất thân.

II

Thế gian cánh hữu lá kỳ sự,

Nhân mẫn tranh tiên thượng cước kiềm;

Nhân vị hữu kiềm tài đắc thụy,

Vô kiềm một xứ khả an miên.

Cái cùm

I

Dữ tựa hung thần miệng chực nhai,

Đêm đêm há hốc nuốt chân người;

Mọi người bị nuốt chân bên phải,

Co duỗi còn chân bên trái thôi.

II

Nghĩ việc trên đời kỳ lạ thật,

Cùm chân sau trước cũng tranh nhau;

Được cùm chân mới yên bề ngủ,

Không được cùm chân biết ngủ đâu?

Học dịch kỳ

I

Nhàn tọa vô liêu học dịch kỳ,

Thiên binh vạn mã cộng khu trì;

Tấn công thoái thủ ưng thần tốc,

Cao tài tật túc tiên đắc chi.

II

Nhãn quang ưng đại, tâm ưng tế,

Kiên quyết, thời thời yếu tấn công;

Thác lộ, song xa dã một dụng,

Phong thời, nhất tốt khả thành công.

III

Song phương thế lực bản bình quân,

Thắng lợi chung tu thuộc nhất nhân;

Công thủ vận trù vô lậu trước,

Tài xưng anh dũng đại tướng quân.

Học đánh cờ

I

Nhàn rỗi đem cờ học đánh chơi,

Thiên binh vạn mã đuổi nhau hoài;

Tấn công, thoái thủ nhanh như chớp,

Chân lẹ, tài cao ắt thắng người.

II

Phải nhìn cho rộng, suy cho kỹ,

Kiên quyết, không ngừng thế tấn công;

Lạc nước, hai xe đành bỏ phí,

Gặp thời, một tốt cũng thành công.

III

Vốn trước hai bên ngang thế lực,

Mà sau thắng lợi một bên giành;

Tấn công, phòng thủ không sơ hở,

Đại tướng anh hùng mới xứng danh.

Vọng nguyệt

Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,

Đối thử lương tiêu nại nhược hà?

Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,

Nguyệt tòng song khích khán thi gia.

Ngắm trăng

Trong tù không rượu cũng không hoa,

Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ;

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,

Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.

Phân thủy

Mỗi nhân phân đắc thủy bán bồn,

Tẩy diện, phanh trà các tùy tiện;

Thùy yếu tẩy diện, vật phanh trà,

Thùy yếu phanh trà, vật tẩy diện.

Chia nước

Mỗi người nửa chậu nước nhà pha,

Rửa mặt, pha trà tự ý ta;

Muốn để pha trà, đừng rửa mặt,

Muốn đem rửa mặt, chớ pha trà.

Trung thu

I

Trung thu thu nguyệt viên như kính,

Chiếu diệu nhân gian bạch tự ngân;

Gia lý đoàn viên ngật thu tiết,

Bất vong ngục lý ngật sầu nhân.

II

Ngục trung nhân dã thưởng trung thu,

Thu nguyệt thu phong đới điểm sầu;

Bất đắc tự do thưởng thu nguyệt,

Tâm tùy thu nguyệt cộng du du!

Trung thu

I

Trung thu vành vạnh mảnh gương thu,

Sáng khắp nhân gian bạc một màu;

Sum họp nhà ai ăn tết đó,

Chẳng quên trong ngục kẻ ăn sầu.

II

Trung thu ta cũng tết trong tù,

Trăng gió đêm thu gợn vẻ sầu;

Chẳng được tự do mà thưởng nguyệt,

Lòng theo vời vợi mảnh trăng thu.

Đổ

Dân gian đổ bác bị quan lạp,

Ngục lý đổ bác khả công khai;

Bị lạp đổ phạm thường ta hối:

Hà bất tiên đáo giá lý lai?

Đánh bạc

Đánh bạc ở ngoài quan bắt tội,

Trong tù đánh bạc được công khai;

Bị tù, con bạc ăn năn mãi:

Sao trước không vô quách chốn này?

Nạn hữu nguyên chủ nhiệm L

Quốc gia trọng thác trấn biên thùy,

Hổ nãi vong công chi nguyệt ti (tư)?

Thế khoáng thường tòng biên giới khứ,

Kim tiền lô lý chú tù thi.

Bạn tù L, nguyên là chủ nhiệm

Quốc gia phó thác giữ biên khu,

Sao nhãng việc công, mải việc tư?

Quặng thiếc chuồn qua biên giới sạch,

Nên lò đúc bạc... đúc thơ tù.

Đổ phạm

Công gia bất cấp đổ phạm phạn,

Dục linh tha mãn hối tiền phi;

"Ngạnh" phạm hào soạn thiên thiên hữu,

Cùng phạm cơ diên cộng lệ thùy!

Tù đánh bạc

Quan không cấp bữa cho tù bạc,

Để họ mau chừa tội cũ hơn;

Tù "cứng" ngày ngày no rượu thịt,

Tù nghèo, dãi với lệ cùng tuôn.

Song thập nhật giải vãng thiên bảo

Gia gia kết thái dữ trương đăng,

Quốc khánh hoan thanh cử quốc đằng;

Ngã khước kim thiên bị bang giải,

Nghịch phong hữu ý trở phi bằng.

Tết song thập bị giải đi Thiên Bảo

Nhà nhà hoa kết với đèn giăng,

Quốc khánh vui reo cả nước mừng;

Lại đúng hôm nay ta bị giải,

Oái oăm gió cản cánh chim bằng.

Tẩu lộ

Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan

Trùng san chi ngoại hựu trùng san;

Trùng san đăng đáo cao phong

hậu,Vạn lý dư đồ cố miện gian.

Đi đường

Đi đường mới biết gian lao,

Núi cao rồi lại núi cao trập trùng;

Núi cao lên đến tận cùng,

Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.

Mộ

Quyện điểu qui lâm tầm túc thụ,

Cô vân mạn mạn độ thiên không,

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,

Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.

Chiều tối

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,

Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;

Cô em xóm núi xay ngô tối,

Xay hết, lò than đã rực hồng.

Dạ túc long-tuyền

Bạch thiên "song mã" bất đình đề,

Dạ vãn thường thường "ngũ vị kê";

Sắt lãnh thừa cơ lai giáp kích,

Cách lân hân thính hiểu oanh đề.

Đêm ngủ ở Long-Tuyền

"Đôi ngựa" ngày đi chẳng nghỉ chân,

Món "gà năm vị" tối thường ăn;

Thừa cơ rét, rệp xông vào đánh,

Mừng sáng nghe oanh hót xóm gần.

Điền đông

Mỗi xan nhất uyển công gia chúc,

Đỗ tử thì thì tại thán hu;

Bạch phạn tam nguyên bất câu bão,

Tân như quế dã, mễ như châu!

Điền Đông

Cháo tù mỗi bữa chia lưng bát,

Cái bụng luôn luôn rên rỉ sầu,

Cơm nhạt ba đồng ăn chẳng đủ,

Củi thì như quế, gạo như châu.

Sơ đáo thiên bảo ngục

Nhật hành ngũ thập tam công lý,

Thấp tận y quan, phá tận hài;

Triệt dạ hựu vô an thụy xứ,

Xí khanh thượng tọa đãi triêu lai.

Mới đến nhà lao Thiên Bảo

Năm mươi cây số một ngày,

áo mũ dầm mưa, rách hết giày;

Lại khổ thâu đêm không chỗ ngủ,

Ngồi trên hố xí đợi ban mai.

Nạn hữu chi thê thám giam

Quân tại thiết song lý,

Thiếp tại thiết song tiền.

Tương cận tại chỉ xích

Tương cách tự thiên uyên;

Khẩu bất năng thuyết đích

Chỉ lại nhãn truyền ngôn;

Vị ngôn lệ dĩ mãn,

Tình cảm chân khả liên.

Vợ người bạn tù

đến nhà lao thăm chồng

Anh ở trong song sắt,

Em ở ngoài song sắt;

Gần nhau chỉ tấc gang,

Mà cách nhau trời vực;

Miệng nói chẳng nên lời,

Chỉ còn nhờ khóe mắt,

Chưa nói, lệ tuôn tràn,

Cảnh tình đáng thương thật.

Các báo: hoan nghênh uá - ki đại hội

Đồng thị Trung Quốc hữu,

Đồng thị yếu phó Du;

Quân vi tọa thượng khách,

Ngã vi giai hạ tù;

Đồng thị đại biểu dã,

Đãi ngộ hồ huyền thù?

Nhân tình phân lãnh nhiệt,

Tự cổ thủy đông lưu.

Các báo đăng tin: hội họp lớn hoan nghênh Uá-ki

Cũng là đi Trùng Khánh

Cũng là bạn Trung Hoa;

Anh ngồi trên phòng khách,

Tôi ở dưới nhà pha;

Cũng là đại biểu cả,

Khinh trọng sao khác xa?

Thói thường chia ấm lạnh,

Về đông nước chảy mà!

Tự miễn

Một hữu đông hàn tiều tụy cảnh,

Tương vô xuân noãn đích huy hoàng;

Tai ương bả ngã lai đoàn luyện

Sử ngã tinh thần cánh kiện cường.

Tự khuyên mình

Ví không có cảnh đông tàn,

Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân,

Nghĩ mình trong bước gian truân,

Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng.

Dã cảnh

Ngã lai chi thì hòa thượng thanh,

Hiện tại thu thu bán dĩ thành;

Xứ xứ nông dân nhan đới tiếu,

Điền gian sung mãn xướng ca thanh.

Cảnh đồng nội

Tới đây khi lúa còn con gái,

Gặt hái hôm nay quá nửa rồi;

Khắp chốn nông dân cười hớn hở,

Đồng quê vang dậy tiếng ca vui.

Chúc than

Lộ bành thụ ảnh lương âm hạ,

Nhất duyện mao lư thị "tửu lâu".

Lãnh chúc, bạch diêm cung thực phổ,

Hành nhân quá thử tạm đình lưu.

Hành cháo

Ven đường nấp dưới bóng lùm cây,

Một túp lều tranh, "quán rượu" đây;

Chỉ có cháo hoa và muối trắng,

Đường xa, khách tạm nghỉ nơi này.

Quả đức ngục

Giam phòng dã thị tiểu gia đình,

Sài mễ du diêm tự kỷ doanh;

Mỗi cá lung tiền nhất cá táo,

Thành thiên chử phạn dữ điều canh.

Nhà lao Quả Đức

Nhà lao mà giống tiểu gia đình

Gạo, củi, muối, dầu tự sắm sanh,

Trước mỗi phòng giam bầy một bếp,

Suốt ngày lụi hụi với cơm, canh.

Long an lưu sở trưởng

Biện sự nhận chân Lưu sở trưởng,

Nhân nhân tán tụng nhĩ công bình;

Vạn tiền lạp mễ đô công bố,

Can tịnh tù lung hảo vệ sinh.

Sở trưởng Long An họ Lưu

Làm việc đúng thay Lưu sở trưởng,

Ai ai cũng bảo bác công bình;

Đồng tiền, bát gạo đều công bố,

Sạch sẽ, lao tù rất vệ sinh.

Tảo giải

I

Nhất thứ kê đề dạ vị lan,

Quần tinh ủng nguyệt thượng thu san;

Chinh nhân dĩ tại chinh đồ thượng,

Nghênh diện thu phong trận trận hàn.

II

Đông phương bạch sắc dĩ thành hồng,

U ám tàn dư tảo nhất không;

Noãn khí bao la toàn vũ trụ,

Hành nhân thi hứng hốt gia nồng.

Giải đi sớm

I

Gà gáy một lần đêm chửa tan,

Chòm sao nâng nguyệt vượt lên ngàn;

Người đi cất bước trên đường thẳm,

Rát mặt đêm thu, trận gió hàn.

II

Phương đông màu trắng chuyển sang hồng,

Bóng tối đêm tàn, quét sạch không;

Hơi ấm bao la trùm vũ trụ,

Người đi, thi hứng bỗng thêm nồng.

Đồng chính

(Thập nhất nguyệt nhị nhật)

Đồng Chính chính đồng Bình Mã ngục,

Mỗi xan nhất chúc đỗ không không;

Thủy hòa quang tuyến hấn sung túc,

Mỗi nhật hoàn khai lưỡng thứ lung.

Đồng Chính

(Ngày 2 tháng 11)

Bình Mã thế nào, Đồng Chính vậy:

Bữa lưng bát cháo, bụng cồn cào;

Nước và ánh sáng thì dư dật,

Ngày lại hai lần mở cửa lao.

Nạn hữu đích chỉ bị

Cựu quyển, tân thư tương bổ xuyết,

Chỉ chiên do noãn quá vô chiên;

Ngọc sàng cẩm trướng nhân tri phủ,

Ngục lý hứa đa nhân bất miên?

Chiếc chăn giấy của người bạn tù

Quyển xưa, sách mới bồi thêm ấm,

Chăn giấy còn hơn chẳng có chăn;

Trướng gấm, giường ngà, ai có biết,

Trong tù bao kẻ ngủ không an?

Dạ lãnh

Thu thâm vô nhục diệc vô chiên,

Súc hĩnh cung yêu bất khả miên;

Nguyệt chiếu đình tiêu tăng lãnh khí,

Khuy song bắc đẩu dĩ hoành thiên.

Đêm lạnh

Đêm thu không đệm cũng không chăn,

Gối quắp, lưng còng, ngủ chẳng an;

Khóm chuối trăng soi càng thấy lạnh,

Nhòm song, Bắc Đẩu đã nằm ngang.

Bang

Hĩnh tý trường long hoàn nhiễu trước,

Uyển như ngoại quốc vĩ huân quan;

Huân quan đích thị kim ti tuyến,

Ngã đích, ma thằng nhất đại đoan.

Dây trói

Rồng quấn vòng quanh chân với tay,

Trông như quan võ đủ tua, đai,

Tua đai quan võ bằng kim tuyến,

Tua của ta là một cuộn gai.

Lạc liễu nhất chích nha

Nhĩ đích tâm tình ngạnh thả cương,

Bất như lão thiệt nhuyễn nhi trường;

Tòng lai dữ nhĩ đồng cam khổ,

Hiện tại đông tây các nhất phương.

Rụng mất một chiếc răng

Cứng rắn như anh khác thói thường,

Phải đâu mềm tựa lưỡi không xương;

Ngọt bùi cay đắng từng chia sẻ,

Nay phải xa nhau, kẻ một đường.

Long An - Đồng Chính

Thử gian thổ địa quảng nhi bần,

Sở dĩ nhân dân kiệm thả cần;

Thính thuyết kim xuân phùng đại hạn,

Thập phân thu hoạch lưỡng tam phân.

Long An - Đồng Chính

Vùng đây tuy rộng, đất khô cằn,

Vì thế nhân dân kiệm lại cần;

Nghe nói xuân này trời đại hạn,

Mười phân, thu hoạch chỉ vài phân.

Nhai thượng

Nhai thượng nhân tranh khán Hán gian,

Hán gian giữ ngã bản vô can;

Vô can nhưng thị hiềm nghi phạm,

Sử ngã tâm trung giác điểm hàn.

Trên đường phố

Ngoài phố tranh nhau xem Hán gian,

Hán gian, ta chẳng chút liên can;

Tuy không nhưng bị nghi là có,

Thực khiến lòng ta nhói tới gan.

Lộ thượng

Hĩnh tý tuy nhiên bị khẩn bang,

Mãn sơn điểu ngữ dữ hoa hương;

Tự do lãm thưởng vô nhân cấm,

Lại thử chinh đồ giảm tịnh lương.

Trên đường

Mặc dù bị trói chân tay,

Chim ca rộn núi, hương bay ngát rừng;

Vui say, ai cấm ta đừng,

Đường xa âu cũng bớt chừng quạnh hiu.

Trưng binh gia quyến

Lang quân nhất khứ bất hồi đầu,

Sử thiếp khuê trung độc bão sầu;

Đương cục khả liên dư tịch mịch,

Thỉnh dư lai tạm trú lao tù!

Gia quyến người bị bắt lính

Biền biệt anh đi không trở lại,

Buồng the trơ trọi, thiếp ôm sầu;

Quan trên xót nỗi em cô quạnh,

Nên lại mời em tạm ở tù!

Giải trào

Ngật công gia phạn, trú công phòng,

Quân cảnh luân ban khứ hộ tòng;

Ngoạn thủy du sơn tùy sở thích,

Nam nhi đáo thử diệc hào hùng!

Pha trò

ăn cơm nhà nước, ở nhà công,

Binh lính thay phiên đến hộ tòng;

Non nước dạo chơi tùy sở thích,

Làm trai như thế cũng hào hùng!

Vãng Nam-Ninh

Thiết thằng ngạnh thế ma thằng nhuyễn,

Bộ bộ đinh đang hoàn bội thanh;

Tuy thị hiềm nghi gián điệp phạm,

Nghi dung khước tượng cựu công khanh.

Đi Nam-Ninh

Hôm nay xiềng xích thay dây trói,

Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung;

Tuy bị tình nghi là gián điệp

Mà như khanh tướng vẻ ung dung.

Cảnh binh đảm trư đồng hành

I

Cảnh sĩ đảm trư đồng lộ tẩu,

Trư do nhân đảm, ngã nhân khiên;

Nhân nhi phản tiện ư trư tử,

Nhân vị nhân vô tự chủ quyền.

II

Thế thượng thiên tân hòa vạn khổ,

Mạc như thất khước tự do quyền;

Nhất ngôn nhất động bất tự chủ,

Như ngưu, như mã nhiệm nhân khiên!

Lính gác khiêng lợn cùng đi

I

Khiêng lợn, lính cùng đi một lối,

Ta thì người dắt, lợn người khiêng;

Con người coi rẻ hơn con lợn,

Người có còn đâu được chủ quyền!

II

Trên đời nghìn vạn điều cay đắng,

Cay đắng chi bằng mất tự do?

Mỗi việc mỗi lời không tự chủ,

Để cho người dắt tựa trâu, bò!

Điệt lạc

Dạ nhưng hắc ám dĩ đăng trình,

Lộ hựu kỳ khu thậm bất bình;

Điệt nhập thâm khanh nguá hiểm thậm,

Hạnh năng được xuất liễu thâm khanh

Hụt chân ngã

Đêm còn tối mịt đã đi ngay,

Đường lại gồ ghề khúc khuỷu thay!

Thụt xuống hố sâu, nguá hiểm thực,

Nhảy ra khỏi hố, biết rằng may!

Bán lộ tháp thuyền phó ung

Thừa chu thuận thủy vãng Ung Ninh,

Hĩnh điếu thuyền lan tự giảo hình;

Lưỡng ngạn hương thôn trù mật thậm,

Giang tâm ngư phủ điếu thuyền khinh.

Giữa đường đáp thuyền đi Ung Ninh

Đáp thuyền thẳng xuống huyện Ung Ninh,

Lủng lẳng chân treo tựa giảo hình;

Làng xóm ven sông đông đúc thế,

Thuyền câu rẽ sóng nhẹ thênh thênh.

Nam-Ninh ngục

Giam phòng kiến trúc đính "ma đăng"

Triệt dạ huy hoàng chiếu điện dăng;

Nhân vị mỗi xan duá hữu chúc,

Sử nhân đỗ tử chiến căng căng.

Nhà ngục Nam-Ninh

Nhà lao xây dựng kiểu tân thời,

Đèn điện thâu đêm sáng rực trời;

Nhưng mỗi bữa ăn lưng bát cháo,

Cho nên cái bụng cứ kêu hoài.

Nạp muộn

Hoàn cầu chiến hỏa thước thương thiên,

Tráng sĩ tương tranh phó trận tiền;

Ngục lý nhàn nhân nhàn yếu mệnh,

Hùng tâm bất trị nhất văn tiền.

Buồn bực

Tráng sĩ đua nhau ra mặt trận,

Hoàn cầu lửa bốc rực trời xanh;

Trong ngục người nhàn nhàn quá đỗi,

Chí cao mà chẳng đáng đồng

Thính kê minh

Nhĩ chỉ bình thường nhất chích kê,

Triêu triêu báo hiểu đại thanh đề;

Nhất thanh hoán tỉnh quần lê mộng,

Nhĩ đích công lao dã bất đê.

Nghe gà gáy

Mi tuy chỉ một thứ gà thường,

Báo sáng ngày ngày tiếng gáy vang;

Một tiếng, toàn dân bừng tỉnh mộng,

Công mi đâu có phải là xoàng.

Nhất cá đổ phạm "ngạnh" liễu

Than thân chí hữu cốt bao bì,

Thống khổ cơ hàn bất khả chi;

Tạc dạ tha nhưng thụy ngã trắc,

Kim triêu tha dĩ cửa tuyền qui.

Một người tù cờ bạc chết cứng

Thân anh da bọc lấy xương,

Khổ đau, đói rét, hết phương sống rồi;

Đêm qua còn ngủ bên tôi,

Sáng nay anh đã về nơi suối vàng!

Hựu nhất cá

Di, Tề bất thực Chu triều túc,

Đổ phạm bất ngật công gia chúc;

Di, Tề ngã tử Thú Dương sơn,

Đổ phạm ngã tử công gia ngục.

Lại một người nữa

Di, Tề chẳng ăn gạo nhà Chu,

Tù bạc chẳng ăn cháo nhà nước;

Di, Tề chết đói ngàn Thú Dương,

Tù bạc chết đói trong nhà ngục.

Cấm yên

Yên cấm thử gian hấn lệ hại,

Nhĩ yên kiểu nhập tha yên bao;

Đương nhiên tha khả xuy yên đẩu,

Nhĩ nhược xuy yên phạt thủ liêu.

Cấm hút thuốc

Hút thuốc nơi này cấm gắt gao,

Thuốc anh nó tước, bỏ vào bao;

Nó thì kéo tẩu tha hồ hút,

Anh hút, còng đây, tay ghé vào.

Dạ bán văn khốc phu

ô hô phu quân, hề phu quân!

Hà cố phu quân cự khí trần?

Sử thiếp tòng kim hà xứ kiến,

Thập phần tâm hợp ý đầu nhân

Nửa đêm nghe tiếng khóc chồng

Than ôi! Chàng ơi! Hỡi chàng ơi!

Duyên cớ vì sao vội lánh đời?

Nào biết tìm đâu cho thấy được,

Bạn lòng gắn bó một đời tôi.

Hoàng hôn

Phong như lợi kiếm ma sơn thạch,

Hàn tự tiêm phong thích thụ chi;

Viễn tự chung thanh thôi khách bộ,

Mục đồng xuy địch dẫn ngưu quì.

Hoàng hôn

Gió sắc tựa gươm mài đá núi,

Rét như dùi nhọn chích cành cây;

Chùa xa chuông giục người nhanh bước,

Trẻ dắt trâu về, tiếng sáo bay.

Công kim

Chử nhất oa phạn lục mao tiền,

Nhất bồn khai thủy ngân nhất nguyên;

Nhất nguyên mãi vật đắc lục giác,

Ngục trung gia cách định chiêu nhiên.

Tiền công

Thổi một nồi cơm, trả sáu hào,

Nước sôi mỗi chậu, một đồng trao;

Một đồng của đáng sáu hào chỉ,

Giá cả trong tù định rõ sao!

Thụy bất trước

Nhất canh... nhị canh... hựu tam canh,

Triển chuyển bồi hồi thụy bất thành;

Tứ ngũ canh thì tài hợp nhãn,

Mộng hồn hoàn nhiễu ngũ tiêm tinh.

Ngủ không được

Một canh... hai canh... lại ba canh,

Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành;

Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,

Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.

ức hữu

Tích quân tống ngã chí giang tân,

Vấn ngã quá kỳ, chỉ cốc tân;

Hiện tại tân điền dĩ lê hảo,

Tha hương ngã tác ngục trung nhân!

Nhớ bạn

Ngày đi, bạn tiễn đến bên sông,

Hẹn bạn về khi lúa đỏ đồng;

Nay gặt đã xong, cày đã khắp,

Quê người, tôi vẫn chốn lao lung!

Thế nạn hữu mẫn tả báo cáo

Đồng chu cộng tế nghĩa nan từ,

Thế hữu biên tu báo cáo thư;

"Phụng thử", "đẳng nhân" kim thủy học,

Đa đa bác đắc cảm ân từ.

Viết hộ báo cáo cho các bạn tù

Cùng hội cùng thuyền nên phải giúp,

Viết thay báo cáo dám từ nan;

"Chiểu theo", "thừa lệnh" nay vừa học,

Đã được bao lời bạn cảm ơn.

Lại sang

Mãn thân hồng lục như xuyên cẩm,

Thành nhật lao tao tự cổ cầm;

Xuyên cẩm, tù trung đô quý khách,

Cổ cầm, nạn hữu tận tri âm.

Ghẻ lở

Đầy mình đỏ tía như hoa gấm,

Sột soạt luôn tay tựa gẩy đàn;

Mặc gấm, bạn tù đều khách quý,

Gẩy đàn, trong ngục thảy tri âm.

Văn thung mễ thanh

Mễ bị thung thì, hấn thống khổ,

Ký thung chi hậu, bạch như miên;

Nhân sinh tại thế dã giá dạng,

Khốn nan thị nhĩ ngọc thành thiên.

Nghe tiếng giã gạo

Gạo đem vào giã bao đau đớn,

Gạo giã xong rồi, trắng tựa bông,

Sống ở trên đời người cũng vậy,

Gian nan rèn luyện mới thành công.

Song thập nhất

I

Tòng tiền mỗi đáo Song thập nhất,

Kỷ niệm âu châu bãi chiến kỳ;

Kim nhật ngũ châu đồng huyết chiến,

Tội khôi tựu thị ác Na-zi.

II

Trung Hoa kháng chiến tương lục tải,

Liệt liệt oanh oanh cử thế tri;

Thắng lợi tuy nhiên hữu bả ác,

Nhưng tu nỗ lực phản công thì.

III

Kháng Nhật tinh kỳ mãn Y châu,

Tinh kỳ đại tiểu hữu sai thù;

Tinh kỳ đại đích cố tu hữu,

Tiểu đích tinh kỷ bất khả vô.

Ngày 11 tháng 11

I

Thuở trước nơi nơi đều kỷ niệm,

Mừng ngày đình chiến ở châu âu;

Năm châu nay lại đang tuôn máu,

Bọn quỷ Na-zi tội đứng đầu.

II

Trung Hoa kháng chiến sáu năm chầy

Oanh liệt, vang lừng khắp đó đây;

Đến lúc phản công nên cố gắng,

Mặc dầu thắng lợi nắm trong tay.

III

Kháng Nhật, cờ bay khắp Y châu,

Cờ to, cờ nhỏ chẳng đều nhau;

Cờ to đã hẳn là nên có,

Cờ nhỏ dù sao, thiếu được đâu.

Cảnh báo

(Thập nhất nguyệt thập nhị nhật)

Địch cơ hạo đãng đáo thiên trung,

Tá tập nhân dân bào nhất không;

Ngã mẫn xuất lung tá không tập,

Nhân dân hoan hỉ đắc xuất lung.

Báo động

(Ngày 12 tháng 11)

Máy bay địch bỗng rộn không trung,

Trốn nấp, nhân dân chạy sạch không;

Tù phạm cũng tìm nơi lánh nạn,

Được ra ngoài ngục, khoái vô cùng!

Chiết tự

Tù nhân xuất khứ hoặc vi quốc,

Hoạn quá đầu thì thủy kiến trung;

Nhân hữu ưu sầu ưu điểm đại,

Lung khai trúc sản, xuất chân long.

Chiết tự

Người thoát khỏi tù ra dựng nước.

Qua cơn hoạn nạn, rõ lòng ngay;

Người biết lo âu, ưu điểm lớn,

Nhà lao mở cửa, ắt rồng bay!

"Lữ quán"

Chiếu lệ sơ lai chư nạn hữu,

Tất tu thụy tại xí khanh biên;

Giả như nhĩ tưởng hảo hảo thụy,

Nhĩ yếu đa hoa kỷ khối tiền.

"Quán trọ"

Lệ thường tù mới đến,

Phải nằm cạnh cầu tiêu;

Muốn ngủ cho ngon giấc,

Anh phải trả tiền nhiều.

Tảo tình

Triêu dương xuyên quá lung toàn bộ,

Thiêu tận u yên dữ ám mai;

Sinh khí đốn thì sung vũ trụ,

Phạm nhân cá cá tiếu nhan khai.

Nắng sớm

Nắng sớm xuyên qua nơi ngục thất,

Đốt tan khói đặc với sương dầy;

Đất trời phút chốc tràn sinh khí,

Tù phạm cười tươi nở mặt mày.

"Việt hữu tao động" Ung báo, xích đạo Tấn

Ninh tử, bất cam nô lệ khổ,

Nghĩa kỳ đáo xứ hựu phiêu dương;

Khả lân dư tố tù trung khách,

Vị đắc cung thân thượng chiến trường.

"Việt Nam có báo động" - nguồn tin xích đạo trên báo Ung-Ninh

Thà chết chẳng cam nô lệ mãi,

Tung bay cờ nghĩa khắp trăm miền;

Xót mình giam hãm trong nhà ngục,

Chưa được xông ra giữa trận tiền.

Anh phỏng hoa đoàn

Mỹ đoàn khứ liễu Anh đoàn đáo,

Đáo xứ hân phung nhiệt liệt tình;

Ngã dã phỏng Hoa đoàn nhất bộ,

Khước tao đặc chủng đích hoan nghênh.

Đoàn đại biểu Anh sang thăm Trung Hoa

Đoàn Mỹ đi rồi đoàn Anh đến,

Khắp chốn mừng reo tỏ nhiệt tình;

Ta cũng một đoàn thăm quý quốc,

Lại dành riêng một lối hoan nghênh.

Giải vãng Vũ Minh

Ký giải đáo Nam Ninh,

Hựu giải phản Vũ Minh;

Loan loan khúc khúc giải,

Đồ diên ngã hành trình

Bất Bình!

Giải đi Vũ Minh

Đã giải đến Nam Ninh,

Lại giải về Vũ Minh;

Giải đi quanh quẹo mãi.

Kéo dài cả hành trình

Bất bình!

Bào hương cẩu nhục

Quá Quả Đức thời ngật tiên ngư,

Quá Bảo Hương thời ngật cẩu nhục;

Khả kiến nhất ban đệ giải nhân,

Sinh hoạt hữu thời dã bất tục!

Thịt chó ở Bào Hương

Qua Quả Đức thì chén cá tươi

Qua Bào Hương lại xơi thịt chó,

Cho hay bọn giải tù nhân đó,

n uống đôi khi cũng thạo đời!

Trúc lộ phu

Xan phong dục vũ vị tằng hưu,

"Thảm đạm kinh doanh" trúc lộ phu

Xa mã hành nhân lai vãng giả,

Kỷ nhân cảm tạ nhĩ công lao.

Phu làm đường

Dãi gió, dầm mưa chẳng nghỉ ngơi,

Phu đường vất vả lắm ai ơi!

Ngựa xe, hành khách thường qua lại,

Biết cảm ơn anh được mấy người.

Ngục đinh thiết ngã chi sĩ - đích

Nhất sinh chính trực hựu kiên cường,

Huề thủ đồng hành kỷ tuyết sương,

Hận bỉ gian nhân lá ngã lưỡng,

Trường giao ngã nhĩ các thê lương!

Lính ngục đánh cắp mất chiếc gậy của ta

Suốt đời ngay thẳng lại kiên cường,

Dìu dắt nhau đi mấy tuyết sương;

Giận kẻ bất lương gây cách biệt,

Hai ta dằng dặc nỗi buồn thương.

Công lý bi

Bất cao diệc bất viễn,

Phi đế diệc phi vương;

Tiểu tiểu nhất phiến thạch,

Ngật lập đại đạo bàng;

Nhân lại nhĩ chỉ thị,

Bất tẩu thác hướng phương;

Nhĩ cấp nhân chỉ thị,

Đồ lộ chi đoản trường;

Nhĩ công dã bất tiểu,

Nhân nhân bất nhĩ vong.

Cột cây số

Chẳng cao cũng chẳng xa,

Không đế cũng không vương;

Một phiến đá nho nhỏ

Đứng sừng sững bên đường;

Người nhờ anh chỉ lối,

Đi đúng hướng, đúng phương;

Anh chỉ cho người biết,

Nào dặm ngắn, dặm trường;

Mọi người nhớ anh mãi

Công anh chẳng phải thường.

Tân Dương ngục trung hài

Oa... Oa...! Oaa...!

Gia phạ đương binh cứu quốc gia;

Sở dĩ ngã niên tài bán tuế,

Yếu đáo ngục trung căn trước ma.

Cháu bé trong ngục Tân Dương

Oa...! Oa...! Oaa...!

Cha trốn không đi lính nước nhà;

Nên nỗi thân em vừa nửa tuổi,

Phải theo mẹ đến ở nhà pha.

Ký Nê-lỗ

I

Ngã phấn đấu đích quân hoạt động,

Quân nhập ngục đích ngã trú lung;

Vạn lý dao dao vị kiến diện,

Thần giao tự tại bất ngôn trung.

II

Ngã môn tao phùng bản thị đồng,

Bất đồng đích thị thử tao phùng;

Ngã cư hữu giả tù linh lý,

Quân tại cừu nhân cốc trất trung.

Gửi Nê-ru

I

Khi tôi phấn đấu, anh hoạt động,

Anh phải vào lao, tôi ở tù;

Muôn dặm xa vời chưa gặp mặt,

Không lời mà vẫn cảm thông nhau.

II

Đôi ta cảnh ngộ vốn không khác,

Cảnh ngộ giờ đây khác bội phần;

Tôi, chốn lao tù người bạn hữu,

Anh, trong gông xích bọn cừu nhân.

Đăng quang phí

Nhật lung yếu nạp đăng quang phí

Quế tệ nhân nhân các lục nguyên;

Bộ nhập mông lung u ám địa,

Quang minh trị đắc lục nguyên tiền

Tiền đèn

Vào lao anh phải nộp tiền đèn,

Tiền Quảng Tây vừa đúng sáu "nguyên"

Vào chỗ tối tăm mù mịt ấy,

Quang minh đáng giá bấy nhiêu tiền!

Ngục trung sinh hoạt

Mỗi nhân các hữu nhất hỏa lô,

Đại đại tiểu tiểu kỷ cá oa;

Chử phạn, chử trà hựu chử thái,

Thành thiên yên hỏa một thì vô

Sinh hoạt trong tù

Hỏa lò ai cũng có riêng rồi,

Nhỏ nhỏ, to to mấy chiếc nồi;

Cơm, nước, rau, canh đun với nấu,

Suốt ngày khói lửa mãi không thôi.

Quách tiên sinh

"Bình thủy tương phùng" đàm phiến khắc,

Quách quân đối ngã thậm ân cần;

"Tuyến trung tống thán" tuy nhiên thiểu,

Thế giới nhưng tồn giá chủng nhân.

Tiên sinh họ Quách

"Gặp nhau bèo nước" chuyện gần xa,

ạng Quách ân cần đối đãi ta;

"Rét đến cho than" tuy chẳng mấy,

Đời nay người thế vẫn còn mà.

Mạc ban trưởng

Khảng khái Tân Dương Mạc ban trưởng,

Giải nang mãi phạn cấp tù nhân;

Vãn gian giải phược cấp tha thụy,

Bất dụng uá quyền, chỉ dụng ân.

Trưởng ban họ Mạc

Trưởng ban họ Mạc người hào hiệp,

Dốc túi mua cơm giúp phạm nhân;

Đêm đến, cởi thừng cho họ ngủ,

Chẳng dùng quyền thế, chỉ dùng ân.

Thiên giang ngục

1/12

Lung ngoại lục thập cừu cá áng,

Lung trung đích áng bất tri số;

Giam phòng khước tượng bào dược đường,

Hựu tượng nhai thượng mãi áng phố.

Nhà lao Thiên Giang

1/12

Sáu mươi chín chậu đặt ngoài lao,

Chậu ở trong lao khôn xiết kể;

Nhà ngục giống như phòng bào chế,

Lại như hàng chậu dọn trên đường.

Tháp hỏa xa vãng Lai Tân

Kỷ thập nhật lai lao tẩu lộ,

Kim thiên đắc tháp hỏa xa hàng (hành)

Tuy nhiên chỉ đắc tọa thán thượng,

Tất cánh tỷ đồ bộ phiêu lương (lượng)

Đáp xe lửa đi Lai Tân

Cuốc bộ mấy mươi ngày vất vả,

Hôm nay được bước lên xe hỏa;

Dù rằng chỉ ngồi trên đống than,

Sang gấp mấy lần khi cuốc bộ.

Tha tưởng đào

Nhất tâm chỉ tưởng tự do cảnh,

Biền mệnh khiêu xa tha tẩu khai;

Khả tích tha bào bán lý hử,

Hựu bị cảnh binh tróc hồi lai!

Anh ấy muốn trốn

Tự do, anh ấy hằng mong mỏi,

Liều mạng đâm nhào nhảy xuống xe;

Rủi quá chạy đâu chừng nửa dặm,

Bị ngay cảnh sát bắt lôi về!

Lai Tân

Giam phòng ban trưởng thiên thiên đổ,

Cảnh trưởng tham thôn giải phạm tiền;

Huyện trưởng thiêu đăng biện công sự,

Lai Tân y cựu thái bình thiên.

Lai Tân

Ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc,

Giải người, cảnh trưởng kiếm ăn quanh;

Chong đèn, huyện trưởng lo công

việc,Trời đất Lai Tân vẫn thái bình.

Đáo liễu châu

9/12

Thiên tân vạn khổ phi vô hạn,

Cửu nhật ngô nhân đáo Liễu Châu;

Hồi cố bách dư thiên ác mộng,

Tỉnh lai diện thượng đới dư sầu.

Đến Liễu Châu

9/12

Muôn cay nghìn đắng đâu vô hạn,

Mồng chín ta vừa đến Liễu Châu;

Ngoảnh lại hơn trăm ngày ác mộng,

Tính ra, trên mặt vẫn vương sầu.

Cửu bất đệ giải

Khổ dược, bôi tương can cánh khổ,

Nan quan, mạt bộ bội gian nan;

Trưởng quan bộ chỉ cách lý hử,

Hà cố trường lưu ngã thử gian?

Giam lâu không được chuyển

Thuốc đắng, cạn liều càng thấy đắng,

Đường gay, cuối chặng lại thêm gay;

Dinh quan chỉ cách đây chừng dặm,

Sao mãi giam ta ở chốn này?

Dạ bán

Thụy thì đô tượng thuần lương hán,

Tỉnh hậu tài phân thiện, ác nhân;

Thiện, ác nguyên lai vô định tính,

Đa do giáo dục đích nguyên nhân.

Nửa đêm

Ngủ thì ai cũng như lương thiện,

Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ, hiền;

Hiền, dữ phải đâu là tính sẵn,

Phần nhiều do giáo dục mà nên.

Đáo trưởng quan bộ

Tưởng giá nan quan thị tối hậu,

Tự do nhật tử khoái lai lâm;

Na tri hoàn hữu nan quan tại:

Ngã mẫn ưng cai giải Quế Lâm.

Đến dinh trưởng quan

Tưởng qua cửa ải này là hết,

Ngày tự do âu cũng chẳng chầy;

Nào biết gian nan còn ải nữa;

Quế Lâm còn phải giải đi ngay.

Tứ cá nguyệt liễu

"Nhất nhật tù, thiên thu tại ngoại".

Cổ nhân chi thoại bất sai ngoa!

Tứ nguyệt phi nhân loại sinh hoạt,

Sử dư tiều tụy thập niên đa

Nhân vị:

Tứ nguyệt ngật bất bão,

Tứ nguyệt thụy bất hảo,

Tứ nguyệt bất hoán y,

Tứ nguyệt bất tẩy tảo

Sở dĩ:

Lạc liễu nhất chích nha,

Phát bạch liễu hứa đa,

Hắc sấu tượng ngã quỷ

Toàn thân thị lại sa

Hạnh nhi:

Trì cửu hòa nhẫn nại,

Bất khẳng thoái nhất phân,

Vật chất tuy thống khổ,

Bất động dao tinh thần.

Bốn tháng rồi

"Một ngày tù, nghìn thu ở ngoài",

Lời nói người xưa đâu có sai;

Sống khác loài người vừa bốn tháng,

Tiều tụy còn hơn mười năm trời.

Bởi vì:

Bốn tháng cơm không no,

Bốn tháng đêm thiếu ngủ,

Bốn tháng áo không thay,

Bốn tháng không giặt giũ.

Cho nên:

Răng rụng mất một chiếc,

Tóc bạc thêm mấy phần,

Gầy đen như quỷ đói

Ghẻ lở mọc đầy thân.

May mà:

Kiên trì và nhẫn nại

Không chịu lùi một phân,

Vật chất tuy đau khổ

Không nao núng tinh thần.

Bệnh trọng

Ngoại cảm Hoa thiên tân lãnh nhiệt.

Nội thương Việt địa cựu sơn hà

Ngục trung hại bệnh chân tân khổ,

Bản ưng thống khốc khước cuồng ca.

ốm nặng

"Ngoại cảm" trời Hoa cơn nóng lạnh

"Nội thương" đất Việt cảnh lầm than;

ở tù mắc bệnh càng cay đắng.

Đáng khóc mà ta cứ hát tràn.

Đáo Quế Lâm

Quế Lâm vô quế diệc vô lâm

Chỉ kiến sơn cao dữ thủy thâm;

Dung ấm giam phòng chân khả phạ:

Bạch thiên hắc hắc, dạ trầm trầm.

Đến Quế Lâm

Quế Lâm không quế, không rừng,

Sông sâu thăm thẳm, trập trùng núi cao.

Bóng đa đè nặng nhà lao.

Đêm sao lạnh ngắt, ngày sao tối sầm.

Nhập lung tiền

Sơ lai yếu nạp nhập lung tiền,

Chí thiểu nhưng tu ngũ thập nguyên;

Thảng nhĩ vô tiền bất năng nạp

Nhĩ tương bộ bộ bỉnh ma phiền

Tiền vào nhà giam

Mới đến nhà giam phải nộp tiền,

Lệ thường ít nhất năm mươi "nguyên"!

Nếu anh không có tiền đem nộp

Mỗi bước anh đi, một bước phiền.

Vô đề 1

Không không khổ liễu tứ thập thiên

Tứ thập thiên khổ bất thăng ngôn;

Hiện tại hựu yếu giải phản Liễu

Chân thị linh nhân muộn hựu phiền.

?!

Không đâu khổ đã bốn mươi ngày,

Bốn chục ngày qua xiết đọa đầy;

Nay lại giải về châu Liễu nữa,

Khiến người đã bực lại buồn thay.

Vô đề 2

Liễu Châu, Quế Lâm hựu Liễu Châu,

Dịch lai dịch khứ, tượng bì cầu;

Hàm oan đạp biến Quảng Tây địa,

Bất tri giải đáo kỷ thời hưu?

?!

Liễu Châu, Quế Lâm lại Liễu Châu,

Đá qua đá lại, bóng chuyền nhau;

Quảng Tây đi khắp, lòng oan ức,

Giải đến bao giờ, giải tới đâu?

Đáo đệ tứ chiến khu chính trị bộ

Giải quá Quảng Tây thập tam huyện,

Trú liễu thập bát cá giam phòng;

Thí vấn dư sở phạm hà tội?

Tội tại vị dân tộc tận trung!

Đến cục chính trị chiến khu IV

Quảng Tây giải khắp mười ba huyện,

Mười tám nhà lao đã ở qua;

Phạm tội gì đây? Ta thử hỏi,

Tội trung với nước, với dân à?

Chính trị bộ cấm bế thất

Nhị xích khoát hề tam xích trường,

Tứ nhân trụ thử nhật bàng hoàng;

Yếu thân thân cước dã bất khả

Nhân vị nhân đa, thiều địa phương.

Nhà giam của cục chính trị

Ba thước chiều dài hai thước rộng,

Bốn người chen chúc ở bên trong;

Duỗi chân một tý cũng không thể,

Nhà hẹp mà người lại quá đông.

Mông ưu đãi

Ngật câu phạn thái, thụy câu chiên,

Hựu cấp linh tiền mại báo, yên;

Chủ nhiệm Lương công ưu đãi ngã,

Ngã tâm cảm khích bất thăng nghiên (ngôn).

Được ưu đãi

n có cơm rau, ngủ có mền,

Báo xem, thuốc hút: cấp cho tiền;

ạng Lương chủ nhiệm đãi ta hậu,

Cảm kích, lòng ta nói chẳng nên.

Triêu cảnh

Thái dương mỗi tảo tòng sơn thượng,

Chiếu đắc toàn sơn xứ xứ hồng;

Chỉ vị lung tiền hữu hắc ảnh.

Thái dương vị chiếu đáo lung trung.

Cảnh buổi sớm

Đầu non sớm sớm vầng dương mọc,

Khắp núi nơi nơi rực ánh hồng;

Chỉ bởi trước lao còn bóng tối,

Mặt trời chưa rọi thấu vào trong.

Thanh minh

Thanh minh thời tiết vũ phân phân,

Lung lý tù nhân dục đoạn hồn;

Tá vấn tự do hà xứ hữu?

Vệ binh dao chỉ biện công môn

Tiết thanh minh

Thanh minh lất phất mưa phùn,

Tù nhân nghe thấm nỗi buồn xót xa;

Tự do, thử hỏi đâu là?

Lính canh trỏ lối thẳng ra công đường.

Vãn cảnh

Mai khôi hoa khai, hoa hựu tạ,

Hoa khai hoa tạ lưỡng vô tình;

Hoa hương thấu nhập lung môn lý,

Hướng tại lung nhân tố bất bình.

Cảnh chiều hôm

Hoa hồng nở, hoa hồng lại rụng,

Hoa tàn, hoa nở cũng vô tình;

Hương hoa bay thấu vào trong ngục,

Kể với tù nhân nỗi bất bình.

Ngũ khoa trưởng Hoàng khoa viên

Ngũ khoa trưởng dữ Hoàng khoa viên,

Lưỡng nhân kiến ngã thái khả liên;

n cần ủy vấn hòa bang trợ,

Giá tượng đông hàn ngộ noãn thiên.

Khoa trưởng họ Ngũ khoa viên họ Hoàng

Họ Ngũ trưởng khoa với họ Hoàng;

Thấy ta cùng cực động lòng thương;

n cần thăm hỏi và cứu giúp,

Như nắng bừng lên giữa giá sương.

Hạn chế

Một hữu tự do, chân thống khổ,

Xuất cung dã bị nhân chế tài;

Khai lung chi thời đỗ bất thống,

Đỗ thống chi thời lung bất khai.

Bị hạn chế

Đau khổ chi bằng mất tự do,

Đến buồn đi ỉa cũng không cho;

Cửa tù khi mở, không đau bụng,

Đau bụng thì không mở cửa tù.

Dương Đào bệnh trọng

Vô đoan bình địa khởi ba đào,

Tống nhĩ Dương Đào nhập tọa lao;

"Thanh hỏa ngư trì" kham hạo thán,

Nhi kim nhĩ hựu khái thành lao.

Dương Đào ốm nặng

Sóng dậy đất bằng hỏi cớ sao,

Đẩy anh vào ngục, anh Dương Đào;

Cháy thành lây vạ, buồn khôn

xiết,Nay lại thương anh mắc chứng lao.

Bất miên dạ

Mang mang trường dạ bất năng miên,

Ngã tố tù thi bách kỷ thiên;

Tố liễu nhất thiên thường các bút,

Tòng lung môn vọng tự do thiên.

Đêm không ngủ

Năm canh thao thức không nằm,

Thơ tù ta viết hơn trăm bài rồi;

Xong bài, gác bút nghỉ ngơi,

Nhòm qua cửa ngục, ngóng trời tự do.

Cửu vũ

Cửu thiên hạ vũ nhất thiên tình,

Khả hận thiên công, một hữu tình!

Hài phá, lộ nê, ô liễu cước,

Nhưng tu nỗ lực hướng tiền hành

Mưa lâu

Một ngày hửng nắng, chín ngày mưa,

Trời thật vô tình, đáng giận chưa!

Giầy rách, đường lầy, chân lấm láp,

Vẫn còn dấn bước dặm đường xa.

Tích quang âm

Thương thiên hữu ý tỏa anh hùng,

Bát nguyệt tiêu ma cốc trất trung;

Xích bích thốn âm chân khả tích,

Bất tri hà nhật xuất lao lung?

Tiếc ngày giờ

Trời xanh cố ý hãm anh hùng,

Cùm xích tiêu ma tám tháng ròng;

Tấc bóng nghìn vàng, đau xót thực,

Bao giờ thoát khỏi chốn lao lung?

Thu cảm

I

Hùng đáo sơn phong vãn thập điểm,

Trùng thanh đoạn tục khánh thu lai;

Tù nhân bất quản thu lai vị,

Chỉ quản tù lung hà thời khai.

II

Khứ tuế thu sơ ngã tự do,

Kim niên thu thủ ngã cư tù;

Thảng năng tì ích ngô dân tộc,

Khả thuyết kim thu trị khứ thu.

Cảm thu

I

Bắc đẩu mười giờ ngang đỉnh núi,

Dế kêu khoan nhặt đón mừng thu;

Thân tù đâu thiết thu sang chửa,

Chỉ nghĩ hôm nao mở cửa tù.

II

Năm ngoái đầu thu ta tự do,

Năm nay thu đến ta trong tù.

Đã bằng giúp ích cho dân tộc,

Thu trước, thu này há kém nhau.

Nhân đỗ ngã

Tòng tiền tống phạn thiên thiên tảo,

Hiện tại khai xa trì hựu trì;

Huống phục thời gian bất nhất định,

Thập, thập nhất, hoặc thập nhị thì.

Nhân lúc đói bụng

Ngày ngày từ trước cơm đưa sớm,

Bữa bữa giờ đây cứ chậm hoài;

Huống nữa thời gian không nhất định.

Mười giờ, mười một, hoặc mười hai.

Trần khoa viên lai thám

Nhất niên chỉ kiến binh hòa cảnh,

Kim nhật khan kiến nho nhã nhân;

Nhã nhân sử ngã tâm hưng phấn,

Ngã phát hắc phản lưỡng tam phân.

Khoa viên họ Trần tới thăm

Lính tráng tuần canh nhìn nhẵn mặt,

Hôm nay mới được gặp văn nhân;

Người trông nho nhã, ai không thích,

Mái tóc ta xanh lại mấy phần.

Mộng thượng lệnh chuẩn xuất lung hoạt động

Cửu nhàn lưỡng cước nhuyễn như miên,

Kim thí hành hành lũ dục điên;

Phiến khắc dĩ văn ban trưởng hám:

"Phản lai, bất chuẩn tái trì diên"!

Được lệnh trên cho đi lại ngoài buồng giam

Nghỉ lâu, chân tựa bông mềm nhũn,

Đi thử, hôm nay muốn ngã quay;

Chốc lát đã nghe ban trưởng quát,

"Không rềnh ràng nữa, phải vào ngay!"

Thu dạ

Môn tiền vệ sĩ chấp thương lập,

Thiên tượng tàn vân bạng nguyệt phi;

Mộc sắt tung hoành như thản khắc,

Mân trùng tụ tán tự phi cơ;

Tâm hoài cố quốc thiên đường lộ,

Mộng nhiễu tân sầu vạn lũ ti;

Vô tội nhi tù dĩ nhất tải,

Lão phu hòa lệ tả tù thi.

Đêm thu

Trước cửa lính canh bồng súng đứng,

Trên trời trăng lướt giữa làn mây;

Rệp bò lổm ngổm như xe cóc,

Muỗi lượn nghênh ngang tựa máy bay;

Nghìn dặm bâng khuâng hồn nước cũ,

Muôn tơ vương vấn mộng sầu nay;

ở tù năm trọn thân vô tội,

Hòa lệ thành thơ tả nỗi này.

Tình thiên

Sự vật tuần hoàn nguyên hữu định,

Vũ thiên chi hậu tất tình thiên;

Phiến thời vũ trụ giải lâm phục,

Vạn lý sơn hà sái cẩm chiên;

Nhật noãn phong thanh hoa đới tiếu,

Thụ cao chi nhuận điểu tranh ngôn;

Nhân hòa vạn vật đô hưng phấn,

Khổ tận cam lai lý tự nhiên.

Trời hửng

Sự vật vần xoay đà định sẵn:

Hết mưa là nắng hửng lên thôi;

Đất trời một tháng thu màn ướt,

Sông núi muôn trùng trải gấm phơi;

Trời ấm, hoa cười chào gió nhẹ,

Cây cao, chim hót rộn cành tươi,

Người cùng vạn vật đều phơi phới:

Hết khổ là vui, vốn lẽ đời.

Khán "thiên gia thi" hữu cảm

Cổ thi thiên ái thiên nhiên mỹ,

Sơn thủy yên hoa tuyết nguyệt phong;

Hiện đại thi trung ưng hữu thiết,

Thi gia dã yếu hội xung phong.

Cảm tưởng đọc "thiên gia thi"

Thơ xưa yêu cảnh thiên nhiên đẹp,

Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông;

Nay ở trong thơ nên có thép,

Nhà thơ cũng phải biết xung phong.

Tức cảnh

Thụ tiêu xảo họa Trương Phi tượng,

Xích nhật trường minh Quan Vũ tâm.

Tổ quốc chung niên vô tín tức,

Cố hương mỗi nhật vọng hồi âm.

Tức cảnh

Cành lá khéo in hình Dực Đức,

Vầng hồng sáng mãi dạ Quan Công;

Năm tròn cố quốc tăm hơi vắng,

Tin tức bên nhà bữa bữa trông.

Tân xuất ngục học đăng sơn

Vân ủng trùng sơn, sơn ủng vân

Giang tâm như kính tịnh vô trần;

Bồi hồi độc bộ Tây Phong Lĩnh,

Dao vọng Nam thiên ức cố nhân.

Mới ra tù, tập leo núi

Núi ấp ôm mây, mây ấp núi,

Lòng sông gương sáng, bụi không mờ.

Bồi hồi dạo bước Tây Phong Lĩnh,

Trông lại trời Nam, nhớ bạn xưa.

hết