Δυστυχώς, κα@ δεν βρήκε την ηρωίδα, οπότε κα@ δεν παίρνει μπισκοτάκι! Δεν πειράζει! 🍪
Χαίρετε! Χαίρετε! Πρώτο κεφάλαιο και είπα να ξεκινήσω δυναμικά! Για αυτό, αποφάσισα να μιλήσω για την Νζίνγκα (Nzinga Mbange), την βασίλισσα του Ουντόνγκο και της Ματάμπα (σημερινή Αγκόλα), η οποία αντιστάθηκε στην Πορτογαλική Αυτοκρατορία για πάνω από 30 χρόνια!
Την ιδέα την πήρα όταν το Νετφλιξ ανακοίνωσε πως θα έκανε μίνι ντοκιμαντέρ σειρά για την Κλεοπάτρα, η οποία ήταν μαύρη! Όπως και πολλοί άλλοι, έτσι και εγώ σιχάθηκα την απόφαση και υποστηριξα πως αν το Νετφλιξ ήθελε να φανεί πραγματικά "ξύπνιο", θα έπρεπε να κάνει για μια Φαραώ ή για μια Αρχηγό, η οποία όντως ήταν μαύρη! Αμέσως συνειδητοποίησα πως, πέρα από την Νεφερτίτη και την Χατσεψούτ, δεν ήξερα καμία άλλη. Έτσι, έψαξα στο ίντερνετ για εμπνεύσεις και μια φιγούρα που μου τράβηξε το ενδιαφέρον ήταν η Νζίνγκα.
Η Νζίνγκα γεννήθηκε το 1582, σε μια περίοδο οπου το αφρικανικό δουλεμπόριο αυξανόταν διαρκώς και η Πορτογαλική Αυτοκρατορία διείσδυε ολοένα και περισσότερο στην Νοτιοδυτική Αφρική. Σε απλούστερα λόγια, οι Πορτογάλοι πολιορκούσαν το συγκεκριμένο κομμάτι, αιχμαλώτιζαν τους ντόπιους κατοίκους και τους ανέβαζαν σε πλοία, όπου κυριαρχούσαν άθλιες συνθήκες, για να τους στείλουν στην Βραζιλία και να δουλέψουν ως σκλάβοι στις φυτείες.
Ήταν κόρη του γκόλα (γκόλα ήταν ο τίτλος των βασιλιάδων του Ουντόνγκο) Κασέντα, ο οποίος, επειδή της είχε αδυναμία, της χάρισε άριστη μόρφωση και την εκπαίδευσε για στρατιωτικές επιχειρήσεις. Παράλληλα, την έπαιρνε μαζί του στις διπλωματικές του διαπραγματεύσεις με τους Πορτογάλους, έτσι η Νζίνγκα απέκτησε γνώση της διπλωματίας και της Πορτογαλικής γλώσσας.
Ο μεγαλύτερος εχθρός της τα πρωτα χρόνια της ζωής της ήταν ο αδελφός της, ο Ουμπάντι, με τον οποίο δεν είχε καθόλου καλές σχέσεις: ο Ουμπάντι ζήλευε την προσοχή που η Νζίνγκα απολάμβανε από τον πατέρα τους, ενώ η Νζίνγκα με την σειρά της θεωρούσε πως θα γινόταν ένας αδύναμος και ανίκανος ηγέτη.
Όταν ο πατέρας τους πεθανε στα 34 της και ο Ουμπάντι έγινε επιτέλους γκόλα, για να διασφαλίσει πως δεν θα υπήρχε κίνδυνος να του κλαπεί ο θρόνος, σκότωσε τον γιο της Νζίνγκα όσο ήταν μωρό και στείρωσε την Νζίνγκα και τις αδερφές της, την Καμπού και την Φουνζί. Αυτό ρήμαξε περισσότερο την σχέση των δύο αδελφών, με την Νζίνγκα και τον άντρα της (το όνομα του οποίου δεν μας έχει σωθεί) να διαφεύγουν προς την γειτονική χώρα της Ματάμπα. Παρόλα αυτά, επειδή ο Ουμπάντι αντιμετώπιζε συνέχεια προβλήματα με τους Πορτογάλους, της ζήτησε να επιστρέψει για να διαπραγματευτεί μαζί τους.
Σας παρουσιάζω το λεγόμενο γεγονός.
...
Η Νζίνγκα είχε βάλει στόχο να κάνει μεγαλοπρεπή είσοδο. Είχε στολίσει τα πυκνά μαλλιά της με ένα κόκκινο φτερό από παγώνι. Είχε επιλέξει τα πιο φανταχτερά κοσμήματα να βαραίνουν τα χέρια της. Αντίθετα με τους προηγούμενους αρχηγούς του Ουντόνγκο, εκείνη είχε φορέσει την παραδοσιακή φορεσιά του λαού του Ουμπούντου όταν επρόκειτο να συνάψει συμφωνίες με ξένους: ένα κόκκινο ύφασμα να καλύπτει τους ώμους και το στήθος της και μια προβιά με άσπρα και μαύρα σημάδια να καλύπτουν το κάτω μέρος, καλά στερεωμένη με μια ζώνη φτιαγμένη από φλοιό μπαομπάμπ. Το δέρμα της ήταν πασπαλισμένο με πούδρα*, υποδεικνύοντας της πνευματική και στρατιωτική δύναμη που είχε αποκτήσει με την επίδειξη της ανδρείας της στο πεδίο των μαχών. Η συνοδεία της την μετέφερε σε μια επιβλητική σανίδα φτιαγμένη από φοίνικα, όπως άρμοζε σε κάθε βασιλικό μέλος. Είχε μάλιστα φέρει και το πολεμικό της τσεκούρι, για να υπενθυμίσει σε κανέναν δύστροπο Πορτογαλο τις στρατιωτικές της ικανότητες.
* Στα αγγλικά, είναι powder. Υπήρχαν άπειρες σημασίες: μπορεί να μεταφραζόταν ως σκόνη, πυρίτιδα ή (αυτό που επέλεξα εγώ) πούδρα.
Και να'την τώρα που κατέφθανε στην Λουάντα, και συγκεκριμένα, στον χώρο της Πορτογαλικής κυβέρνησης, όπου αποτελούνταν από μία σειρά μονόροφων κτηρίων. Η μυρωδιά από την αλμύρα της θάλασσας της έσπασε την μύτη και το κράξιμο των γλάρων την εκνεύρισε. Καμία σχέση με τον τόπο διανομής της, που ήταν περικυκλωμένο από ένα ποτάμι, με μόνιμους κατοίκους κάτι νωχελικούς ιπποπόταμους.
Πλήθος στρατιωτών την υποδέχτηκε, τοποθετημένοι σε σειρά, όπως άρμοζε σύμφωνα με την εκπαίδευσή τους, με τις πανοπλίες, τα κασκέτα και τα πιστόλια τους να λαμποκοπούν στον αφρικανικό ήλιο. Παρά το στωικό παρουσιαστικό τους, τους είχε κερδίσει η περιέργεια και έμεναν να κοιτάζουν με ανοιχτό το στόμα την αλλόκοτη (για τα δεδομένα τους) αμφίεση της, την μεγάλη της συνοδεία, το μελαμψό της δερμα, τα σκούρα μάτια της, την κορμοστασιά της, αγέρωχη σαν αίλουρου, τα πόδια της, ευκίνητα σαν αντιλοπης, το κροκοδειλίσιο χαμόγελο της.
Η συνοδεία σταμάτησε στην πόρτα του κεντρικού κτηρίου και απήθωσε μαλακά τον θρόνο. Ακόμη και σε χαμηλό ύψωμα, η εντυπωσιακή εμφάνιση της αντικατοπτριζε την τεράστια δύναμή της. Η Νζίνγκα σηκώθηκε και εισήλθε μέσα, ακολουθούμενη πάντοτε από τους πιστούς υπηρέτες και πολεμιστές της.
Το εσωτερικό του κτηρίου ήταν φανταχτερά διακοσμημένο, με μπιχλιμπίδια και άλλες βλακείες από την Ευρώπη. Ούτε ένα από αυτά δεν της απέσπασαν την προσοχή από το κέντρο: ο κυβερνήτης και οι αξιωματούχοι του να κάθονται σε βασιλικές καρέκλες και απέναντι τους να μην υπάρχει ούτε μία, παρά ένα ξεφτισμενο χαλί. Ο συμβολισμός του ήταν προφανής: η Νζίνγκα θα αναγκαζοταν να καθίσει σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτούς, αποδεικνύοντας την κατωτερώτητα της.
Αν και οι αξιωματούχοι διασκέδαζαν με την ιδέα, δεν το έδειχναν.
Η πριγκίπισσα από το Ουντόνγκο δεν πτοήθηκε. Κροτάλισε τα δάχτυλα της και ο πιο έμπιστος υπηρέτης της ήρθε μπροστά της, έκατσε με τα τέσσερα και εκείνη κάθισε πάνω του. Τώρα ήταν ίση προς ίσους και δεν μπορούσαν την υποτιμήσουν. Με την σκέψη αυτή, χαμογέλασε νικηφόρα και σταύρωσε τα πόδια της.
Ο κυβερνήτης καθάρισε τον λαιμό του πριν μιλήσει. "Τι ζητάς από εμάς, αξιότιμη Νζίνγκα;"
Επιστρατεύοντας όλη την γλυκήτητα της και όλες τις διπλωματικές της τεχνικές, τους άστραψε ένα φιλικό χαμόγελο και μπήκε κατευθείαν στο ψητό.
"Αυτή η ταπεινή πριγκίπισσα από τον λαό του Ουντόνγκο επιζητά την προσοχή αυτού του τόσο αξιοσέβαστου λαού (ήξερε πως μια αναφορά στις ανύπαρκτες αρετές τους θα τους έφερνε με το μέρος της εύκολα) για να βάλουμε τέλος στις εχθροπραξίες μας και να οδεύσουμε σε ένα καλύτερο αύριο, χωρίς πολέμους. Ο αδελφός μου με έστειλε..."
"Τον γνωρίζουμε τον αδελφό σου" την διέκοψε ο κυβερνήτης και η Νζίνγκα έσφιξε τα δόντια της. Δεν φτάνει που η αποστολή της ήταν ήδη δύσκολη και απαιτούσε λεπτούς χειρισμούς, τώρα έπρεπε να αποδείξει πως δεν έπρεπε να την συγχέουν με αυτό το άχρηστο και ανεπρόκοπο πλάσμα. "Γιατί δεν μπορούσε να'ρθει ο ίδιος;"
Γιατί θα τα σκάτωνε, ως συνήθως. Ήθελε να απαντήσει.
"Οι υποχρεώσεις του ως βασιλιά δεν του άφησαν περιθώριο, βλέπετε" αποκρίθηκε. "Ήρθα να διαπραγματευτώ εγώ στην θέση του"
"Πολύ καλά. Και τι θέλεις;"
"Καταρχήν, θα σας παρακαλούσα να γκρεμίσετε τα φρούρια στην επικράτεια του Ουντόνγκο"
Οι αξιωματούχοι αντεδρασαν με πεταρίσματα και σπασμωδικες κινήσεις των δαχτύλων, αλλά όσο δεν διαμαρτυρονταν έντονα, επέτρεπαν στην Νζίνγκα να συνεχίσει.
"Και δεύτερον, ο λαός μου από εδώ και στο εξής θα σταματήσει να πληρώνει φόρο, γιατί μόνο οι υποταγμενοι λαοί πληρώνουν φόρο και ο λαός μου δεν είναι υποταγμενος!" Και δεν θα υποταχθεί ποτέ σε εσάς, ήθελε να συμπληρώσει μα συγκρατήθηκε τελευταία στιγμή.
Ο κυβερνήτης ανασηκωσε το φρύδι του. "Ακραίες προτάσεις" σχολίασε. "Πες ότι τις δεχόμαστε. Εσύ τι θα μας δώσεις ως αντάλλαγμα;"
"Όσο για αυτό, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε. Σας διαβεβαιώνω πως θα βάλω τέλος στις εχθροτητες μεταξύ μας, οι οποίες ούτως ή άλλως, οφείλονταν σε εναν άπειρο και νέο βασιλιά" μόλις κατάλαβε το λάθος της, αποπειράθηκε να το μπαλώσει. "Θα ωριμάσει και θα διορθωθεί". Το κοινό δεν φάνηκε να αντιδρά. "Θα επιτρέψω δουλέμπορους από την Πορτογαλία μέσα στο Ουντόνγκο και θα σας επιστρέψω όσους Πορτογάλους δούλους δραπέτευσαν και πολεμούν τώρα στον στρατό του αδελφού μου. Ολα αυτα τα κανω επειδη πιστεύω σθεναρά ότι τα βασίλεια μας μπορουν να συνεργαστουν για να αντιμετωπίσουν τον κοινό εχθρό
Γιατί, δεν νομίζω πως είσαστε οι μόνοι που έχετε θέματα με την φυλή των Αμπανγκάλα".
Έξυπνη κίνηση. Η φυλή Αμπανγκάλα, μια νομαδική φυλή πολεμιστών προκαλούσε προβλήματα τόσο στο κατοίκους του Ουντόνγκο όσο και στους Πορτογάλους. Συνεργασία για την εξάλειψη τους θα ανέβαζε τις πιθανότητες επιτυχίας.
Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν για πολλές ώρες ακόμη. Ενδιαφέρον αποτελούσε πως ο υπηρέτης που η Νζίνγκα χρησιμοποιούσε ως καρέκλα δεν επιδείκνυε σημάδια κούρασης° δεν έτρεμαν τα άκρα του ούτε λαχάνιαζε. Στεκόταν ακίνητος σαν άγαλμα σωστό. Καθ'όλην την διάρκεια, η Νζίνγκα χρησιμοποιούσε γλυψίματα και κοπλιμέντα, ενόσω προσπαθούσε να παρουσιάσει μια πιο μετριοπαθής πλευρά του εαυτού της.
Μόνο όταν πρότεινε να ασπαστεί την χριστιανική θρησκεία και να βαπτιστεί δημόσια, ο Πορτογάλος κυβερνήτης τεντώθηκε από την θέση του και της έσφιξε το χέρι. "Η συμφωνία έκλεισε".
Η Νζίνγκα χαμογέλασε και συνέχισε το γλύψιμο. "Χαίρομαι αφάνταστα. Το ήξερα πως ο σπουδαίος λαός της Πορτογαλίας θα έδειχνε έλεος και κατανόηση στον φτωχό λαό του Ουντόνγκο".
Το χαμόγελο του κυβερνήτη σκέπασε όλο του το πρόσωπο. "Θα μείνετε για την δεξίωση, ε; Δεν πιστεύω να μας αφήσετε τόσο σύντομα. Κάνατε τόσο δρόμο! Είμαι σίγουρος πως οι ντελικάτοι τρόποι σας θα αγαπηθούν από τους εκπροσώπους της Πορτογαλίας. Ελάτε να γνωρίσετε και την σύζυγό μου!"
...
Παρά την απέχθεια της για τους συγκεκριμένους ανθρώπους, η Νζινγκα έπρεπε να ομολογήσει πως ήξεραν να διοργανώνουν δεξιώσεις. Οι σαμπάνιες και τα κρασιά που έρεαν, τα εξωτικά φαγητά, οι περιτεχνες διακοσμήσεις...
Βέβαια ήξερε πως έπρεπε να διεκπεραιώσει την αποστολή της και να μην αφεθεί. Περιφεροταν στην αίθουσα, κουβεντιαζοντας με τους πάντες για τα πάντα, προσπαθώντας σε όλη την διάρκεια να φανεί πρόσχαρη, ανοιχτή και χαμηλών τόνων. Έγινε μάλιστα κολλητή με την γυναίκα του Πορτογάλου κυβερνήτη, την Άννα Ντε Σίλβα, η οποια αποδείχτηκε πιο ευχάριστη παρέα από τον σύζυγό της.
"Φοβερό το κολιέ σου, καλή μου" είπε η Νζίνγκα στην Άννα και για πρώτη φορά από τότε που πάτησε το πόδι της σε αυτόν τον χώρο, πρόσφερε ένα κοπλιμέντο με ειλικρίνεια.
"Σε ευχαριστώ πάρα πολυ" αποκρίθηκε όλο χαμόγελα η Άννα. "Θα σ'το κάνω δώρο στα βαφτίσια σου. Το συζητήσαμε με τον Χοάο και συμφωνήσαμε να γίνω η νονά σου"
Η Νζίνγκα έγνεψε συγκαταβατικά και έτσουξε το ποτήρι της με αυτό της Άννας.
Οι προσπάθειες της απέδωσαν καρπούς: οι παρευρισκόμενοι όχι μόνο έλεγαν καλά λόγια για αυτήν και τους λεπτούς τρόπους της, τα οποία σπάνια τα συναντούσες σε Αφρικανή, αλλά την έβρισκαν πιο συμπαθητική από τον αδελφό της.
"Πολύ εκλεπτυσμένος ο τρόπος ομιλίας της, δεν το περίμενα"
"Εντελώς αντίθετος από του αδελφού της, ο οποίος δεν μπορούσε να σχηματίσει μια πρόταση χωρίς να προδώσει την βαρβαρότητα της ράτσας του"
"Εμ, πολεμιστής είναι. Περίμενες κάτι καλύτερο;"
"Και αυτή πολεμιστρια είναι. Έχω ακούσει ιστορίες όπου έχει πάρει μέρος σε πεδία μαχών και έχει κουβαλήσει τσεκούρι μεγαλύτερο και από αυτού του αδελφού της. Και κοίτα την! Φέρεται σαν Ευρωπαία αριστοκρατισσα!"
Η Νζίνγκα χαιρόταν να τους ακούει να την επιδοκιμαζουν, αλλά δυσαρεστούσε που σχολίαζαν αρνητικά την φυλή της. Δεν έβγαζε όμως μηλιά, για να μην καταστρέψει όσα με κόπο είχε φτιάξει. Τα βαφτίσια έγιναν τους επόμενους μήνες, δίχως κανένα παρατράγουδο. Απέκτησε το όνομα Άννα ντε Σούσα, για να τιμήσει την νονά της και τον κυβερνήτη, Χοάο Κορέια ντε Σούσα. Όλα αυτά ήταν βιτρίνα: με το που επέστρεφε, ο λαός της θα συνέχιζε να την αποκαλεί με το αρχικό της όνομα.
Αυτή δεν ήταν η μεγαλύτερη έγνοια της. Άλλο την απασχολούσε. Και αυτό το άλλο ήταν ο αδελφό της.
...
Έξι μήνες μετά την αποχώρηση της, η Νζίνγκα επέστρεφε νικήτρια στην πατρίδα της. Ήταν η εποχή των βροχοπτώσεων και η Μπουνζί* είχε ευλογήσει τα ζώα και τους προστατευόμενούς της με γάργαρα καθαρά νερά, πράσινη βλάστηση και καλλιεργημένα σιτηρά. Ο κορμός των μπαομπάμπ είχε διπλασιαστεί σε διάσταση κια φύλλα σκέπαζαν τα ψηλά κλαριά τους.
*Μπουνζί: θεά της βροχής
Ο λαός της είχε βγει στους δρόμους για να την προϋπαντήσει και να μάθει νέα και η Νζίνγκα απαντούσε σε όλους. Το καλωσόρισμα συνεχίστηκε εώς ότου έφτασαν στην αυλή του παλατιού. Αρκετοί είχαν ανέβει στα γύρω φοινικόδεντρα ή ξεπρόβαλαν τα κεφάλια τους από τις βαμμένες κολόνες για να δουν την χαμογελαστή πριγκίπισσα. Από τις φωνές και τον ενθουσιασμό, ο αδελφός της δεν συγκρατήθηκε και κατέβηκε και αυτός κάτω.
Με το που χαμήλωσαν τον θρόνο της στο έδαφος, η Νζίνγκα πήγε να αγκαλιάσει τις δύο αγαπημένες της αδελφές, την Καμπού και την Φουνζί.
"Ακούσαμε πως η αποστολή στέφθηκε με επιτυχία" σχολίασε πρώτη η Καμπού.
"Σωστά ακούσατε!" Συμφώνησε η Νζίνγκα. "Συμφώνησαν με όλους τους όρους, χωρίς να διαμαρτυρηθούν στο ελάχιστο"
Το βλέμμα της Φουνζί έπεσε στο δώρο της Άννας. "Αχ, τι ωραίο κολιέ!" Αναφώνησε και το περιεργάστηκε στα δάχτυλά της. "Πόσο καιρό το έχεις;"
"Μου το 'κανε δώρο η γυναίκα του κυβερνήτη" είπε η Νζίνγκα. "Επέμενε μάλιστα να το πάρω. Δεν πιάνει μία στα υπόλοιπα κοσμήματα μου, αλλά είπα να φανώ μεγαλόκαρδη και να το δεχτώ" και ξέσπασαν σε τρανταχτά γέλια.
Ήταν τότε που πρόσεξε τον αδελφό της να τις πλησιάζει με δειλά βήματα. Η όψη του και μόνο ήταν αρκετή για να μετατρέψει το χαμόγελο της σε γκριμάτσα. Προτού προλάβει να την ρωτήσει το οτιδήποτε, στέριωσε τα μάτια της πάνω του και σφύριξε με τόσο μίσος "Θα επρεπε να ντρέπεσαι!" που δεν πρόλαβε να αντιδράσει, παρά να ψελλίσει ένα αδύναμο "Γ-γιατί;".
"Γιατί πήγα και άκουσα τα χειρότερα για σένα!"
"Άρα η αποστολή ήταν αποτυχία..."
"Επιτυχημένη ήταν και αυτό οφείλεται σε μένα. Εσύ παραλίγο να τα καταστρέψεις όλα με την ηλιθιότητα σου!"
"Μην μου πεις ότι περνάς στα σοβαρά τα λόγια αυτών των Ευρωπαίων" ο Ουμπάντι προσπάθησε να την σκαπουλαρει, υπενθυμίζοντας της το μίσος που ετρεφαν οι Πορτογάλοι για αυτούς. "Όσο πειθήνια και να εκφραζόμουνα, πότε δεν με έπαιρναν στα σοβαρά. Για αυτό αποτύγχανα..."
Ένας μεγάλος αριθμός από τους παρευρισκόμενους ψιθυρίζαν μεταξύ τους και γελούσαν με την συντετριμμένη θέση του βασιλιά τους. Είχαν ακούσει ιστορίες όπου η Νζίνγκα ρεζίλευε τον αδελφό της, μα πρώτη φορά έβλεπαν κάτι τέτοιο να συμβαίνει μπροστά τους.
"Δεν φταινε αυτοί, αλλα εσύ! Τους δίνεις δικαιολόγιες για να μας υποτιμούν!"
"Νζίνγκα, άκουσε με!"
"Αρκετα άκουσα!"
"Νζίνγκα, πιστεύεις πως είναι τρόπος αυτός να φέρεσαι μπροστά στον γκόλα;"
"Φυσικά! Γιατί μέσα σε μία διαπραγμάτευση κατάφερα πολύ περισσότερα από ότι εσύ σε δεκάδες άλλες!"
Δεν πα να φώναζε ο Ουμπάντι, η Νζίνγκα συνέχιζε να τον χλευάζει και να τον κατηγόρει για τα κατάντια της χωράς τους, ώσπου ο Ουμπάντι γύρισε την πλάτη και έφυγε για το παλάτι, συνοδευόμενος απο μερικά υποτιμητικά σχόλια.
Μπήκε στο παλάτι φουρκισμένος και έκλεισε με δύναμη την πόρτα πίσω του. Ο μόνος τρόπος να αναπτερώσει το χαμένο ηθικό του ήταν να περάσει μια βραδιά με τις παλλακίδες του, ενώ ταυτόχρονα ευχόταν να συμβεί κάτι για να αποδείξει την αξία του.
Και, πράγματι, σαν από μηχανής θεός, οι σύμβουλοι του Ουμπάντι εισήλθαν στο δωμάτιο όπου συνευρισκόταν με τις παλλακίδες του για να του ανακοινώσουν πως η φυλή Αμπανγκάλα είχε εισβάλει στην χώρα.
"Πόλεμος!" Αντέδρασε ο Ουμπάντι. "Να μαζευτούν όλοι οι στρατηγοί στην αίθουσα συνεδριάσεων".
Ένας από αυτούς, ο Τζιοβάνι Καράσκι, ένας μεσήλικας άντρας που πλησίαζε τα εξήντα πήγε να ειδοποιήσει την Νζίνγκα. Ήταν Πορτογάλος που είχε αιχμαλωτιστεί από τον προηγούμενο γκόλα πριν από πολλά χρόνια σε μια μάχη και από τότε, είχε δηλώσει την αφοσίωση του στον νέο του αφέντη. Ήταν ο πιο έμπιστος σύμμαχος της Νζίνγκα και πάντοτε συμμεριζόταν την άποψη της. Όπως και ο Κασέντα, έτσι και αυτός είχε αδυναμία σ' αυτήν, γιατί την γνώριζε από τότε που ήταν μωρό και είχε εντυπωσιαστεί από τις ικανότητες της πριγκίπισσας.
Την βρήκε στο δωμάτιό της, με τις αδελφές της στο πλάι της. Είχε επιστρέψει νικηφόρα και άξιζε να απολαύσει όλα τα εύσημα για την δόξα της.
Μόλις την πλησίασε, την ενημέρωσε για την εξέλιξη των γεγονότων. Η Νζίνγκα έγνεψε και κατευθύνθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων.
"Τι σκοπεύετε να κάνετε;" την ρώτησε ο Τζιοβάνι, προσπαθώντας να την προφτάσει, πράγμα δύσκολο λόγω της ηλικίας του.
"Πολύ απλά, θα συμφωνήσω με όποια βλακεία πει ο αδελφός μου, θα τον αφήσω να ρεζιλευτεί και μετά θα σκαρφιστώ κάτι για να σώσω την κατάσταση και να φανώ ανώτερη"
"Θα συμφωνήσεις; Πως και άλλαξες νοοτροπία;" παραξενεύτηκε η Καμπού, που από μικρή τους θυμόταν να μαλώνουν για το πιο ασήμαντο πράγμα, όπως ποιος να φορέσει ένα χρυσό κολιέ.
"Δεν άλλαξα νοοτροπία" τους πληροφόρησε η Νζίνγκα. "Είναι όλα μέρος στο σχέδιο μου να εκδικηθώ τον αδελφό μου για ο,τι μου έκανε. Για ο,τι μας έκανε. Είναι χωρισμένο σε τρία μέρη και έχω ήδη εκτελέσει το πρώτο με επιτυχία"
"Το οποίο ήταν;" ρώτησε η Φουνζί.
"Να εκτελέσω επιτυχώς την διαπραγμάτευση με τους Πορτογάλους. Έγινε. Πάμε στο δεύτερο μέρος."
"Το οποίο είναι;" ρώτησε πάλι η Φουνζί.
"Μόλις σας είπα. Τρώει ο Ουμπάντι τα μούτρα του, σκαρφίζομαι κάτι, σώζω την ημέρα, παίρνω τα εύσημα. Αυτός τα παρατάει και εγώ γίνομαι γκόλα"
Είχαν φτάσει στην πόρτα.
"Και το τρίτο μέρος ποιο ειναι;" ρώτησε ο Τζιοβάνι.
"Να ξεπαστρεύσω όποιον απειλεί την θέση μου" απάντησε και τους αποχαιρέτησε όσο έμπαινε μέσα.
...
Οι προσπάθειες του Ουμπάντι να υπερασπιστεί τα πάτρια εδάφη έληξαν άδοξα και μέσα σε λίγες μέρες, τα δύο στρατόπεδα βρέθηκαν στο πεδίο μάχης: από την μία οι Αμπανγκάλα, σκληροί πολεμιστές οι οποίοι είχαν αποκτήσει την φήμη ανελέητων κανίβαλων και από την άλλη, ο λαός του Ουμπούντου, ο οποίος μπορεί να μην είχαν υποστεί την ίδια στρατιωτική εκπαίδευση, αλλά δεν του έλειπε το θάρρος και η δύναμη.
Ο στρατός του ήταν χωρισμένος σε τέσσερις μοίρες, με τις μυτερές λόγχες και τις στρογγυλές ασπίδες να προεξέχουν. Οι τοξότες βρισκόντουσαν στην οπισθοφυλακή, έτοιμοι να εξαπολύσουν δηλητηριώδη βέλη, μόλις τα βούκινα σήμαναν την αρχή της μάχης.
Η Νζίνγκα στεκόταν στην πρώτη γραμμή, δίπλα στον αδελφό της, όπως όριζε το έθιμο- "τα μέλη της βασιλικής οικογένειας να παρατάσσονται κοντά" - και έπαιρνε διαδοχικές ανάσες, μια τακτική που της είχε διδάξει ο πατέρας της όποτε βρισκόταν σε πόλεμο.
Τα βούκινα ήχησαν. Οι δύο στρατοί έβγαλαν ηχηρούς αλαλαγμούς και όρμησαν.
Ο Ουμπάντι, σε μια επίδειξη γενναιότητας, επιτέθηκε πρώτος. Η Νζίνγκα, την θεώρησε επιπόλαια κίνηση, αλλά δεν είπε τίποτα, πιστή στο σχέδιο της. Έσφιξε το τσεκουρι της, έβγαλε μια τρομερή ιαχή και ακολούθησε τον αδελφό της.
Ο Ουμπάντι δεν άντεξε πολύ. Ένα εχθρικό βέλος τον χτύπησε στον μηρό, παραπατάτησε και έπεσε με φορά κάτω. Προσπάθησε να σηκωθεί, μα ο πόνος ήταν αβάσταχτος και σύρθηκε με όση δύναμη του απέμεινε προς την αντίθετη κατεύθυνση, βογκώντας.
Η Νζίνγκα, εκνευρισμένη με την συμπεριφορά του, δεν άντεξε και του έβαλε τις φωνές: "Δειλέ! Εσύ δεν ήσουν που επιτεθηκες πρώτος;! Γύρνα πίσω και πολέμα σαν άντρας!"
Ο Ουμπάντι δεν την άκουσε - ή άμα την άκουσε, την αγνόησε - και συνέχισε το σύρσιμο, όσο οι υπόλοιποι πολεμιστές τον προσπερνούσαν. Η Νζίνγκα, συνειδητοποιώντας πως αυτή η εξευτελιστικη εικόνα μπορούσε να αποκαρδιώσει το ηθικό των συμπολεμιστών της, πήρε τα ηνία της αρχηγίας και εκτέλεσε τον ρόλο του αδελφού της. Όποιος Αμπανγκάλα είχε την "φαϊνή" ιδέα να της επιτεθεί, γευοταν την άκρη του τσεκουριού της και κατέληγε στην κιου ουμπέμπα*.
*Κιου Ουμπέμπα (Ku Mpemba): ο πνευματικός κόσμος στην Κονγκολέζικη θρησκεία.
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες αυτής και των συμπολεμιστών της, οι Αμπανγκαλα κέρδισαν την μάχη, κατέλαβαν το παλάτι και η βασιλική οικογένεια το έσκασε στις γειτονικές περιοχές.
Ο καημένος ο Ουμπάντι δεχόταν την μια κριτική μετά την άλλη, ιδίως από την αδελφή του, η οποία δεν τον άφηνε να ξεχάσει την αποτυχία του. "Ανόητε! Άμυαλε! Και βόδι να σε πω λίγο θα είναι, γιατί τα βόδια έχουν περισσότερο μυαλό από εσένα! Μπορείς να διανοηθείς πόσους γενναίους άντρες χάσαμε; Μεγαλύτερη ζημιά στο έθνος μας δεν έχει ξανατύχει!"
Σαν να μην έφτανε αυτό, ο Ουμπάντι δέχτηκε μεσα σε λίγες μέρες ένα μήνυμα από τον Πορτογαλο κυβερνήτη, ο οποίος τον ενημέρωνε πως επιθυμούσε να διακοπούν οι διαδικασίες συμφωνίας. Αυτό το νέο έφερε χαρά στην Νζίνγκα. Αχ, πόσο χαιρόταν όταν ο άχρηστος αδελφός της συναντούσε προβλήματα. Όχι μόνο δεν τον σέβονταν οι Πορτογάλοι, αλλά και οι δικοί του στρατηγοί είχαν χάσει την εμπιστοσύνη τους σε αυτόν.
Πλησίασε τον Ουμπάντι και του είπε θαρρετά: "Άκου, Ουμπάντι..."
Ο Ουμπάντι δεν ήθελε να την ακούσει, μα δεν είχε άλλη επιλογή. Έβγαλε ένα βαθύ αναστεναγμό και έμεινε στην θέση του. Οι στρατηγοί σταμάτησαν τα μουρμουρητά μεταξύ τους για να την ακούσουν και αυτοί. Μερικοί - οι πιο γηραιοί - θυμόντουσαν τον πατέρα της, πόσο δεμένη του ήταν και πίστευαν πως είχε κληρονομήσει την διορατικότητά του.
"Επειδή τα σχέδια σου συνεχώς αποτυγχάνουν και επειδή πάμε από το κακό στο χειρότερο, πιστεύω πως για το καλό όλων μας θα ήταν προτιμότερο εγώ να αναλάβω την αρχηγία"
Ο Ουμπάντι δεν συγκρατήθηκε και την ειρωνεύτηκε. "Α, μπα; Γιατί; Έχεις καλύτερο σχέδιο;"
Η Νζίνγκα ανασήκωσε τους ώμους της. "Εννοείται πως έχω. Για ποια με πέρασες; Για κάποια σαν του λόγου σου (ο Ουμπάντι πειράχτηκε, μα δεν το έδειξε); Το λοιπόν, θα κάνεις ο,τι σου πω εγώ: θα ξαναοργανώσεις τον στρατό μας, θα στείλεις κατασκόπους στον εχθρό για να μάθουμε τις αδυναμίες τους και τις στρατηγικές που σκοπεύουν να ακολουθήσουν στην επόμενη σύγκρουση μας. Και όταν όλα αυτά γίνουν με το καλό, τότε είναι που θα εφαρμόσουμε την στρατηγική μας. Το σημείο μάχης θα είναι ο δέλτα του ποταμού Κουάνζα. Η βαριά βλάστηση θα μας επιτρέψει να κρύψουμε αρκετούς από τους πιο ικανούς τοξότες και δορυφόρους και να τους κάνουμε μια αιφνιδιαστική επίθεση. Οι Αμπανγκάλα δεν γνωρίζουν καλά την περιοχή και άμα κάποιοι γλιτώσουν από τα χέρια μας το πολύ πολύ να γίνουν γεύμα στους κροκόδειλους και στους ιπποπόταμους που την κατοικούν..."
Ο Ουμπάντι δεν είχε άλλη επιλογή από το να την υπακούσει. Και όλα αυτά υπό το άγρυπνο βλέμμα των στρατηγών του που όταν τον είδαν να σκύβει το κεφάλι στην αδελφή του, άρχισαν να μουρμουρίζουν πάλι μεταξύ τους.
Η μέρα της μάχης κατέφθασε. Πριν εκκινήσει ο στρατός, ο μουένε μισέτε* και οι ιερείς, με τα χαρακτηριστικά μακριά μαλλιά και τα γυναικεία ενδύματα, ευλόγησαν τους πολεμιστές, τοποθέτησαν παλλουκομένα κρανία στις κορυφές για να τρομάξουν τον εχθρό και χόρεψαν τους καθιερωμένους παραδοσιακούς χορούς για να πάρουν φωτιά τα ποδια τους, να νιώθουν τον πόθο στις καρδιές τους και να αποφεύγουν τα βέλη των αντιπάλων με μεγαλύτερη ευκινησία. Η Νζίνγκα χτυπούσε με δύναμη τα πόδια της στην γη, λες και ποδοπατούσε τον εχθρό της, σήκωνε τα χέρια της ψηλά, σαν να πετούσε ακόντιο. Η όψη της ήταν αρκετή για να τρομάξει ακόμη και τους συμπολεμιστές της.
*μουένε μισέτε (mwene misete): θρησκευτικός ιερέας.
Πάντοτε της άρεσε ο ο χορός. Ήταν καλή σε αυτόν, όπως και σε κάθε σωματική δραστηριότητα. Ο Ουμπάντι της είχε δώσει τρικλοποδιά κάποτε, επειδή ο πατέρας τους είχε χειροκροτήσει αυτήν και όχι αυτόν μια φορά όταν ήταν παιδιά. Μα αφού ήταν σκάρτος στον τομέα αυτό, ούτε φτύσιμο δεν του άξιζε. Εκείνη του έσπασε και χέρι.
Χαμογέλασε στην θύμηση αυτών των γεγονότων και πήγε να αποχαιρετήσει τις αδελφές της, προτού αυτές, μαζί με τις υπόλοιπες γυναίκες πάνε να προφυλαχτούν. Ασπάστηκαν με αγκαλιές και φιλιά και της εξέφρασαν τους φόβους της και την επιθυμία τους να βγει ζωντανή.
"Μην ανησυχείτε για εμένα. Ο Ουμπάντι είναι αυτός που θα πρέπει να προσέχει. Αν και δεδομένου της προηγούμενης συνάντησής τους, είμαι σίγουρη πως θα το βάλει στα πόδια"
Στην συνέχεια, πήγε να συμβουλευτεί τους γκάνγκα* για να βεβαιωθεί για την εξέλιξη της σημερινής μέρας. Ο αρχι-γκάνγκα είχε φέρει το λείψανο όπου διατηρούσαν τα οστά του γκόλα Κιλουάνζε Κία Σάμπα, του ιδρυτή του βασιλείου τους. Τα ταλαιπωρημένα οστά εκφενδονίστηκαν στον αέρα και έπεσαν στο γρασίδι με ένα σιγανό κλικ. Ο αρχι-γκάνγκα τα εξέτασε με το ραβδί του και απευθύνθηκε στην Νζίνγκα:
"Τα πνεύματα των προγόνων μας μάς ευνοούν. Η σημερινή μάχη θα είναι νικηφόρα"
*γκάνγκα (nganga): θρησκευτικοί ιερείς
Η Νζίνγκα χαμογέλασε με το άκουσμα αυτής της ελπιδοφόρας προφητείας, ζώστηκε με την ασπίδα και το τσεκούρι της και πήρε την θέση της στον λόχο, έτοιμη να ξανακερδίσει τα χαμένα εδάφη.
Προς μεγάλη της έκπληξη, ο Ουμπάντι δεν το έσκασε τούτη την φορά. Πολέμησε πιο γενναία από ποτέ, αλλά δεν βρισκόταν στην πρώτη γραμμή, αντιθέτως προστατευοταν από τους σωματοφύλακες του και από πιο ικανούς πολεμιστές. Η Νζίνγκα αναδείχθηκε για άλλη μια φορά και πήρε και βραβείο για τους περισσότερους νεκρούς.
Σκόπευε να τον επιπλήξει, αλλά επειδή ο στρατός τους είχε νικήσει εκείνη την μέρα και είχαν καταφέρει να ανακτήσουν τον Ουντόνγκο, οπότε προτίμησε να γιορτάσει αυτό το χαρωπό γεγονός με τον λαό της.
Η γιορτή κράτησε δέκα μέρες και ο ουρανός είχε πλημμυρίσει από τον καπνό που ανεδειδαν τα ψημένα βοοειδή και τα καρβουνισμένα ψάρια. Το όνομα της ακουγόταν από κάθε στόμα, μιας και ο λαός της την θεωρούσαν την κύρια υπαίτιο για την τελική τους νίκη. Ο Ουμπάντι άκουγε και η καρδιά του πλημμύρισε από ζήλεια, μα δεν τολμούσε να μιλήσει. Παρά την νίκη, η ψυχολογική του κατάσταση είχε επιδεινωθεί σε ανησυχητικό βαθμό. Τώρα, ακόμα και οι πιο λαγνές νύχτες με τις παλλακίδες του δεν τον ικανοποιούσαν.
Την ενδέκατη μέρα, τα πράγματα επέστρεψαν στην κανονικότητά τους.
Η Νζίνγκα περιφερόταν ανέμελα στον διάδρομο του παλατιού, έως ότου πέρασε από την αίθουσα συνεδριάσεων και άκουσε φωνές. Έβαλε το αφτί της στην πόρτα για να καταλάβει το περιεχόμενο, αλλά μάταιος κόπος. Διέκρινε, παρόλα αυτά, την φωνή του αδελφού της και μερικών από των συμβούλων τους. Η αγανάκτηση της που την άφησαν στην απέξω την κατέπνιξε και όρμησε φουριόζα μέσα.
Ο Ουμπάντι και οι σύμβουλοι του σταμάτησαν την συζήτηση και την κοίταξαν με γουρλωμένα μάτια για ένα χρονικό διάστημα που στην Νζίνγκα φάνηκε αιώνιος. Τελικά, έσπασε την σιωπή: "Τι συμβαίνει εδώ; Γιατί δεν με ενημέρωσε κάνεις για την σημερινή συνάντηση;" γρύλισε.
Ο Ουμπάντι, μην θέλοντας να είναι το πρώτο "θύμα" στράφηκε στον τεντάλα* του "Αμπιντέμι, μπορείς να της εξηγήσεις;"
* τεντάλα (tendala): ο κεντρικός σύμβουλος του γκόλα.
Ο Αμπιντέμι συνήλθε από την σαστιμάρα, ξερόβηξε και μίλησε: "Λάβαμε γράμμα από τον Πορτογάλο κυβερνήτη. Λέει πως τώρα που το Ουντόνγκο είναι πάλι υπό την κυριαρχία μας, θα δεχθεί να συνεχίσει η συμφωνία..."
"Αυτά είναι καλά νέα! Γιατί δεν με ενημερώσατε;" διέκοψε η Νζίνγκα.
"... υπό τον όρο ο Ουμπάντι να ασπαστεί τον Χριστιανισμό" συνέχισε.
Αυτό εξηγούσε την τεταμένη διάθεση που επικρατούσε. Η αναφορά αυτή ήταν αρκετή για να καταλάβει ποια βήματα έπρεπε να ακολουθήσει.
"Καταλαβαίνω την σοβαρότητα του θέματος. Δεν το θεωρώ, όμως, αιτία να μου κρύψετε την σημερινή συνάντηση. Η απόφαση που πρέπει να λάβει ο Ουμπάντι είναι προφανής: να μην βαπτιστεί. Τέλεια και παύλα"
Ο Ουμπάντι άνοιξε διστακτικά το στόμα του. "Γιατί; Εσύ μου έλεγες πως έπρεπε να'μαστε σε καλές σχέσεις με τους Πορτογάλους. Δεν... θα ήταν προτιμότερο να υιοθετήσω την θρησκεία τους;"
Και να υπάρξει έστω και η μοναδική πιθανότητα να σε συμπαθήσουν και να προτιμούν να διαπραγματεύονται μαζί σου, σκέφτηκε φοβισμένη η Νζίνγκα, αλλά προσπάθησε να το περάσει ως προτίμηση στην παράδοση. "Δεν θα υιοθετήσουμε εμείς ευρωπαϊκές συνήθειες για να κατέβουμε στο επίπεδο τους και να νομίζουν πως μπορούν να μας κάνουν ο,τι θέλουν. Ποιοι; Αυτοί που μας φέρονται σαν εγκαταλελειμένα κουφάρια."
"Μα και εσύ βαφτίστηκες..." τόλμησε να πει.
"Ψέμα, ρε ανόητε αδελφέ μου! Ψέμα! Με είδες ποτέ να προσεύχομαι στον θεό τους;"
"Δεν μπορώ και εγώ να το κάνω στα ψέματα;" πρότεινε ο Ουμπάντι.
Η Νζίνγκα πήρε ένα μελοδραματικό ύφος και σαν τραγική ηθοποιός, απήγγειλε: "Εγώ δεν είμαι παρά μια πριγκίπισσα! Εσύ είσαι γκόλα! Ο ανώτατος άρχοντας! Αν βαφτιστείς και εσύ, οι θεοί θα εξοργιστούν και θα μας καταραστούν (αν και με τέτοιο ανθρωπο για γκόλα, είμαστε ήδη καταραμένοι, σκέφτηκε). Ο Νζάμπι Ουμπούνγκου* θα μας εγκαταλείψει, η Νζαμπίσι** θα πάρει πίσω την φωτιά που τόσο απλόχερα μας χάρισε, θα έχουμε μονάχα μέρες ξηρασίας!"
* Νζάμπι Ουμπούνγκου (Nzambi Mpungu): Η κεντρική θεότητα της Κονγκολέζικης θρησκείας, που δημιούργησε τον κόσμο.
* Νζαμπίσι (Nzambici): Η θηλυκή εκδοχή του Νζάμπι Ουμπούντου και η θεά της Ουσίας, του Φεγγαριού, της Γης και του Ουρανού.
"Σωστά, σωστά..." μουρμούρισε ο Ουμπάντι. "Άλλωστε, εσύ είσαι γυναίκα και οι θεοί δεν νοιάζονται για σένα"
Τα βλέφαρα της Νζίνγκα σφίχτηκαν μεταξύ τους σε μία βλοσυρή έκφραση. "Δεν νοιάζονται για μένα οι θεοί;!" Ούρλιαξε και χτύπησε την γροθιά της στρο τραπέζι. Αρκετοί από τους συμβούλους σηκώθηκαν και πισωπάτησαν. "Να σου υπενθυμίσω πως γεννήθηκα με τον ομφάλιο λώρο τυλιγμένο γύρω από τον λαιμό μου! Αν αυτό δεν είναι σημάδι πως οι θεοί νοιάζονται για μένα, είσαι βαθιά γελασμενοι! Και εσύ θα κάνεις ο,τι σου λέω εγώ! Γράψε τώρα στους Πορτογάλους ότι διαφωνείς!"
"Γιατί να ακούσει εσένα;" ζήτησε να μάθει ο Αμπιντέμι και ο Ουμπάντι ανακουφίστηκε που κάποιος πήρε το μέρος του σε αυτήν την λογομαχία.
"Γιατί είμαι η αδελφή του και μόνο εγώ ξέρω τι είναι καλό για αυτόν! Ουμπάντι! Κάνε όπως σου είπα!" Απάντησε απότομα.
"Ωχ, σταματήστε! Με σκάσατε!" Ξέσπασε ο Ουμπάντι. Δυστυχώς, ο τόνος της φωνής του δεν ήταν τόσο επιτακτικός για να σταματήσει τον καβγά.
"Καλά!" Υποχώρησε η Νζίνγκα. "Εσύ, Ουμπάντι, τι θα προτιμούσες να κάνεις;"
"Δεν ξέρω... είναι πολύ δύσκολη επιλογή..." ψέλλισε εκείνος και, όπως ήταν φανερό, η απάντηση του εξαγρίωσε την Νζίνγκα.
"Τι δύσκολη επιλογή;!" Άναψε και κόρδωσε η γυναίκα. "Μόνο ένας πανίβλαξ, ένας μαλθακός σαν εσένα θα συμπεριφερόταν έτσι! Και μετά κλαιγόσουν που ο πατέρας δεν σε αγαπούσε εσένα και νοιαζόταν μόνο για εμένα. Επειδή είχε καταλάβει πως θα μεγάλωνες και θα γινόσουνα το χάλι που είσαι τώρα και δεν ήθελε να χαραμίσει άσκοπα τον χρόνο του!"
"Ξέρεις κάτι;" Ούρλιαξε ο Ουμπάντι. "Δεν μετανιώνω που σκότωσα τον γιο σου, γιατί δεν θα άντεχα να μεγαλώσει και να μοιάσει σε εσένα!" Και με αυτά, βγήκε από την αίθουσα.
...
"Δεν έπρεπε να του φερθείς έτσι" σχολίασε η Φουνζί, όταν συναντήθηκαν οι τέσσερις τους και η Νζίνγκα τους εξιστόρησε την αλλόκοτη συνάντηση.
"Και γιατί παρακαλώ;" ρώτησε απότομα εκείνη. "Δεν σας εξήγησα πως αυτό είναι μέρος του σχεδίου μου;"
"Μας τα εξήγησες, Νζίνγκα μου" είπε η Καμπού. "Μα του φέρεσαι και εσύ πολύ σκληρά. Όλο τον επικρίνεις. Έχει πέσει σε βαθειά κατάθλιψη. Να φανταστείς, χθες που ήμασταν μαζί και ήρθε ένας υπηρέτης να του αφήσει φαΐ, αυτός ούτε που το άγγιξε! Το πέταξε από το παράθυρο"
"Η θέση του γκόλα είναι πολύ σοβαρή και δεν πρέπει να κατέχεται από ανάξιους ανθρώπους, σαν και του λόγου του. Έχετε παρατηρήσει πως οι στρατηγοί παίρνουν το μέρος μου τώρα. Το ίδιο και η πλειοψηφία του λαού μας. Μόνο οι αριστοκράτες αρνούνται να με υπακούσουν. Φταίνε οι συντηρητικές τους απόψεις. Πιστεύουν πως μια γυναίκα δεν αξίζει να κυβερνήσει. Αλλά θα τους δείξω εγώ μόλις ανέβω στον θρόνο. Αυτό το γεγονός και μόνο θα είναι αρκετό για να τους κλείσει τα στόματα. Σας το λέω, η εκθρόνιση του Ουμπάντι πλησιάζει!"
Την επόμενη μέρα τον βρήκαν απαγχονισμενο στο δωμάτιο του.
"Αν είχε έστω και ελάχιστο δυναμισμό, δεν θα κατέληγε με ένα σχοινί γύρω από τον λαιμό του. Να εξευτελιστεί ακόμη περισσότερο από όσο ήταν ήδη!" Ήταν το μόνο σχόλιο της Νζίνγκας.
Αμέσως, οργάνωσε διάσκεψη στην οποία συμμετείχαν οι πιο έμπιστοι σύμμαχοι της: οι αδελφές της και ο Τζιοβάνι Καράσκι.
Τον λόγο πήρε πρώτος αυτός. "Νζίνγκα, τώρα που είσαι αντιβασιλέας..."
"Γκόλα!" Τον διόρθωσε.
Ο Τζιοβάνι χαμογέλασε εσκεμμένα. "Σωστά, γκόλα. Όπως έλεγα, τι θα κάνουμε τώρα με την φυλη των Αμπανγκαλα και τους Πορτογάλους; Θα συνεχισουμε να συνευρισκομαστε διπλωματικα ή θα τους χτυπησουμε κατα μετωπο;"
"Έχω μερικούς ανοιχτούς λογαριασμούς που θέλω να ολοκληρώσω..." απάντησε αφηρημένα και γύρισε στις αδελφές της. "Θυμάστε τον ανιψιό μας;"
"Από τον αδελφό μας;" ρώτησε η Φουνζί.
"Εμ, από ποιον άλλον; Μπορει κάποια απο εμάς να κανει παιδιά;" είπε σαρκαστικά.
"Σωστά, σωστά. Τι σκέφτεσαι;" ήταν η Καμπού αυτή που μίλησε.
"Σκέφτομαι πως θα θέλει να εκδικηθεί τον πατέρα του..."
"Για ποιον λογο; Αφού ο πατέρας του αυτοκτόνησε" απόρησε η Καμπού.
"Μπορεί εύκολα να διαδώσει πως εγω ήμουν η πραγματική δολοφόνος, να συνασπίσει στρατό εναντίον μου και όλα αυτά τα χρόνια σκληρής δουλειάς να πάνε στον βρόντο"
"Και τι θα κάνεις για αυτόν;" είπε η Φουνζί.
Ένα σαρδόνιο χαμόγελο σχηματίστηκε στα χείλη της. "Οφθαλμός αντί οφθαλμού. Ο αδελφός μου σκότωσε το παιδί μου προτού προλάβει να χαρεί την ζωή του και εγώ θα του ανταποδώσω αυτήν την τόσο ευγενική χειρονομία"
"Μα... είναι αίμα μας" Παρενέβη η Καμπού.
"Και ο γιος μου ήταν αίμα μας και ο Ουμπάντι του φέρθηκε ανελέητα!" ξέσπασε η Νγκόλα, ωθούμενη από το ένστικτο της αδικημένης μάνας.
"Και πως θα τον πλησιασεις; Αφού ο Ουμπάντι τον έστειλε στην φυλη των Αμπανγκάλα για να τον προστατέψει" ρώτησε η Φουνζί.
"Έχω τους τρόπους μου..." ήταν η αινιγματική της απάντηση.
"Αδελφή, συγγνώμη που θα σ'το πω, αλλα φερεσαι σαν ύαινα" σχολίασε η Φουνζί.
Η Νζίνγκα δεν επηρεάστηκε από τον χαρακτηρισμό της Φουνζί, η οποία ήταν πιο επιπόλαια και απρόσεκτη στα λόγια της από την Καμπού.
"Θα σας εξομολογηθώ κάτι... μπορεί ο λαός μας να θαυμάζει το σθένος και την γενναιότητα του λιονταριού, εγώ πάντοτε προτιμούσα την ύαινα. Είναι πιο ικανές κυνηγοί και επιπλέον, ο αρχηγός τους είναι γυναίκα, όχι αντρας"
"Καλά, αλλά να προσέχεις" ανησύχησε η Καμπού και της εσφιξε το χέρι. "Τόσα και τόσα ακούγονται για αυτούς"
"Ρε, ασ'την να πάει, αφού είναι αποφασισμένη" επέμενε η Φουνζί. "Αφού διαπραγματευτηκε επιτυχώς με τους Πορτογάλους, οι Αμπανγκαλα θα της φανούν ήμεροι σαν γαζέλες"
"Δεν ξέρω ποιοι είναι χειρότεροι..." μουρμούρισε η Καμπού. "Αλλά, όσο σκέφτομαι τον γιο της που δεν πρόλαβε να τον χαρεί, που δεν τον είδε να μεγαλώνει και θυμάμαι και τα δικά μας παιδιά, που εμείς τα χαρήκαμε κάπως, αλλά μας τα άρπαξαν τόσο βιαία. Καμιά γυναίκα δεν πρέπεινα αισθανθεί τέτοιο πόνο" και στράφηκε στην Νζίνγκα με βλέμμα αποφασισμένο. "Να πας και να εκδικηθείς και τα δικά μας παιδιά!"
Το πρόσωπο της Νζίνγκα συσπάστηκε από ένα περηφανο χαμόγελο. Άρπαξε τις αδελφές της και τις εσφιξε στην αγκαλιά της.
Ο Τζιοβάνι χαμογέλασε στην γλυκύτατη αυτή θέα και πήρε τον λόγο: "Για αυτό μας κάλεσες μονάχα;"
Η Νζίνγκα άφησε τις αδελφές της και στράφηκε προς το μέρος του. "Όχι μόνο για αυτό" εξήγησε. "Ο ανιψιός μου δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσω. Από την στιγμή που ανέβηκα στον θρόνο, αρκετοί αριστοκράτες έχουν κατηγορήσει πως δεν είμαι η νόμιμη διάδοχος. Για αυτό θεωρούν πραγματικό διάδοχο τον ανιψιό μου και όχι εμένα"
"Και τι θα κάνεις; Θα τους σκοτώσεις και αυτούς;" ρώτησε περιπαικτικά ο Τζιοβάνι.
Η Νζίνγκα δεν φάνηκε να συμμερίζεται το αστείο. "Κανονικά, δεν θα ασχολούμουν μαζί τους. Οι κατηγορίες εναντίον μου είναι πολύ γελοίες. Την μια λένε πως δεν αξίζει να είμαι βασίλισσα επειδή ήμουν παιδί παλλακίδας..."
"Μα αφού είναι αλήθεια..." παρενέβη ο Τζιοβάνι.
Η Νζίνγκα έβγαλε εναν απογοητευμένο αναστεναγμό. Περίμενε πως ο πιο επιστήθιος υπηρέτης της θα έπαιρνε το μέρος της σε αυτήν την κατηγορία. Δεν πτοήθηκε, όμως. "Τουλάχιστον εγώ κατάγομαι από βασιλικό γένος από την μεριά του πατέρα μου. Αυτοί τι προγόνους έχουν να επιδείξουν;" και συνέχισε. "Λένε επίσης πως είμαι ακατάλληλη να κυβερνήσω, επειδή είσαι γυναίκα και δεν έχει υπάρξει ποτέ γυναίκα γκόλα..."
"Σε αυτό έχουν δίκιο..." παρενέβη πάλι ο Τζιοβάνι. "Ιστορικά μιλώντας..."
"Και επειδή το λέει η ιστορία και η παράδοση, πρέπει σόνι και καλά να το ακολουθήσουμε;" τον διέκοψε απηυδησμένη. "Καιρός να τα σπάσουμε όλα αυτά!" Και γύρισε το κεφάλι της ξανά προς τις αδερφές της. "Για αυτό, αποφάσισα να κάνω σας κάνω στρατηγούς μου! Θα με συντροφεύετε στην μάχη, θα κατασκοπεύετε τον εχθρό και θα με βοηθήσετε στην αποστολή μου"
Περίμενε πως θα χαιρόντουσαν και θα την ευχαριστουσαν, τουναντίον είχαν μείνει αμίλητες. Στο τέλος, η Καμπού μίλησε: "Νζίνγκα, είναι μεγάλη τιμή και σε ευχαριστούμε θερμά, αλλά δεν έχουμε εκπαιδευτεί για στρατιωτικές επιχειρήσεις, ούτε διαθέτουμε την εμπειρία σου. Πιστεύουμε πως θα σου γίνουμε εμπόδιο..."
"Μην σας παίρνει από κάτω!" Προσπάθησε να τις εμψυχώσει η Νζίνγκα. "Όλα θα γίνουν με τον καιρό τους. Θα σας εκπαιδεύσω εγώ προσωπικά, όπως με εκπαίδευσε και εμένα ο πατέρας, και με τον χρόνο θα χρησιμοποιείτε το τσεκούρι στην μάχη και θα εχετε αποκτήσει εξίσου τρομερή φήμη με την δική μου". Σε αυτό το σημείο, το χαμόγελο της έγινε ακόμη πιο πλατύ. "Και δεν θα είστε οι μόνες! Σκοπεύω να βάλω και άλλες γυναίκες σε θέσεις τις οποίες αρχικά απολάμβαναν μόνο άντρες. Το ότι απέδειξα πως μπορώ να κυβερνήσω και να πολεμήσω το ίδιο ικανά με τους προκατόχους μου δεν σημαίνει πως μόνο εγώ μπορώ να τα καταφέρω".
...
Η Νζίνγκα κράτησε την υπόσχεση της και σε μικρό χρονικό διάστημα, δεν σου προκαλούσε εντύπωση να βλέπεις γυναίκες αξιωματούχος, στρατιώτες και σωματοφύλακες να εκπαιδεύονται και να απολαμβάνουν τα ίδια προνόμια με τους άντρες. Βέβαια, οι συντηρητικοί αριστοκράτες συνέχισαν να διαμαρτύρονται, αλλά δυστυχώς για αυτούς, η νέα γκόλα είχε έτοιμη την απάντηση.
Δεν ξέχασε, όμως, και τον αρχικό της στόχο, ο οποίος αφορούσε τον ανιψιό της.
Αφού έλαβε τις κατάλληλες πληροφορίες, η Νζίνγκα στολίστηκε με τα πιο εκθαβωτικα κοσμήματα και τα πιο φανταχτερά φτερά από παγώνι που είχε στην κατοχή της. Είχε πληροφορηθεί πως ο αρχηγός που προστάτευε τον ανιψιό της λεγόταν Κάσα και ήταν αποφασισμένη να τον γοητεύσει.
Συμφώνησαν με αλληλογραφία να συναντηθούν λίγο έξω από την Καμπάσα, κοντά στο δέλτα του ποταμού Κουάνζα, κατάλληλο μέρος γιατί το λασπωμένο τοπίο θα τον εμπόδιζε να φέρει τεράστιο στρατό και να κηρύξει επίθεση αν κάτι πήγαινε στραβά. Επιπλέον, η γύρω περιοχή περιτριγυριζόταν από πολλά μπαομπάμπ και η Νζίνγκα μπορούσε να κρύψει τους άντρες της σε σημεία άγνωστα για τους Αμπανγκάλα.
Ο αρχηγός τους ήταν όπως ακριβώς τον θυμόταν η Νζίνγκα από τα πεδία των μαχών: βάρβαρος, λαβωμένος στο πρόσωπο και στο σώμα, ψηλού αναστήματος και τρομερός στην όψη.
Ο Κάσα, από την άλλη, εντυπωσιαστηκε με την εξωτερική εμφάνιση της αντιβασιλέας, αλλά δεν ήθελε να το δείξει προτού μάθει τον λόγο της συνάντησης. Δεν ξεχνούσε τις εχθροπραξίες του βασιλείου της και της φυλής του.
Η Νζίνγκα φόρεσε το πιο λαμπερό της χαμόγελο. "Γεια σου, Κάσα. Είναι τεράστια τιμή που με δέχτηκες"
Έπιασε το χέρι του και το φίλησε, επηρεασμένη από την ευρωπαϊκή χειρονομία που έβλεπε να ανταλλάσσουν διαρκώς μεταξύ τους οι Πορτογάλοι. Ο Κάσα παραξενευτηκε και τράβηξε απότομα το χέρι του.
"Τι ζητάς από εμένα, Νζίνγκα;"
Η Νζίνγκα γέλασε καλόκαρδα. "Μα φυσικά να σμιξουν οι λαοί μας. Είμαι Αντιβασιλέας τώρα και επιθυμώ μόνο το καλύτερο για τον λαό μου. Όπως και εσύ αλλωστε. Αρκετό αίμα χύσαμε στους ανούσιος πολέμους μας, δεν νομιζεις; Και τι καλύτερος τρόπος να συνάψουμε ειρήνη από έναν γάμο!"
Ο Κάσα ύψωσε το φρύδι του. "Είσαι σίγουρη πως αυτός είναι ο πραγματικός λόγος που μου ζητάς να παντρευτούμε; Γιατί έχω την εντύπωση πως θέλεις να έρθεις πιο κοντά στον ανιψιό σου;"
Η Νζίνγκα γέλασε ξανά, αλλά αμήχανα. "Απορώ πως σου πέρασε κάτι τέτοιο απ'το μυαλό! Γιατί να θέλω να βλάψω τον ανιψιό μου; Αίμα μου είναι"
"Γιατί ξέρω πως φέρεστε εσείς όταν πρόκειται για διαδοχή"
Η Νζίνγκα καθάρισε το πρόσωπό της από κάθε συναίσθημα και του παρέδωσε το δέμα από δέρμα γαζέλας που κουβαλούσε μαζί της. "Αυτό είναι για σένα"
Ο Κάσα το άνοιξε και έμεινε έκπληκτος να κοιτάζει ένα επιχρυσωμένο πολεμικό τσεκούρι, με τρία φτερά παγωνιού να στολίζουν την λαβή του.
"Ένα μικρό δείγμα από την αμύθητη περιουσία μου" και πρόσθεσε με ένα πονηρό χαμόγελο "Αν δεχτείς να συναντηθούμε και αύριο, θα σου κάνω δώρο 100 σκλάβους" και έκανε μεταβολή με την συνοδεία της.
Αν και είχε ενοχληθεί από την επιπολαιότητα και τους ευρωπαϊκούς τρόπους της, ο Κάσα έπεσε σύντομα στα δίχτυα του έρωτα. Υπήρχε κάτι στην τσαχπινικη συμπεριφορά της ή στο σώμα της που προδιδε τις κακουχίες που ειχε περάσει που τον γοήτευσαν και τελικά ενέδωσε. Συναντήθηκαν αρκετές φορές ακόμη και, σε λιγότερο από έναν μήνα συζητούσαν για τον οργάνωση του γάμου της.
"Κάσα, μωρό μου, θα προτιμούσα ο γάμος μας να είναι κλειστός" γουργούρισε η Νζίνγκα και έτριψε το μάγουλό της στο δικό του.
"Ο,τι θέλει η αγάπη μου" απάντησε ο αρχηγός με τον ίδιο τόνο. "Ποιους θα καλέσεις;"
"Εεε, όχι πολλούς. Τις δύο αδελφές μου, τον Τζιοβάνι, τον υπηρέτη μου και κάνα δυο σωματοφύλακες. Εσύ;"
"Και εγώ κάνα δυο σωματοφύλακες..."
"Θα μου κάνεις μια χάρη;" εδώ ήταν το κύριο σημείο για την μεσήλιξ αντιβασιλέα. "Θα φέρεις και τον ανιψιό μου; Έχω πολλά χρόνια να το δω και στοιχηματίζω πως θα του λείπουν πολύ οι θείες του"
"Και το συζητάς; Νομίζω πως τα έχουμε κανονίσει όλα. Εσύ τι λες;"
Ένα πονηρό χαμόγελο σχηματίστηκε στο πρόσωπο της. "Εδώ θα συμφωνήσω!"
...
Οι Αμπανγκάλα δεν φημίζονταν για τις πολυτέλειες και τις χλιδάτες οργανώσεις τους. Όντας πολεμικός λαός ήταν της πεποίθησης πως τέτοιος δρόμος οδηγούμε στην παρακμή και στον ξεπεσμό.
Ούτε τα κυριλέ πιάτα και κρασιά, σαν αυτά που πρόσφεραν οι Πορτογάλοι στην Νζίνγκα στην πρώτη τους διαπραγμάτευση είχαν να επιδείξουν, ούτε περίτεχνες διακοσμήσεις στο εσωτερικό (ας μην αναφέρουμε καλύτερα το εξωτερικό!). Σοβαρά, συγκρίνονται οι ζωμοί τους με τα αγριογούρουνα μανιραρισμένα με κάστανα; Ή με τις γαρίδες σε κόκκινη σάλτσα;
Παρά ταύτα, η Νζίνγκα έκανε πάταγο στους λιγοστούς καλεσμένους με τα υπέρλαμπρα κοσμήματά της. Της βάραιναν απίστευτα τα χέρια, αλλά όπως της άρεσε να λέει: "μπρος τα κάλλη τι 'ναι ο πόνος". Είχε κρύψει και ένα μαχαίρι μέσα στο φόρεμα της, έτοιμο να χρησιμοποιηθεί... την κατάλληλη στιγμή.
Και να σου ο Κάσα που κατέφθανε με τον ανιψιό τους από το χέρι. Τόσο αθώο παιδί, άγουρο, δεν περνούσε από το μυαλό του η παραμικρή υποψία για το τι του σχεδίαζε η θεία του.
Οι αδελφές αλληλοκοιτάχτηκαν, ο Τζιοβάνι έριξε μια φευγαλέα ματιά στο αφεντικό του και έπειτα στο παιδί.
Ο Κάσα σταμάτησε μπροστά στην Νζίνγκα, η οποία του χαμογέλασε ικανοποιημένη. "Ετοιμάσου για μια νύχτα που δεν θα ξαναζήσεις!" Γουργούρισε.
"Εγώ το πάω παραπέρα και θα πω πως δεν πρόκειται να ξαναζήσεις τέτοιο γάμο!" Αποκρίθηκε η Νζίνγκα.
Ο,τι ακολούθησε μετά, έγινε σε στιγμές δευτερολέπτων. Η Νζίνγκα να στρίβει το μαχαίρι στην καρδιά του ανιψιού της. Έπειτα να το χρησιμοποιεί στον Κάσα, ο οποίος την κοιτούσε με ένα παγερό βλέμμα, μην προλαβαίνοντας να αντιδράσει. Οι σωματοφύλακες της Νζίνγκας να επιτίθενται στους σωματοφύλακες του Κάσα, με τον Τζιοβάνι, την Καμπού και την Φουνζί να τους βοηθούν.
Έπειτα από αυτό το τρομερό μακελειό, η Νζίνγκα διέταξε να πάρουν τα σφαγιασμένα σώματα και να τα ρίξουν στο πιο κοντινό ποτάμι.
Ήταν εκείνη την στιγμή που η Φουνζί την πλησίασε και της ψιθύρισε στο αφτί: "Δεν αισθάνεσαι καμία τύψη για αυτό που έκανες;"
"Καθόλου. Τώρα κανένας δεν θα αμφισβητήσει την εξουσία μου". Τα μάτια της σπινθύριζαν από μια ακόρεστη λάμψη. Τα χείλη της είχαν σχηματίσει ένα σαρδόνιο χαμόγελο. Το αίσθημα δικαιοσύνης την σκέπασε και ηρέμησε την αδικημένη της ψυχή.
...
Οι Πορτογάλοι ποτέ δεν έμαθαν τι συνέβη. Ή ακόμα και αν έμαθαν, δεν έδειχναν να ενδιαφέρονται. Για άλλα πράγματα αγωνιουσαν: όσο περνούσε ο καιρός, η Νζίνγκα επιδεικνυε στοιχεία που την καθιστουσαν σοβαρή απειλή για τα επεκτατικα τους σχέδια.
"Νζίνγκα, οι Πορτογάλοι μας κήρυξαν πόλεμο" την ενημέρωσαν οι σύμβουλοι της.
"Το άκουσα!" Απάντησε απότομα, ενώ τα γρανάζια στον εγκέφαλό της ήταν αφιερωμένα στην λήψη ενός αποτελεσματικού σχεδίου.
"Και τι θα κάνουμε;"
"Πόλεμο θέλουν! Πόλεμο θα πάρουν! Ετοιμάστε στρατό! Δεν θα τους αφήσουμε σε χλωρό κλαρί"
...
Πως σας φάνηκε;
Δεν μπορείτε να πείτε: και μάχες έβαλα, και αδελφικές αντιπαλότητες έβαλα... Παρόλα αυτά, νιώθω ότι το κεφάλαιο μου δεν την δικαιώνει γιατί έκανε τόσα και τόσα άλλα που δεν μπόρεσα να χωρέσω. Πιστεύω ένα βιβλίο θα ήταν προτιμότερο.
Σοβαρά, και τι δεν έκανε για να κρατήσει μακριά τους Πορτογάλους! Συμμαχίες με τους Αμπανγκάλα. Συμμαχίες με τους Δανέζους. Συγχώνευση των βασιλείων του Ουντόνγκο και της Ματάμπα (η απόφαση αυτή συνέβη επειδή η Ματάμπα είχε ιστορία από γυναίκες βασίλισσες, οπότε η Νζίνγκα δεν θα αντιμετώπιζε τις ίδιες προκαταλήψεις που συνάντησε για να γίνει βασίλισσα στο Ουντόνγκο). Μάχες σε ανοιχτά πεδία. Ανταρτοπόλεμοι. Μέχρι και στην Ρώμη απευθύνθηκε για να αναγνωρίσουν την θέση της, μιας και αποτελούσαν δύναμη που οι Πορτογάλοι σέβονταν (από οτι φαίνεται, κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής της έγινε Χριστιανή).
Και όλα αυτά επί 30 χρόνια! 30 χρόνια! Δεν το λες και λίγο. Ήταν 70 χρονών όταν οι Πορτογάλοι συμφώνησαν να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του Βασιλείου της και να την αφήσουν ήσυχη.
Θεάρα η γυναίκα, πραγματικά! Δεν είναι να απορείς που στην πατρίδα της έχει γίνει σύμβολο αντίστασης και της έχουν αφιερώσει άπειρες ταινίες και βιβλία, και ας παραμένει ευρέως άγνωστη στον δυτικό κόσμο.
Το πιο ενδιαφέρον πράγμα για αυτήν ήταν ότι διέθετε ένα χαρέμι με 50 - 60 άντρες παλλακίδες (και μερικές γυναίκες) τους οποίους τους έντυνε με γυναικεία ενδύματα. Μερικοί λένε (αν και δεν γνωρίζουμε πόσο αληθές είναι) ότι κάθε μέρα επέλεγε τους δύο ομορφότερους να παλεύουν μέχρι θανάτου. Ο νικητής θα κοιμόταν μαζί της και την επόμενη μέρα θα τον σκότωνε. Όπως είπα, δεν γνωρίζουμε αν είναι αλήθεια ή δυσφημείες των Πορτογάλων. Όταν έγινε Χριστιανή (κάπου στα 60 με 70 της), επέλεγε να παντρευτεί έναν άντρα παλλακίδα από το χαρέμι της, ο οποίος ήταν τόσο νέος που θα τον περνούσες για εγγονό της. Επειδή δεν μπορούσε να κάνει παιδιά, στον θρόνο την διαδέχτηκε η αδελφή της, η Καμπού, η οποία είχε επίσης βαπτιστεί Χριστιανή και κυκλοφορούσε με το όνομα Βαρβάρα.
Δυστυχώς, η ανεξαρτησία της Αγκόλας δεν κράτησε για πολλά χρόνια. Μόλις 8 χρόνια μετά τον θάνατο της, η χώρα έπεσε στους Πορτογάλους. Είναι κρίμα να σκέφτεσαι πως όλα όσα πάλεψε η Νζίνγκα καταστράφηκαν, αλλά αυτό αποδεικνύει απλά πως οι διάδοχοι της δεν διέθεταν τα χαρίσματα και τις ικανότητες της.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ομολογήσω πως, επειδή δεν έβρισκα πουθενά στο ελληνικό ίντερνετ πληροφορίες για αυτήν, έκανα ελεύθερη μετάφραση των ονομάτων και μερικών από των τοποθεσιών που αναφέρονται σε αυτό το κεφάλαιο. Στα αριστερά, έχουμε τα ονόματα στα αγγλικά και στα δεξιά, το πως τα μετέφρασα εγώ:
Nzinga (ή Njinga) Mbande - Νζίνγκα Ουμπάντε (κανονικά, το επίθετο της θα γραφόταν Μπάντε και θα προφερόταν Μ-μπά-ντε, αλλά για λόγους ευκολίας επέλεξα να το παρουσιάσω έτσι)
Ngola - Γκόλα
Mbandi - Ουμπάντι (κανονικά, το όνομα του θα γραφόταν Μπάντι και θα προφερόταν Μ-μπά-ντι, αλλά το έγραψα έτσι για τον ίδιο ακριβώς λόγο)
Kambu - Καμπού
Funzi - Φουνζί
Ndongo - Ουντόνγκο (κανονικά, θα γραφόταν Ντόνγκο και θα προφερόταν Ν-ντόν-γκο)
Matamba - Ματάμπα
Anna de Susa - Άννα Ντε Σούσα
Joao Correia de Susa - Χοάο Κορέια Ντε Σουσα
Imbangala - Αμπανγκάλα
Mbundu people - λαός του Ουμπούντου. Έτσι λεγόταν ο λαός της Νζίνγκα. (Κανονικά, θα γραφόταν Μπούντου και θα προφερόταν Μ-μπού-ντου)
Kasha - Κάσα
Kasenda- Κασέντα
Kiluanje Kia Samba - Κιλουάνζε Κία Σάμπα
Υπάρχουν άπειροι μύθοι και άπειρα περιστατικά για την ζωή της, τα οποία παρέλειψα να αναφέρω επίτηδες, επειδή δεν γνωρίζουμε πόσο αληθοφανείς ήταν, ή εαν επρόκειτο για συκοφαντίες που διέδωσαν οι Πορτογάλοι, προκειμένου να την παρουσιάσουν ως βάρβαρο τέρας και να δικαιολογήσουν τον πόλεμο εναντίον της. Λένε πως σκότωσε τον υπηρέτη που ειχε χρησιμοποιήσει ως καρέκλα στην πρώτη της συνάντηση με τους Πορτογάλους, για να δείξει πως "δεν κάθεται στην ίδια καρέκλα δύο φορές". Λένε πως όταν συμμάχισε με τους Αμπανγκάλα, συμμετείχε στις ίδιες κανιβαλιστικές τελετές με αυτούς. Επίσης, δεν γνωρίζουμε αν ο θάνατος του αδελφού της επρόκειτο όντως για αυτοκτονία ή αν η ίδια η Νζίνγκα τον σκότωσε για να βρεθεί ένα βήμα πιο κοντά στην θέση του Γκόλα.
Fun fact: Το σημερινό όνομα της Αγκόλας προέρχεται από τον τίτλο του Γκόλα: γκόλα -> Αγκόλα. Ή στα αγγλικά, ngola -> Angola.
Παρακάτω σας έχω μερικούς συνδέσμους, αν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για αυτήν:
Βικιπαίδεια:
Αγγλική έκδοση: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Nzinga_of_Ndongo_and_Matamba?searchToken=eirr8gss4ui0bq506bh3kj26b (ελληνικό άρθρο δεν υπάρχει για αυτήν, δυστυχώς 😔)
YouTube:
1ο μέρος: https://youtu.be/EBbYxLmCO6c
2ο μέρος: https://youtu.be/eCQU5FC7ht0
https://youtu.be/kx6XIYz7FOg
https://youtu.be/tygVCu5bn5k
Podcasts:
https://open.spotify.com/episode/0F0Tatl7yA0ZfnrCs3mAET?si=R7XfGS0PQKi4rtKLXWyw7Q
https://open.spotify.com/episode/6YQw9HxQ7EhHfQhTuVudUV?si=9p_x2k6aSvONBAkeHB4BSg
https://open.spotify.com/episode/34zR2O2jsZlIkEwvCIZbg1?si=Ys4Ojh_ST8uaV8TIJ9rXTA
https://open.spotify.com/episode/0WweiDIpmLYDWe22vWak4T?si=LEDC_Dc-ThGQlJy73Gkyqw
https://open.spotify.com/episode/0YYN0LmAsKU9t5web8r2zq?si=7rEUm6yESR2yCGSnxt89RQ
1ο μέρος: https://open.spotify.com/episode/7GpIXtzJIfzVtt51ZB2fcP?si=qr8bgUUlT8ez94-Uub0hvw%0A
2ο μέρος: https://open.spotify.com/episode/20DtXG1FxX20XlBmZxa0PK?si=TZaNUxc0SpaLVHzMKslCWA%0A
Βιβλία:
"Njinga of Angola: Africa's Warrior Queen" by Linda M. Heywood
Στο επόμενο κεφάλαιο, θα συνεχίσουμε δυναμικά και θα μιλήσουμε για μία από τις πιο αδίστακτες, πιο δολοπλόκες και πιο φιλόδοξες αυτοκράτειρες που έχουν υπάρξει ποτέ. Δεν της έφτανε να είναι γυναίκα αυτοκράτορα ή αντιβασιλέας. Ήθελε να είναι αυτοκράτειρα από μόνη της.
Μπορείτε να μαντέψετε ποια είναι;
Όποι@ το βρει, θα κερδίσει ένα μπισκοτάκι! 🍪