Kolejny temat rzeka. Mogłoby się wydawać, że zasad interpunkcyjnych jest niewiele. Mogłoby. Niestety jest zupełnie inaczej. Jeśli chcecie zgłębić temat, polecam Wam Nowy słownik interpunkcyjny języka polskiego z zasadami przestankowania Jerzego Podrackiego, ale od razu mówię, że to nie jest łatwa przeprawa.
Ja przedstawię Wam kilka ważnych zasad, o których warto wiedzieć. Nie będę wchodzić za głęboko w konstrukcję zdania. Jeśli chcecie być świadomi, jakie rodzaje wypowiedzeń rozdzielamy przecinkiem, zajrzyjcie do wspomnianego słownika.
Na tapet weźmiemy przecinek, myślnik i dwukropek.
PRZECINEK
Każdy wie, że przecinek należy postawić przed spójnikami, takimi jak: że, aby, ale, lecz, natomiast, dlatego.
Wiemy też, że przecinka nie stawiamy Z REGUŁY przed: i, oraz, albo, lub, bądź, czy, ani.
No właśnie, ale nie zawsze.
Po pierwsze, ten przecinek stawiamy, jeśli spójnik się powtarza.
Przykład:
"Jemy i jabłka, i cytryny".
"Albo wychodzimy, albo śpimy".
____________________________________
Problematycznym spójnikiem jest a.
Zwykle przed nim ten przecinek stawiamy, ale nie w poniższych zdaniach.
"Kłótnia między Anią a Piotrem".
"Książka leży pomiędzy stołem a kanapą".
"Polska a II wojna światowa".
____________________________________
Niemniej problemów mamy z czy.
Zapis bez przecinka:
"Kawa czy herbata"?
"Tak czy inaczej".
"Idziesz czy nie"?
Zapis z przecinkiem:
"Chcę sprawdzić, czy mi się to uda".
____________________________________
Przecinek przed niż.
Zapis z przecinkiem:
Jest mądrzejsza, niż myślałam.
Zapis bez przecinka:
"Jest mądrzejsza niż Sebastian".
____________________________________
Zbieg wskaźników zespolenia np. spójnika z zaimkiem: a jeśli, albo że, i choć, bo gdy.
O interpunkcji rozstrzyga pierwszy wskaźnik.
Przykład:
"Słyszałem, że aby..." (przed aby już przecinka nie stawiamy).
____________________________________
Imiesłowy oddzielamy od reszty zdania przecinkiem.
Przykłady:
"Westchnąwszy, wrócił do pisania".
"Wlókł się, kulejąc, brzegiem jeziora".
____________________________________
Zwroty w wołaczu oddzielamy przecinkiem.
Przykłady:
"Aniu, zobacz tam".
"Napisz, dziecko, jak masz na imię".
"Panie prezesie, czy mogłabym prosić na słowo"?
DWUKROPEK
Dwukropek stawiamy w poniższych sytuacjach:
Pytanie: "czy zda?" dręczyło go cały tydzień.
Od ogółu do szczegółu (najpierw podajemy jakieś wyrażenie ogólne, np. kłamcy, a potem stawiamy dwukropek i wymieniamy).
Są dwa typy kłamców: normalni i bezczelni.
Inne przykłady:
Był zapracowany: kosił trawę, malował domek, usuwał chwasty.
Na stole leżą: kubek, radio, lampka.
ALE
Na stole leży kubek, radio, lampka.
MYŚLNIK
Myślnik stawiamy:
– by uniknąć powtórzenia
Przykład:
W tym roku jedziemy do Gdańska, w przyszłym – do Zakopanego.
– przed wyrażeniem uogólniającym to, co zostało uprzednio wyszczególnione.
Przykład:
Język francuski, matematykę i angielski – wszystkie te przedmioty były moimi ulubionymi.
– między liczebnikami oznaczającymi wartości przybliżone.
Przykład:
Musiała jeszcze napisać trzy – cztery strony.
Q: Z czym macie największy problem, jeśli chodzi i interpunkcję?