Previously...
Goyo: No esperaré (I will not wait) I flinched at the unexpected response, heart tightening uncomfortably. Hahabulin Kita hanggang sa makuha ka, Cariño.
-----------++----------
Las Islas Filipinas
Dagupan, Pangasinan
Agusto 30, 1899
7:30 A.M
Y/n: Mga anong oras ho ang umagahan, Manang? Tanong ko sa Mayor-Domang papuntang kusina.
Manang lusing: Mga a las ocho kami matatapos, hija.
Y/n: Salamat po! Sigaw ko papuntang sala na kung saan naroon ang aking mga kabahay.
Vicente: Umagang-umaga sumisigaw ka, anong klase ng sueño ang iyong napanaginipan? Pag puputol ng lolo ko sa aking kasiyahan, kahit kailan talaga Bwiset.
Goyo: Hindi ba pwedeng masaya lang ang binibini, Enteng? Pagtatanggol naman sa akin ng napaka gwapo niyong Heneral. Umagang-Umaga ganitong mukha ang tatambad sa akin. Gracias a Dios. Kuya Vicente grunted and rolled his eyes when suddenly a running Joven and Juan barge inside the living room. Anong nangyayari at umagang-umaga parang nakipag habulan kayo sa mga bata sa Palengke?
Juan: Ang mga kabayo'y Naka handa na, Goyo. Juan spoke breathing heavily while Joven nodded his head, lack of oxygen preventing him from speaking.
Y/n: ¿adónde vas? Tanong ko na sinagot naman agad ng Heneral niyo.
Goyo: voy a ir a la pista de equitación, Cariño. (I'm going to the riding ring/arena, Honey)
Y/n: Eh Silang tatlo??? Tanong ko na galak na galak.
Vicente: Mangangabayo rin kami, Remedios. Huwag masyadong magalak baka masobrahan. Inismiran ko na lamang siya at sabay sabing...
Y/n: Sasama ako! Sa ayaw niyo man o gusto. Paki handa ang aking kabayo, por favor (please) Bumuntong hininga na lamang ang Kuya at si Goyo.
Goyo: Sumakay ka na lamang sa gamit kong kabayo kasama ako.
Pag labas namin ng Manor dalawang sundalo ang may hawak ng kabayo nila Goyo na sumaludo sa tatlong sundalong kasama namin ni Joven.
"Magandang Umaga ho!"
Pagbati ng dalawang sundalo na tinunguan na lamang nila.
"Magandang umaga rin sa inyo!"
Bati ko at ni Joven pabalik sa dalawa. Siyempre hindi kami suplado at suplada 'di kagaya ng tatlong sundalo sa tabi namin. Matanggalan sana ng mga pwesto. Joke, knock on the wood.
Goyo: Anong oras na nga pala?
Joven: Oras na para bumili ka nang sarili mong orasan, Heneral. Saad ni Joven na ikinatawa naming tatlo at paraan upang mawala ang tuwid na tayo ng dalawang sundalong asa harapan namin. Mahangin talaga 'tong lalakeng ito amputcha
Goyo: Tinawag mo pa akong Heneral sa sagot mong iyan. Goyo Shakes his head jokingly
Joven: Biro lamang, Haha, Son las siete y trienta, Heneral. (It's seven-thirty, General.)
Goyo: Tumango si Goyo at tumingin sa kaniyang mga sundalo at sabay sabing... Sabihan niyo sina Manang Lusing na ipadala na lamang ang umagahan sa anillo de caballo (Horse ring) upang doon kami kakain at hindi na pabalik balik pa ang aking Binibini. Puntahan niyo kami kung may poblema.
"Masusunod Heneral!"
Sumakay na kami sa kabayo nang mag tanong si Kuya Vicente.
Vicente: Asaan nga pala si Julian?
-----------++----------
Vicente: Aba ang aga mo ata?? Sigaw ng Kuya sa nangangabayong koronel nang makarating kami sa riding ring.
Julian: Tinanghali ka lamang ng gising, Enteng! Sabat naman ni Kuya Julian na halatang hindi magpapatalo sa kanilang daily sagutan
Joven: Bahala kayo riyan. Saad ni Joven sa dalawa at saka pumasok sa riding ring na sinabayan naman ng nagrereklamong Juan.
Juan: Hoy Joven! huwag kang manguna hintayin mo ako, tonto!
Vicente: Cabrón! (Dumbass) Sigaw pa ng Koronel niyo sabay sunod sa dalawa.
Goyo: Cariño?
Y/n: Mhm?
Goyo: Sino sa tingin mo ang mananalo kung kami'y mag papaligsahan? Tanong niya na halatang naghihintay ng sagot na magpapalaki ng kaniyang ulo.
Y/n: Ang Kuya Julian. Siyempre hayaan ko ba namang lumaki pa ulo nito? o kaya naman pwede rin ang aking kuya, ngunit paniguradong mag-aaway lang ang dalawa, siguro si Juan na lamang, ah hindi tapunan lang 'yun ni Joven nang nakaiiritang salita titigil silang dalawa panigurado. Ah si Telesforo siyang pinaka matino sa inyong mahahangin eh.
Goyo: Binibini! Sigaw niyang may bahid ng irita at pag rereklamo ako rapat ang iyong babanggitin hindi ang mga may topak na iyon!
Y/n: Nag salita yung matino. I Caress his hair as he sighed satisfied. Ngunit naputol ito ng sumigaw ulit ang Kuya Vicente.
Vicente: Pagpapanatili ng pagitan mula sa kapwa-tao, Goyong! Tatlong talampakan, Heneral! Humiwalay naman agad si Goyo at sumaludo pa nga, Virus ang peg?
Bumaba ako sa sinasakyan naming kabayo ni Goyo habang tinititigan niya akong nag tataka. Sinenyasan ko siya na mangabayo na at sinabing ayos lang ako, ngumuti na lamang siya sa akin at saka pinatakbo ang kabayo papuntang horse riding ring.
I took my eyes away from his retreating back and then went to the paddock where they pastured the horses for races.
Horse riding ring:
Paddock:
Google©
-----------++----------
Nag papahinga kami nang dumating na kanina ang aming umagahan, medyo na huli nga lang ang dating kaya't kakaumpisa pa lang naming kumain nang sumigaw ang isang Telesforo sa hindi kalayuan sakay ng kaniyang kabayo.
Telesforo: Ano ang ulam???
"Longanisa!" Yung kaibigan mong kulang kulang sa impormasyon.
"Longanisa, Tapa, Tocino...at saka..." Yung nakakalimutan ang isang bagay sa huling minuto.
"ToCiNoTuyoLonGanisAITLOGTapa!!" Yung nag mamadali.
"TUyO, LONganisa, ItlOg, TAPA, tOciNO!" The enthusiastic one.
At saka...
"Tuyo, Longanisa, Tapa, Tocino, at Itlog, Telesforo." Yung Matino.
Naintindihan niya sana, sabay sabay ba namang nagsalita itong Lima.
Telesforo: Magandang umaga, Remedios. Nginitian ko siya at sabay bati pabalik.
Julian: Hoy, bakit ngayon ka lang? Tanong ng Kuya Julian na sinisiko Ang tagiliran ni Kuya Vicente dahil sa nasasakop nitong Lugar.
Joven: Kaya nga. Dagdag pa ni Joven.
Juan: Alam mo siguro na ganito Ang oras ng pagkain kaya kararating mo lamang. Pag aakusa ni Juan na hinahainan lang din naman Ang nasabing Sundalo. Hindi ka ba kumakain ng umagahan sa inyong tirahan-- gracias. Pasasalamat nito kay Goyo na nag abot ng sinangag upang mabigyan ni Juan ng kanin Ang tiniente.
Goyo: de nada. (you're welcome)
Telesforo: Salamat... Kung maka reklamo ka 'kala mo'y ikaw Ang nag luto. Bumababa sa kabayo habang nag Pasasalamat at pagsasabat naman ni telesforo sa maraming daldal ng Kapitan.
-----------++----------
Mismo día: Same day
2:00 P.M.
Joven: Remedios, Ito na ang larawan niyo ni goyo. lo puse en un marco (I put it in a frame).
Tumambad sa aking harapan ang hawak ng mga kasam-bahay na napaka laking picture frame na mayroong larawan namin ni goyo. Ang larawang nakita ko sa taong 1917 sa mismong bahay na ito, ang hacienda naming mga Enriquez na kung saan una kong nalaman ang tunay na kwento ng buhay ng mag-asawang del Pilar-- Ang una kong buhay.
This picture frame, I have seen this frame in my time. Noong ipinakita ng Lola Esmeralda sa amin ni Kuya Vince Ang mga gamit na Hindi itinapon at inalagaang mabuti ng mga Enriquez. When Kuya was born the frame will only be seen when there's a family reunion like it was classified and only for the Enriquez. And then when I was born she never displayed it again afraid that someone would see it and ask why Señorita Remedios looks familiar.
The First time She told that to us I was so confused, dumating sa Punto na Ang kuya na Ang aking kinukulit. Now I know the reason. I am exactly, 100% Supercalifragilisticexpialidocious spitting image of my late self. We don't want to confuse everyone now, do we?
So the most accurate and justified thing to do is to abort me--is to hide the couple's frame. To hide our frame.
Manang Lusing: Saan namin ito isasabit, hija? I came out of my reverie when Manang Lusing spoke. Itinuro ko kung saan, paano, at ano ang magiging ayos ng aming larawan. The exact way on how I see our frame back in 1900s and how Kuya Vincent and Lola Amanda described it to me.
Y/n: Muchas gracias, Joven. Pagpapasalamat ko sa taong kumuha ng litrato namin, sa aming kaibigan. Akala ko ang litratong iyon ay ginawa ng pinagusapan, ngunit hindi ko akalain na ang litratong iyon pala ay kinuha ng walang paalam at kung saan si remedios na ako ay pinapagalitan ng heneral. Isang litratong nabuo dahil sa katigasan ng ulo.
Joven: de nada, Y/n. Sagot naman sa akin ni Joven
Y/n: Siya nga pala, sa tingin mo ba'y makadadaan mamaya sila Heneral?
Joven: Naiwan ang kabayo ng dalawang Kornel at ng heneral, narinig ko rin na a las tres de la tarde (at three in the afternoon) ay magpaparito sila. Si Juan at Telesforo'y inutusan ng Heneral na pumunta sa kalapit na bayan upag tignan ang kanilang kalagayan at sundalong kapitan na namumuno roon, panigurado'y nakabalik na ang dalawa at naroon na sa kampo ngayon. Sagot sa akin ni Joven na akala mo'y secretario ng aming mga kaibigan dahil alam na alam nito ang schedule at ginagawa nila. Bakit mo nga ba natanong? Pahabol pa niyang tanong sa akin.
Y/n: Binabalak kong gumawa ng merienda. Alfajor at French Fries. Sagot ko sa kaniya na ikinakunot ng kaniyang noo.
Joven: P-prensh Prayce? Ano iyon binibini? Tanong nitong nagtataka
Y/n: Ah... French Fries, isa itong pagkain sa kasalukuyang panahon. Saang lupalot ka man ng mundo'y mayroon ito. Bulong ko sa kaniya na para bang may nag mamasid sa amin.
Joven: Mhm...He hummed softly French hindi ba ang ibig sabihin ng salitang ito ay francés? Tumungo ako para sumang-ayon kung gayon ang pagkaing ito ay nanggaling sa Francia?
Y/n: Sa kabila ng pangalan nito, Joven, ang Fries ay hind pagkaing francés kundi ito ay nanggaling sa Belgium. Naimbento ito noong 1600s ngunit hindi nakapukaw ng tingin at puso ng mga nakararami naging sikat lamang ito noong 1900s. Ito marahil ang dahilan kung bakit hanggang ngayon ay hindi mo pa ito natutuklasan at nakakain Patatas lamang ang sangkap nito.. Paliwanag ko sa taong kaharap ko. Mukhang nakuha niya naman kaya't bahala na siya kung paano niya ito sisikmurahin.
Joven: Tumango na lamang siya sa akin at nagsalita. Ngunit Binibini, hindi pa panahon ang pagaani ng patatas, tampoco a la izquierda de Hacienda ya se le asoma una patata. (Nor does the left-wing of the Hacienda already has a small potato peeking out.)
Y/n: Paano sa centro ng Hacienda? Tanong ko naman sa kaniya ngayon na agad niyang sinagot.
Joven: Hindi pa pwedeng anihin lahat ng Mangga ngunit maaari na tayong pumitas dito.
Y/n: Sige, pasabi kay Manong Peding kung maaari silang mamitas, gagawa ako ng inumin. Saad ko na ikinatungo niya naman
-----------++----------
Kami ay naglalakad ngayon ni Joven papuntang palengke upang bumili ng patatas. Malapit lamang ito sa Hacienda kaya hindi na namin kailangan ng kalesa o kaya nama'y kabayo.
Y/N: Sigurado ka ba talagang mayroon ng sangkap sa Hacienda para sa alfajor? Tanong kong nag aalinlangan pa rin.
Joven: Y/n, tama ang Heneral, kay kulit mo talaga. Oo, meron tayong sangkap para sa alfajor na iyong gagawin. Saad niya na para bang malapit niya na akong tadiyakan sa susunod na magtatanong pa ako.
Y/n: Sabi mo eh.
Walking through the street of 19th-century feels like Nostalgia hits me like a freaking truck. Mga Batang nag-hahabulan, naglalaro ng patintero, tumbang preso at iba pang filipino traditional children's game ang makikita mo.
Ang mga ganitong nakasanayan at laro ay madalang na lamang gawin sa hinaharap, paunti-unti ng nakalilimutan ng mga bata. Gadgets and other technologies were the one that is being enjoyed. Fucking contraptions are paving the way.
-----------++----------
Y/n: Asaan sila Telesforo at Juan? Hindi niyo ba sila kasama? Pagtatanong ko sa tatlong mag kakaibigang sundalo na kararating lamang sa Hacienda
Julian: Sila'y nasa Kampo, Remedios, mag papatrolya sila mamaya kaya hindi pa sila makaka raan dito sa Hacienda. Pag papaliwanag sa akin ni Kuya Julian na sumusunod sa likod ni Goyo na nasa tabi ng Kuya Vicente.
Y/n: Kung ganoon kayo na lamang ang mag merienda at magpapahatid na lamang ako ng mereinda ng dalawa sa kampo. Tutal kumain naman na si Joven. Saad ko na agad namang sinundan ng tanong ng inyong Heneral.
Goyo: Paano ikaw, Cariño? Nag merienda ka na ba? Dapat hindi ka nag papalipas ng gutom masama ito sa iyong kalusugan.
Y/n: Kumain na ako, Goyo, at saka ito'y merienda lamang. Huwag kang mag-alala sapagkat kumain na ako ng tanghalian kanina, kasabay ko si Joven.
Goyon: Kung gayon ay mabuti. Saad nito sabay halik sa aking noo.
Vicente: Hep! Hep! Tatlong talampakan, Heneral. Agad namang humiwalay ulit si Goyo sa akin at sabay nag tanong ang kuya... Ano nga ba ang iyong niluto?
-----------++----------
Goyo: Napaka sarap talaga ng iyong luto, binibini. Maraming salamat sa pag-hahanda nito. Pag papasalamat sa akin ni Goyo na agad din namang pinutol ng sigaw ng aking napaka galing na lolo.
Vicente: Iyan ba ang kinuhang litrato ni Joven na sinasabi ni goyo!? Mukha kang tutang inagawan ng buto at pagkatapos ikaw pa rin ang pinagalitan ng iyong amo. Sigaw nito sabay halakhak ng napaka lakas... Inismiran ko na lang siya sabay tingin ulit sa ngayo'y nag sasalita ng Goyo sa aking tabi.
Goyo: Kay Ganda nito. Sakto lamang ang pagka kuha ni joven, binibini, kay ganda mo sa larawan. Saad niyang tumitingin sa aking mata habang naka ngiti ng abot tenga. Nasaan nga ba si Joven? Pa habol pa nitong tanong.
Julian: Tunay ngang maganda ang kuha ni Joven, tama si Goyong. Hayaan mo itong siraulo mong kuya. Tinignan siya ng masama ng Kuya Vicente na akin namang ikinatawa, Nang matapos ang aking tawa roon naman niya ako tinanong ng tungkol din sa nawawalang fotógrafo. Ngunit, 'asaan nga ba si Joven? Kanina pa siya wala.
Y/n: Huwag kayong mag-alala sapagkat siya'y nasa silid aklatan lamang. Pag papaliwanag ko sa kanila.
Vicente: Kung ganoon kailangan na namin umalis.
Y/n: Saan kayo pupunta?
Goyo: Pinapatawag ako ng Señor Presidente, Cariño, at gaano ko man gustong iwan itong dalawang lalakeng ito hindi pwede, sapagkat sila ang aking ayudante de campo. Siningkitan ng dalawang koronel ang kanilang kaibigan at para bang sisipain na nila ito kung hindi pa ako mag sasalita.
Y/n: Kung gayon, bukas na kayo makababalik sapagkat sa Maynila pa ang inyong lakad. I stated at them frowning.
Goyo: Tama ka, binibini. Huwag kang mag-alala sapagkat iingatan namin ang aming sarili.Tinunguan ko na lamang siya ng pumasok ang dalawang nagbabantay na sundalo sa pintuan ng Manor.
"Handa na ang mga kabayo niyo, Heneral." Sabay na saad ng dalawang Sundalong Kabo (Korporal/Corporal) kay Goyo pagkatapos sumaludo.
Goyo: Nasaan sina Pérez at Asensio? Striktong tanong ni Goyo
"Ang Sarhento (Sergeant) Pérez at Korporal Asensio ay naroon na sa Compuerta (Gate) sa labas ng Hacienda, Heneral." Tumango na lamang si Goyo at saka nag salita naman ang Kuya Julian.
Julian: Huwag mag-aalinangan na magpadala ng sulat sa akin o kay Koronel Enriquez kung kinakailangan at kung may problema sa kampo, sapagkat aabutin kami roon ng isang araw o dalawa. Ipaabot niyo rin ito kina tiniente Carrasco at Kapitan del Pilar. Saad ni Kuya Julian sa dalawang sundalong nasa harap nilang tatlo.
"Masusunod, Koronel!"
Vicente: Isa sa inyo ang magsabi nito kanila Kapitan del Pilar at isa naman ang pumunta kanila Pérez upang sabihing maghintay muna sila ng ilang minuto... Maaari na kayong umalis. Pagtatapos ng Kuya Vicente sa Kanilang Usapan... Tumango ang dalawang Sundalo at saka sumaludo sa tatlong nakatataas sa kanila na ibinalik naman ng dalawang Koronel ang saludo at isang istriktong tango na nanggaling kay Goyo.
Nang maka alis ang dalawang sundalo sunod sunod na humarap sa akin ang tatlong lalakeng nasa aking harapan na akala mo'y domino kung kumilos. Tinaasan ko sila ng kilay at saka nag salita si Goyo.
Goyo: Mag-iingat ka, Remedios. Nariyan sila Telesforo at Juan upang bantayan at samahan kayo ni Joven. Saad nitong nagaalala nanaman. Imbes na magalala sa kanilang mga sarili.
Y/n: Ako rapat ang magsasabi niyan. At huwag mo ngang gawing guwardiya namin ni Joven ang ating mga kaibigan, kaya nakin ang aming sarili, ano ka ba?... O siya sige humayo na kayo, mag-iingat kayong tatlo. Saad ko at sabay yakap ko isa isa sa kanila.
Julian: Hahayo na kami, Remedios. Kuya Julian stated while taking off his peaked cap in a gesture of respect. Goyo did the same smiling and looking intently at my eyes. Whereas, Kuya Vicente just stood there looking at me like I've grown two heads.
Vicente: O siya sige, Remedios huwag kang gagawa ng kalokohan. He stated while ruffling my hair while I grunted at his turning back.
Lolo Vicente acts like my brother. Brat but a Loving brother. Maybe that's how they show their love towards their Lil sister. And I'm so glad to have them in my first and second life.
Nag paalam ulit ang magkapatid na del Pilar sa akin na may kasama pang halik sa noo sa akin ni Goyo. Hinintay ata talagang hindi nakatingin ang Kuya Vicente.
Looking at their retreating back gives me the time to think that I'm so lucky to have them. Remedios is so lucky to have these men willing to guide and be by her side.
Maybe it's time for me to stop thinking about my timeline and enjoy my remaining time here first. Saka na ang hinaharap kung na tapos ko na ang aking misión... This is the start of acknowledging my growing feelings towards the Boy General and hoping that I won't hurt him, considering that I need to leave him after.
Well... Let's wait for that decision to go all too well, Y/n.
Continuará...
Thank you for reading!
This is a complete work of fiction.
"Remember that just because you hit bottom doesn't mean you have to stay there."
-Robert Downey Jr.