I. Cách mạng xã hội chủ nghĩa và tính tất yếu của nó
1. Quan niệm về cách mạng xã hội chủ nghĩa
Cách mạng xã hội chủ nghĩa là một cuộc cách mạng nhằm thay thế
chế độ cũ, nhất là chế độ tư bản chủ nghĩa, bằng chế độ xã hội chủ nghĩa,
trong cuộc cách mạng đó, giai cấp công nhân là người lãnh đạo và cùng với
quần chúng nhân dân lao động khác xây dựng một xã hội công bằng, dân
chủ, văn minh.
Theo nghĩa hẹp: cách mạng xã hội chủ nghĩa được hiểu là một cuộc cách
mạng chính trị được kết thúc bằng việc giai cấp công nhân cùng với nhân dân
lao động giành được chính quyền, thiết lập nên nhà nước chuyên chính vô
sản- nhà nước của giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động.
Theo nghĩa rộng: cách mạng xã hội chủ nghĩa là quá trình cải biến một
cách toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội từ kinh tế, chính
trị, văn hóa, tư tưởng, v.v. để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và cuối
cùng là chủ nghĩa cộng sản. Như vậy, theo nghĩa rộng, cuộc cách mạng xã
hội chủ nghĩa bao gồm cả việc giành chính quyền về tay giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và cả quá trình giai cấp công nhân cùng với quần
chúng nhân dân lao động tiến hành cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới
trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội, tới khi xây dựng thành công chủ
nghĩa xã hội thì cuộc cách mạng này mới kết thúc.
2. Nguyên nhân của cách mạng xã hội chủ nghĩa
Chủ nghĩa Mác - Lênin cho rằng, nguyên nhân sâu xa của những cuộc
cách mạng xã hội là do sự phát triển của lực lượng sản xuất. Theo quy luật
chung của sự phát triển xã hội, khi lực lượng sản xuất không ngừng phát
triển mâu thuẫn với quan hệ sản xuất đã lỗi thời, kìm hãm nó, tất yếu phải
thay thế quan hệ sản xuất lỗi thời bằng một quan hệ sản xuất mới tiên tiến
hơn. C. Mác và Ph. ăngghen đã chỉ rõ: "Từ chỗ là những hình thức phát
triển của các lực lượng sản xuất, những quan hệ ấy trở thành những xiềng
xích của các lực lượng sản xuất. Khi đó bắt đầu thời đại một cuộc cách
43
mạng xã hội "1.
Dưới chủ nghĩa tư bản, nhất là từ khi máy hơi nước ra đời, lực lượng
sản xuất ngày càng phát triển, ngày càng mang tính chất xã hội hoá cao,
mâu thuẫn với quan hệ sản xuất mang tính chất tư nhân tư bản chủ nghĩa về