Türk Mitolojisi

Türk mitolojisini tam manasıyla öğrenmemiz, temellerimizi sağlamlaştırmamız ve gelecek nesillere aktarmamız gerekmektedir. Aksi takdirde Türk mitolojisinin karakterleri diğer milletlerin mitolojik karakterleri arasında kaybolup gitmek gibi bir tehlikeyle karşı karşıya kalacaktır. Mitolojiye tanım olarak baktığımızda belirli bir uygarlığa ya da dinsel geleneğe özgü inançları, uygulamaları, kurumları ya da doğa olaylarını açıklamak amacıyla görünüşte gerçekten yaşanmış olayları aktaran, ama özellikle ayin ve törenlerle bağlantılı, çoğunlukla kökeni bilinmeyen ve en azından kısmen geleneğe dayanan söylenceler toplamına verilen genel isimdir. Her uygarlığın mitolojisinin varlığından söz etmekte mümkün değildir. Kökeni çok eski yıllara dayanan milletlerin mitolojisinden bahsetmek mümkündür. Nitekim coğrafi keşiflerle keşfedilen yeni kıtalara yerleşen insanların oluşturduğu toplumların bir mitolojisi yoktur. Almanların Brockhaus adlı büyük ansiklopedisinde mitoloji konusunda bir kısıtlama getirilmiştir. "Tarihte adı geçmeyen, artık unutulmuş büyük kahramanlara ait efsaneler, mitolojinin konusuna girer". Buradan mitolojinin konusuna sadece efsanelerin gireceği de anlaşılma malıdır. Ancak efsanelerinde mitolojinin bir parçası olduğu hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir. Türk milleti de sonradan türemiş bir millet olmadığı, yazının bulunmasıyla tarih sahnesinde varlık gösterdiği ve yazının bulunmasından önce de varlığından söz etiren bir millet olduğu için, özelliklede sözlü edebiyat kültürünün oluşturduğu anlatı geleneğiyle varlığını devam etirmiş, Türk mitolojisinden söz etmek mümkündür. Destanlarla, sözlü anlatılarla günümüze kadar aktarılan mitolojik varlıkların halen daha hayat bulduğu da bir gerçektir. Örneğin mitolojik varlık olan Ülgen isminin Anadolu'da bazı ailelerde soy isim olarak kullanıldığı görülmektedir. Dinsel olguların özelliklede Gök tanrı inancının bizim mitolojimizin oluşmasında büyük önemi vardır. Tıpkı diğer milletlerin mitolojik karakterlerinde olduğu gibi bizim mitolojik karakterlerimizde de doğa olaylarının, doğumun, yaşamın, iyiliğin, kötülüğün yönetimi en yüksekteki tanrı olan Gök Tanrı'nın altındaki ruhlar tarafndan yapılmaktadır. Neticede destanlar da yukarıdaki anlatıklarımız göz önüne alınarak bakılırsa mitolojinin bir parçası niteliğindedir. Türk mitolojisinin en önemli sembolü de kurtur. Türklerin kurtan türediğine, kurdun Türk'e yol gösterdiğine dair birçok destanda mevcutur. Tabi buradakikurt, gök yeleli gök kurtur, kök börüdür. Türklerde gök kurdun önemli olmasının sebebi de Gök tanrı inancından gelmektedir. Kutsal saydıkları her şeyin başında kök (gök) kelimesini koymuşlardır. Burada ki gök kurta bugünkü bildiğimiz bozkurtur. Zor zamanlarda çıkıp Türklere yol gösterdiği, hata tanrının bozkurt şeklinde yeryüzüne indiğine inanılmıştır. Gök Türk devletiyle kurt daha da ön plana çıkarılmış daha sonra ki dönemlerde de davul ve kurt başlı sancak kağanlık unvanı olarak verilmiştir. Bozkurt gibi geyik ve kartal da Türk mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. Ancak her geyik kutsal sayılmamış dişi ak geyik(-maral) kutsal sayılmıştır. Ak-ana'nın dişi geyik kılığına girdiği düşünüldüğü içinde dişi geyik kutsal görülmüştür. Sonraki sayılarda bu konulara detaylıca değineceğiz.Her yerde geniş yer tutması gereken bizim köklü tarihimizin bir parçası olan Türk mitolojisi, asla unutulmamalı, gelecek nesillere en iyi şekilde aktarılmalıdır. Tabi burada şu konuya değinmeden de edemeyeceğim. Ne zaman Türk mitolojisinden bahsetsek benim aklıma hemen İslamiyet gelmekte meleklere iman edip görevlerini bildiğim içinde gök tanrının altındaki ruhların aslında bütün kutsal dinlerin belirtiği melekler olduğunu düşünmekteyim. Bütün kavimlere peygamberler gönderildiği ve bozulmayan tek dinin de İslamiyet olduğunu göz önünde bulundurursak bu varsayımımın da elle tutulur bir yanı olduğunu düşünmekteyim. Tabi buradaki amacımız mitolojimizi ve mitolojik karakterlerimizi öğrenmektir. İleriki sayılarda bahsedeceğim Ülgenin, Umay ananın, Ak ananın ve diğer birçok mitolojik karakterimizin sizlerin de düşünmesine vesile olmasını temenni etmekteyim.