lien minh giai cap cong nong va tri thuc

-Sự mất cân đối về cơ cấu đội ngũ công nhân giữa các thành phần, ngành kinh tế, trên các địa bàn dân cư, giữa số lượng và chất lượng. Nhìn chung, cơ cấu giai cấp công nhân chưa cân đối và đồng bộ. Các ngành công nghiệp nặng còn chiếm tỷ lệ thấp, trong khi đó các ngành công nghiệp nhẹ, chế biến thực phẩm chiếm tới 40%. Bộ phận công nhân nông nghiệp còn quá ít.

-Sự già hoá, đứt đoạn và giảm đi của đội ngũ công nhân lâu năm, nhiều đời, công nhân lành nghề, thợ bậc cao, thợ giỏi trong những năm gần đây, nhất là ở bộ phận công nhân trong khu vực kinh tế nhà nước; sự trẻ hoá của đội ngũ công nhân ở khu vực kinh tế tư nhân, có vốn đầu tư nước ngoài.

Tình hình phát triển về số lượng, cơ cấu đa dạng, phức tạp, không thuần nhất, thường xuyên biến động như trên, đã và đang dẫn đến một thực trạng về chất lượng giai cấp công nhân: đang có sự yếu kém về nhiều mặt và sự phân hoá, không thuần nhất giữa các bộ phận của đội ngũ công nhân Việt Nam hiện nay. Thực trạng này được phản ánh trên các bình diện sau:

-Trình độ văn hoá, tay nghề thấp và không đồng dều, mất cân đối giữa các bộ phận công nhân. Trình độ kỹ thuật, kiến thức quản lý kinh tế, khả năng nghề nghiệp của công nhân còn thấp so với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

-Bộ phận công nhân xuất thân từ nông thôn chiếm đại đa số trong giai cấp công nhân. Họ mang theo lối suy nghĩ, tầm nhìn của người nông dân, quan hệ xã hội và cả lối sống nông thôn vào trong giai cấp công nhân. Những nhược điểm đó kéo dài cả thập kỷ, thậm chí có phần phát triển dưới chế độ bao cấp và cơ chế kinh tế kế hoạch tập trung. Người công nhân Việt Nam chưa được rèn luyện nhiều trong nền kinh tế công nghiệp và quan hệ cạnh tranh, phát huy tính sáng tạo cá nhân và tập thể trong môi trường công nghiệp và thị trường còn hạn chế. Điều đó ảnh hưởng rất nhiều đến tư duy kinh tế, phong cách làm việc, phong cách quản lý của người công nhân.

-Vấn đề lớn nhất nổi lên trong các năm qua là, giai cấp công nhân chưa thể đóng vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội, nhất là trong sản xuất, kinh doanh, phân phối. Một phần, vì người công nhân chưa có thói quen và năng lực làm chủ, nhiều cơ quan lãnh đạo, quản lý trong các nhà máy, xí nghiệp và ngoài xã hội chưa tôn trọng quyền làm chủ của giai cấp công nhân. Thậm chí, có nơi quyền dân chủ của công nhân còn bị vi phạm nghiêm trọng. Đây là mặt yếu rất đặc trưng của giai cấp công nhân ở những nước chưa có công nghiệp hiện đại. Tình hình làm việc ngày một căng thẳng, lương không đủ sống, người công nhân phải vật lộn với cuộc sống hàng ngày, phải xoay xở bằng mọi cách để tồn tại; khi ngườicông nhân chưa làm chủ được bản thân mình thì khó có thể làm chủ được nhà máy, xí nghiệp và xã hội. Công nhân nước ta chưa được tôi luyện bao nhiêu trong môi trường kinh tế, khoa học công nghệ và cạnh tranh. Vai trò của giai cấp công nhân trong phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội còn chưa đạt được mức độ cần có của nó.

-Một bộ phận trong giai cấp chưa có trình độ chính trị, phẩm chất giai cấp giảm, kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp kém.

-Một bộ phận công nhân bị thoái hoá và tha hoá nghiêm trọng về lao động, phẩm chất giai cấp và lối sống.

Trong những năm tới, sự biến động cơ cấu giai cấp của công nhân Việt Nam sẽ diễn ra theo những xu hướng: ngày càng đa dạng hoá, phức tạp về cơ cấu và không thuần nhất. Trong những năm đầu, xu hướng trên diễn ra mạnh mẽ với tốc độ nhanh. Công nhân có mặt trong tất cả các thành phần kinh tế. Xu hướng tăng lên nhanh của bộ phận công nhân trong khu vực kinh tế tư nhân, tư bản nhà nước và kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài; bộ phận công nhân trong khu vực kinh tế nhà nước giảm đi một cách tương đối. Sự phân hoá về thu nhập, phân hoá giàu nghèo, phân hoá về mức sống, lối sống, ý thức giai cấp, trình độ chính trị, tư tưởng sẽ diễn ra mạnh mẽ và sâu sắc. Trình độ văn hoá, học vấn, tay nghề, trẻ hoá về tuổi đời, tuổi nghề có xu hướng ngày càng tăng, ngày càng được trí thức hoá. Xu hướng phi tập trung hoá công nhân trong các nhà máy, xí nghiệp có quy mô lớn, số lượng công nhân đông; đội ngũ công nhân - trí thức hoá ngày càng tăng và điều này đã chứng minh hùng hồn và đang hiện thực hoá cho luận điểm rất đúng đắn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: trí thức hoá công nhân. Xu hướng luân chuyển nghề nghiệp nhiều lần và một bộ phận công nhân lao động ra khỏi dây chuyền sản xuất sẽ diễn ra thường xuyên với tốc độ nhanh. Xu hướng phát triển đa dạng hoá ngành nghề đi đôi với chuyên môn hoá cao trong công nhân. Sự phân tầng xã hội, tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm, mâu thuẫn về lợi ích ngay trong nội bộ giai cấp công nhân sẽ tăng lên. Quan hệ chủ - thợ trong các cơ sở sản xuất phức tạp hơn; đình công, bãi công sẽ còn diễn ra với mức độ gay gắt, quyết liệt hơn. Vì vậy, cần có nhận thức đầy đủ, toàn diện những xu hướng đó để có những giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam từng bước trưởng thành, phát triển, thể hiện rõ và phát huy vai trò chủ đạo trong nền kinh tế nhiều thành phần.