Pytajnik

Prawa autorskie - błyskawiczny kurs dla opornych

Zanim szerzej zajmiemy się tematyką plagiatów i postępowania w przypadku samowolnego kopiowania naszego tekstu, chcemy przybliżyć Wam podstawowe kwestie dotyczące przysługujących Wam praw autorskich.

Publikując tekst na Wattpadzie, w ustawieniach macie do wyboru różne typy licencji chroniących prawa autorskie i określające możliwości wykorzystywania Waszego tekstu (czyli utworu) przez innych. Co one oznaczają?

Wszelkie prawa zastrzeżone

- czyli powszechnie znana opcja „all rights reserved" - to podstawa zasada prawa autorskiego. Zgodnie z tą zasadą zabrania się zmieniania utworu oraz kopiowania go czy wykorzystywania w jakikolwiek sposób bez zgody autora. Wybranie tej opcji dla Waszego utworu daje Wam najpełniejszą ochronę prawną. Jeżeli więc nie wiecie co wybrać, kliknijcie właśnie tę opcję. Z takiej samej ochrony korzystają oficjalnie wydane książki.

Domena publiczna

- to pojęcie, które obejmuje wszystkie utwory, z których można korzystać bez ograniczeń, gdyż majątkowe prawa autorskie w ich przypadku wygasły, lub też utwory te nigdy nie były nimi objęte. Z twórczości umieszczonej w domenie publicznej można korzystać bez ograniczeń, z respektowaniem praw osobistych, tj. podając autora i tytuł utworu.

W Polsce prawa do danego utworu wygasają po 70 latach od śmierci autora, co oznacza, że po tym czasie utwór trafia do domeny publicznej. Trzeba jednak zachować ostrożność w stosunku do utworów tłumaczonych na język polski z języka obcego. W ich przypadku, trzeba też sprawdzić kiedy umarł autor przekładu (z utworu można dowolnie korzystać dopiero 70 lat po śmierci tłumacza.)

Licencje CC

Następnie mamy do wyboru szereg różnych typów Creative Commons (CC). W pewnym uproszczeniu można wyjaśnić, że licencje z tej grupy zastrzegają jedynie pewne prawa i określają warunki korzystania z utworu przez inne osoby, przy jednoczesnym poszanowaniu prawa autorskiego.

Attribution [CC BY]: Uznanie autorstwa

Inne osoby mogą wykorzystywać Twój utwór, ale zawsze muszą wskazywać, że to Ty jesteś jego autorem. Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie pod warunkiem oznaczenia autorstwa. Jest to licencja gwarantująca najszersze swobody licencjobiorcy.

Share Alike [CC BY-SA]: Na tych samych warunkach

Inne osoby mogą wykorzystywać Twój utwór, ale powstałe utwory zależne, muszą być dalej upowszechniane na tych samych zasadach.

No Derivative [CC BY-ND]: Bez utworów zależnych

Inne osoby mogą wykorzystywać Twój utwór, dokładnie w takiej wersji w jakiej powstał i nie mogą go zmieniać, przerabiać. Wybierając tą licencję nie zgadzasz się na powstawanie utworów zależnych (na przykład fanfiction :). Jest to najbardziej restrykcyjna z licencji.

Non Commercial [CC BY-NC]: Użycie niekomercyjne

Inne osoby mogą wykorzystywać Twój utwór, ale nie mogą na nim zarabiać.

Więcej informacji na temat licencji znajdziecie na przykład tutaj:

https://creativecommons.pl/poznaj-licencje-creative-commons/

Na koniec coś przydatnego: w Internecie istnieje wiele baz grafik i zdjęć, które można pobierać i używać w sposób legalny. Zamiast wyszukiwać więc grafiki przez "wyszukiwarkę google", zapoznajcie się z tym, co można znaleźć właśnie w takich bazach. Najpopularniejsze to:
- Pixabay
- Pexels
- Unsplash
- Gratisography
- New Old Stock
- Picjumbo
-  Kaboompics
- ShotStash
- LibreStock
I wiele, wiele innych :)

Powodzenia!