Thời gian 8 tháng 8 - 16 tháng 10 năm 1941
Địa điểm Odessa, Cộng hòa Xô Viết Xã hội chủ nghĩa Ukraina, Liên Xô
Kết quả Liên Xô bỏ Odessa về giữ Krym, quân Romania chiếm Odessa.
Tham chiến
Vương quốc Romania
Đức Quốc xã
Liên Xô
Chỉ huy
Nicolae Ciupercă
Erich von Manstein
Georgiy Sofronov
I. Ye. Petrov (lúc sau)
Lực lượng
340223 người ban đầu là 34500 người
240 khẩu pháo
Tổn thất
92545 người (17729 chết, 63,345 bị thương và 11471 mất tích)
20 máy bay 41268 người (16578 chết và mất tích, 24690 bị thương)
151 máy bay
Trận phòng thủ Odessa là một trận đánh giữa Hồng quân Liên Xô với quân đội phát xít Đức và chư hầu Romania diễn ra trong giai đoạn đầu của Cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại.Theo kế hoạch Chiến dịch Barbarossa, việc công kích thành phố Odessa chủ yếu do quân đội phát xít Romania cùng với các đơn vị của Tập đoàn quân số 11 thuộc lục quân Đức. Hồng quân Xô Viết đã kháng cự rất quyết liệt tại Odessa; đồng thời Tập đoàn quân độc lập Duyên hải cũng được nhanh chóng thiết lập từ các đơn vị của Tập đoàn quân số 9[1]), và lực lượng phòng thủ Odessa cũng nhận được sự trợ giúp của Hạm đội Biển Đen. Chính vì vậy, quân phát xít Đức và Romania đã phải mất đến 73 ngày công kích với bốn đợt tấn công lớn mới hạ được thành phố này. Trận Odessa đã lấy mất 93 nghìn binh sĩ của quân đội phát xít Đức và Romania.Ngày 14 tháng 10 năm 1941, phần lớn các lực lượng Hồng quân tại Odessa đã di tản khỏi thành phố. Lực lượng du kích Liên Xô vẫn ở lại Odessa và tiếp tục quấy phá lực lượng địch. Odessa là thành phố duy nhất bị chiếm đóng bởi một lực lượng mà phần lớn quân số của nó không phải là người Đức và cũng không nhận được nhiều sự hỗ trợ từ các lực lượng phát xít Đức. [cần dẫn nguồn]Tháng 4 năm 1944, Odessa được Quân đội Liên Xô giải phóng.
Bối cảnh
Tại thời điểm tháng 6 năm 1941, ba ngày sau khi Chiến tranh Xô-Đức bùng nổ, Phương diện quân Nam (Liên Xô) được hình thành từ Quân khu Odessa. Ban đầu, nó chỉ có tập đoàn quân 9 do thượng tướng Ivan Vladimirovich Tiulenev chỉ huy. Ngày 25 tháng 6 năm 1941, Bộ Tổng tư lệnh quân đội Liên Xô rút quân đoàn bộ binh 17 và quân đoàn cơ giới 16 từ tập đoàn quân 12 (Phương diện quân Tây Nam) xây dựng tập đoàn quân 18, thành lập Phương diện quân Nam gồm các tập đoàn quân 9 và 18 do I. V. Tiulenev chỉ huy. Binh lực gồm 13 sư đoàn bộ binh, 3 sư đoàn kỵ binh, 2 sư đoàn cơ giới. giang đội Danube, căn cứ hải quân Odessa và các đoàn biên phòng thuộc Bộ dân ủy Nội vụ.[2]Ngày 27 tháng 6, tập đoàn quân dã chiến 11 (Đức) cùng các tập đoàn quân Romania 3, 4 và quân đoàn cơ giới Hungaria đã tấn công trên toàn tuyến biên giới Liên Xô do Phương diện quân Nam phòng thủ. Đến ngày 7 tháng 7, tập đoàn quân 18 (Liên Xô) bị đẩy lùi về tả ngạn sông Dniestr, tập đoàn quân 9 vẫn giữ được tuyến phòng thủ trên sông Prut và sông Danube. Ngày 18 tháng 7, quân đoàn cơ giới 56 thuộc tập đoàn quân 11 (Đức) chọc thủ phòng tuyến sông Dniestr, đẩy lùi tập đoàn quân 18 lên phía Bắc và tập đoàn quân 9 xuống phía Nam. Ngày 5 tháng 8, tập đoàn quân 4 Romania cùng với quân đoàn cơ giới 50 và quân đoàn bộ binh 72 (Đức) bao vây chủ lực tập đoàn quân 9 (Liên Xô) tại Odessa và các vùng phụ cận. Bộ Tổng tư lệnh các mặt trận hướng Tây Nam (Liên Xô) thành lập Tập đoàn quân Duyên hải độc lập (Отдельная Приморская армия) với nhiệm vụ phòng thủ Odessa.[3]
