2.1.2.Biến dảng dẻo : 1- Khại niệm : là biến dảng vẫn tôưn tải khi bỏ tải trọng tạc dủng, nọ xảy ra khi tải trọng lớn hơn giới hản đàn hôưi. 2-Ví dủ : - Khi đặt tải trọng F ch (lớn hơn giạ triFđh ), mẫu bị kẹo dài theo đỉờng 0ea, tỉïc là biến dảng một đoản 0a". Khi bỏ tải trọng tạc dủng mẫu bị co lải theo đỉờng aa, song song với 0e. Nhỉ vậy mẫu đaỵ bị dài thêm một đoản 0a,. - Khi ta bẻ một que sắt với một lỉûc lớn, nọ bị gập cong lải mà không trở vêư vị trí ban đâưu đỉợc nỉỵa. A A A As BM A A A Không tải Đàn hôưi Trỉợt Song tinh Chuyển pha M Hình 2.4- Sơ đôư biến dảng trong vật liệu (A, B-cạc cấu trục khạc nhau) Biến dảng dẻo chỉ gây ra bởi ỉïng suất tiếp, lục này cạc nguyên tỉí dịch chuyển đi một khoảng cạc khạ lớn (lớn hơn một thông số mảng). Do vậy khi bỏ tải trọng chụng chiếm vị trí cân băịng mới. Biến dảng dẻo thỉờng xảy ra băịng cạch trỉợt là chủ yếu, đôi khi xảy ra băịng song tinh. Trong quạ trình biến dảng đàn hôưi và biến dảng dẻo lỉûc liên kết giỉỵa cạc nguyên tỉívẫn đỉợc bảo toàn. Trong quạ trình phạ hủy thì mối liên kết này không còn nỉỵa. Chụng ta seỵ khảo sạt quạ trình trỉợt của đơn tinh thể, là dảng đơn giản nhất (nhỉng hâưu nhỉ không gặp trong thỉûc tế) để tỉì đọ khảo sạt cạc hình thỉïc khạc phỉïc tảp hơn.2.4.Biến dảng nọng : 2.4.1.Khại niệm : Biến dảng nọng là quạ trình biến dảng dẻo kim loải cao hơn nhiệt độ kết tinh lải. Biến dảng nọng thỉờng tiến hành ở nhiệt độ (0,7÷0,75)Tc. Ví dủ : -Biến dảng dẻo kim loải vonphram ở 1000 oC là biến dảng nguội vì nhiệt độ kết tinh lải của nọ là 1200oC. -Biến dảng dẻo thiếc chì, keỵm ở nhiệt độ thỉờng là biến dảng nọng vì nhiệt độ kết tinh lải của chụng ở nhiệt độ âm. 2.4.2.Cạc quạ trình xảy ra : K hibiến dảng nọng seỵ cọ hai quạ trình đối lập nhau xảy ra : -Biến dảng dẻo làm xô lệch mảng, gây ra họa bêưn và biến cỉïng -Kết tinh lải làm mất xô lệch mảng, gây ra thải bêưn và giảm độ cỉïng. Quạ trìnhnày diễn ra tiếp sau quạ trình biến dảng dẻo. Vì vậy sau khi biến dảng nọng cơ tính kim loải seỵ thay đổi theo chiêưu hỉớng của quạ trình mảnh hơn. Thông thỉờng phải kết thục biến dảng nọng ở cao hơn nhiệt độ kết tinh lải một khoảng thời gian thích hợp để xảy ra quạ trình kết tinh lải làm cho kim loải cọ độ dẻo cao, độ bêưn và độ cỉïng thấp. 2.4.3.Đặc điểm của biến dảng nọng : So với biến dảng nguội thì biến dảng nọng cọ cạc đặc điểm sau đây : 1-Ỉu điểm : -Do tiến hành ở nhiệt độ cao, quạ trình khuếch tạn mảnh, cạc lỗ hổng đỉợc hàn kín lải, cải thiện cơ tính của kim loải. Donhiệt độ cao, kim loải cọ tính dẻo cao nên khọ bị nỉït, không câưn lỉûc ẹp lớn mà vẫn đảt đỉợc lỉợng biến dảng lớn. Do đọ cọ năng suất cao và gia công đỉợc cạc phôi lớn. -Nhờ cọ quạ trình kết tinh lải nên seỵ không cọ biến cỉïng hồûc giảm biến cỉïng cho kim loải, sau khi biến dảng nọng cọ thể không câưn ủ.-Cải thiện độ hảt kim loải do lỉợng ẹp lớn và nhiệt độ ủ phù hợp, đảm bảo cơ tính tổng hợp tốt. Muốn vậy phải tiến hành liên tủc ở nhiệt độ cao, lỉợng ẹp lớn và kết thục biến dảng ở nhiệt độ không cao hơn nhiêưu so với nhiệt độ kết tinh lải. 2-Nhỉợc điểm : -Khọ khống chế nhiệt độ đôưng đêưu trên phôi, nhất là cạc phôi mỏng hay quạ lớn, do đọ khọ đảt đỉợc sỉû đôưng nhất vêư tổ chỉïc và cơ tính. -Khọ khống chế chính xạc hình dạng, kích thỉớc của sản phẩm với độ chính xạc cao do sỉû giaỵn nở khi nung và co lải khi nguội. -Phânbố lải tảp chất : chụng nhỏ mịn hơn, phân tạn kẹo dài theo phỉơng biến dảng và tảo thành tổ chỉïc thớ làm cho kim loải cọ tính dị hỉớng. Do vậy câưn phải tảo thớ phân bố hợp lý khi biến dảng : thớ phân bố theo viêưn chu vi của phôi seỵ làm cho độ bêưn cao.
