Tuyển tập truyện quái dị của các nhà văn Việt Nam nổi tiếng

BÀI THƠ CỖ ĐẦU NGƯỜI

Ngọc thiện trân tu đã đủ mùi
Gia hào thêm có cỗ đầu người
Nem cuông chả phượng còn thua béo
Thịt gũ gan lân cũng kém tươi
Ca lối lộc minh so cũng một
Đọ bề vàng sắt bội hơn mười
Kia kìa ngon ngọt tày vai lợn
Tráng sĩ như Phàn tiếng để đời

Nguyễn Biểu là tướng nhà Hậu Trần trong lịch sử Việt Nam, quê ở làng Bình Hồ, huyện La Sơn, trấn Nghệ An (nay thuộc xã Yên Hồ, Đức Thọ, Hà Tĩnh). Theo sử sách, không rõ Nguyễn Biểu sinh năm nào và cha mẹ là ai, làm nghề gì nhưng ông mất vào năm 1413.

Ông đỗ Thái học sinh thời cuối nhà Trần, làm quan đến chức Điện tiền Ngự Sử. Khi quân Minh xâm lược nước ta, ông phò Vua Trần Trùng Quang tổ chức kháng chiến. Ông bị tướng nhà Minh là Trương Phụ sát hại một cách hèn hạ khi đại diện Vua Hậu Trần đi sứ sang trại giặc.
Một số tài liệu chép rằng, vào năm 1413, quân Minh đánh vào Nghệ An, vua Trùng Quang phải chạy vào Hóa Châu và sai Nguyễn Biểu đi sứ giảng hòa. Và vì biết rõ bản chất tàn bạo của giặc Minh, Nguyễn Biểu xác định rõ lần đi này là một sống mười chết. Nhưng với khí phách của một tướng lĩnh nước Nam, ông không hề run sợ.

Đoàn sứ giả do Nguyễn Biểu dẫn đầu mang sản vật và biểu cầu phong định đi sang nhà Minh, nhưng mới đến Nghệ An thì bị Trương Phụ bắt giữ lại. Khi nghe Nguyễn Biểu đề nghị hòa hoãn, tướng giặc đã khước từ, nhưng tỏ vẻ là người trọng nghĩa, Phụ đã thiết tiệc chiêu đãi.

Để đe dọa tinh thần sứ ta, Trương Phụ đã cho dọn cỗ tiệc đầu người nhằm "trả đũa" sự ngang tàng của Nguyễn Biểu. Sử sách ghi: Trong căn phòng trang trí lộng lẫy, một mâm cỗ đặt trên chiếc sập gụ màu nâu sẫm. Chiếc lồng bàn đan bằng sợi ngà trắng toát chụp trên mâm đồng trạm trổ tinh vi càng làm cho mâm tiệc thêm vẻ thanh lịch.

Cạnh mâm, một nậm và cái chén đặt ngay ngắn trên khay khảm xà cừ... Tuy nhiên, khi tên lính hầu nhấc chiếc lồng bàn ra thì cũng là lúc Nguyễn Biểu sững sốt về mâm cổ quái đản: Một cái đầu người!

Cái đầu của một người bất hạnh nào đó đã được luộc chín, hai hàm răng nhe ra như trút oán hờn. Nguyễn Biểu không ngờ Trương Phụ dã tâm đến mức gây ra trò hung bạo nhường ấy. Đây là cái đầu của ai vậy? Và tại sao Trương Phụ lại giở trò này?

Để ứng phó với hành động man rợ quỷ quyệt của tướng giặc, Nguyễn Biểu không có thì giờ suy nghĩ nhiều. Những chuyện đối đáp thử thách với sứ giả xưa nay có nhiều, Nguyễn Biểu đã từng nghe nói hoặc đọc trong sách vở. Nhưng đến mức này, Nguyễn Biểu chưa hề thấy.

Chắc chắn rằng đây là đầu một người dân lành đã bị Trương Phụ bắt và hành tội. Không ăn thì tên tướng giặc cho là sứ giả hèn nhát, còn ăn thì ghê tởm mà lại ăn thịt đồng bào... Song, không chút do dự, Nguyễn Biểu ngồi xuống sập, ung dung rót rượu.

Sau uống một ngụm rượu khai vị, Nguyễn Biểu cầm đũa ngà moi đôi mắt chấm vào dấm muối nuốt một cách ngon lành và kiêu hãnh ứng khẩu một bài thơ: Ngọc thiệt, trân tu đã đủ mùi/ Gia hào thêm có cỗ đầu người/ Nem công, chả phượng còn thua béo/ Thịt gấu, gan lân cũng kém tươi/ Cá lối lộc minh so cũng một/ Vật bày thỏ thủ bội hơn mười/ Kìa kìa ngon ngọt tày vai lợn/ Tráng sĩ như Phàn tiếng để đời.