Hội chứng thắt lưng hông
bởi
Quốc Bảo
Cho điểm
Đăng vào 25-04-2011 06:12 PM Số lần xem: 1508
0 Bình luận
HỘI CHỨNG THẮT LƯNG HÔNG
PGS.TS. Nguyễn Minh Hiện
(THẦN KINH HỌC - Chủ biên: GS.TS. Nguyễn Văn Chương)
Mục tiêu:
— Nắm được sơ lược giải phẫu đám rối thần kinh thắt lưng cùng.
— Nắm được hai hội chứng cơ sở: hội chứng cột sống và hội chứng rễ dây thần kinh thắt lưng cùng.
— Nắm được nguyên nhân đau thắt lưng hông và cỏch điều trị hội chứng thắt lưng hông.
1. Đại cương
1.1. Khái niệm
Hội chứng thắt lưng hông là một khái niệm lâm sàng, bệnh cảnh gồm có triệu chứng biểu hiện ở vùng cột sống thắt lưng và bệnh lý của rễ, dây thần kinh hông.
1.2. Đặc điểm giải phẫu đám rối thần kinh thắt lưng cùng
Đám rối thần kinh thắt lưng cùng được cấu tạo bởi các rễ thần kinh tủy sống L5, S1, S2 và một phần của L4 và S3, nằm ở mặt trước khớp cùng chậu - xương cùng. Từ đây cho ra các dây thần kinh, trong đó có dây thần kinh hông to là một dây thần kinh ngoại vi to nhất, dài nhất cơ thể. Dõy thần kinh hụng to sau khi chui qua khuyết mẻ hông lớn, nằm giữa 2 lớp cơ mông nhỡ và cơ mông bé đi xuống chính giữa mặt sau đùi, đến đỉnh trám khoeo chia thành dây thần kinh chày (hông khoeo trong) và dây thần kinh mác (hông khoeo ngoài) để vận động các cơ căng chân và cảm giác vùng trước ngoài cẳng chân, gót chân, bàn chân.
2. Triệu chứng lâm sàng
Hội chứng thắt lưng hông có 2 hội chứng thành phần là hội chứng cột sống và hội chứng rễ thần kinh thắt lưng cùng.
2.1. Hội chứng cột sống
— Đau cột sống thắt lưng: có thể xuất hiện đột ngột, cấp tính tự phát hoặc sau chấn thương nhưng cũng có thể xuất hiện từ từ theo kiểu bán cấp hoặc món tính.
— Quan sát cột sống thắt lưng: có thể vẹo, cong, khối cơ cạnh sống co cứng nổi vồng.
— Điểm đau cột sống: ấn dọc các mỏm gai của đốt sống sẽ tìm thấy điểm đau chói trên các đốt sống bị tổn thương.
— Giảm biên độ hoạt động của cột sống thắt lưng: các động tác cúi, ngửa, nghiêng, xoay đều bị hạn chế. Khi cúi chỉ Schober giảm dưới 14/10. Khoảng cách ngón tay - mặt đất tăng trên 5cm.
2.2. Hội chứng rễ thần kinh thắt lưng cùng
— Đau cột sống thắt lưng lan dọc theo đường đi của rễ thần kinh hông to. Đau có tính chất cơ học; vận động, ho, hắt hơi thì đau tăng; nằm nghỉ sẽ giảm đau.
— Có điểm đau cạnh sống ngang với mức của khe gian đốt bị tổn thương.
- Có dấu hiệu “chuông bấm” dương tính: ấn vào điểm cạnh sống, bệnh nhân thấy đau lan xuống chân cùng bên.
— Các điểm đau Valleix: đây là những điểm xuất chiếu của dây thần kinh hông to lên mặt da (điểm giữa ụ ngồi và mấu chuyển lớn, điểm giữa nếp lằn mông, giữa mặt sau đùi, giữa khoeo).
— Các dấu hiệu căng dây thần kinh hông to: dấu hiệu Lasègue dương tính, dấu hiệu Dejerine dương tính, dấu hiệu Siccar dương tính, dấu hiệu Bonnet dương tính.
— Rối loạn vận động: bệnh nhân đi lại đau tăng, yếu các cơ do các rễ thần kinh chi phối bị tổn thương:
+ Rễ L5: yếu nhóm cơ chầy trước, yếu động tác gấp bàn chân về phía mu chân, yếu động tác xoay bàn chân ra ngoài, không đứng được trên gót chân.
+ Rễ S1: yếu sức cơ dép, yếu động tác gấp bàn chân về phía gan chân, yếu động tác xoay bàn chân vào trong, bệnh nhân không đứng được trên mũi bàn chân.
— Rối loạn phản xạ: khi tổn thương rễ S1 thấy giảm hoặc mất phản xạ gân gót. Chú ý khi tổn thương rễ L5 không rối loạn phản xạ gân xương chi dưới.
— Rối loạn cảm giác:
+ Rễ L5: giảm cảm giác mặt ngoài đùi, mặt ngoài cẳng chân tới mu bàn chân và ngón 1, ngón 2.
+ Rễ S1: giảm cảm giác dọc mặt sau đùi, cẳng chân, gót và gan bàn chân đến ngón 4, ngón 5.
+ Rễ S1: giảm cảm giác dọc mặt sau đùi, cẳng chân, gót và gan bàn chân đến ngón 4, ngón 5.
— Rối loạn dinh dưỡng: tổn thương rễ L5 teo cơ chầy trước, tổn thương rễ S1 teo cơ dép; nhiệt độ da giảm, rối loạn tiết mồ hôi, mất phản xạ dựng lông, lông chân khô, dễ gãy.
3. Nguyên nhân
— Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.
— Thoái hóa cột sống thắt lưng.
— Trượt đốt sống cột sống thắt lưng.
— Chấn thương cột sống thắt lưng.
— Viêm cột sống dính khớp.
— Lao cột sống thắt lưng.
—U cột sống thắt lưng.
— U rễ thần kinh.
Câu hỏi ôn tập:
1. Hãy nêu sơ lược giải phẫu đám rối thần kinh thắt lưng cùng?
2. Hãy nêu các triệu chứng cơ bản của hội chứng cột sống và hội chứng rễ dây thần kinh thắt lưng cùng?
3. Hãy nêu các nguyên nhân đau thắt lưng cùng?
Chuyên mục:Triệu chứng Nội
