- Bối cảnh lịch sử xã hội ViệtNamcuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX
Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh đất nước và thế giới có nhiều biến động.
Trong nước, chính quyền triều Nguyễn từng bước khuất phục tư bản Pháp. Sau khi bình định xong Việt Nam, thực dân Pháp đã biến nước ta từ 1 nước phong kiến độc lập thành 1 nước thuộc địa, nửa phong kiến. Với chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp đã làm cho xã hội Việt Nam có sự phân hóa sâu sắc. Xã hội Việt Nam xuất hiện 2 mâu thuẫn cơ bản: mau thuẫn giai cấp và mâu thuẫn dân tôc. Để thực hiện công cuộc khai thác thuộc địa thành công thực dân Pháp vẫn duy trì hệ thống tay sai phong kiến bên cạnh phương thức tư bản. Với chính sách khai thác thuộc địa tàn khốc thực dân Pháp đã đẩy nhân dân ta vào cảnh khốn cùng, một cổ hai tròng. Nhưng với truyền thống đấu tranh bất khuất, tinh thần yêu nước và đoàn kết dân tộc khắp cả 3 miền Bắc – Trung – Nam, đã có rất nhiều cuộc đấu tranh chống Pháp nổ ra theo những khuynh hướng khác nhau, nhưng cuối cùng đều thất bại và bị dìm trong biển máu, từ cuộc đấu tranh theo hệ tư tưởng Nho giáo của các Nhà Nho yêu nước như: Nguyễn Trung Trực, Trương Định, Đặng Như Mai, Phan Đình Phùng…cho đến phong trào cần vương và các phong trào theo khuynh hướng dân chủ tư sản. Với sự thất bại của phong trào cần vương đã chấm dứt một thời kỳ đấu tranh yêu nước theo hệ tư tưởng phong kiến. Sau khi tạm thời dập tắt được các phong trào đấu tranh yêu nước theo hệ tư tưởng phong kiến, thực dân Pháp bắt tay vào khai thác thuộc địa lần thứ nhất.
Trong chính sách khai thác thuộc địa này, thực dân Pháp thực hiện chính sách mở cửa, khác với chính sách của triều đình phong kiến Nhà Nguyễn là bế quan, tỏa cảng. Cùng với chính sách mở cửa, những làn sóng văn hóa từ bên ngoài có điều kiện xâm nhập vào Việt Nam, trong đó có làn sóng văn hóa của các cuộc cách mạng tư sản như Minh Trị của Nhật Bản, Tân Hợi Trung Quốc, cách mạng tư sản Anh(1640), cách mạng Mỹ(1776), cách mạng Pháp(1789)…Chịu ảnh hưởng bởi các cuộc cách mạng tư sản, phong trào đấu tranh yêu nước Việt Nam lúc này lại mang một màu sắc mới, đó là cuộc đấu tranh theo hệ tư tưởng tư sản, tiêu biểu như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Nguyễn Thái Học… nhưng tất cả đều thất bại. Phong trào yêu nước Việt Nam đang lâm vào một cảnh khó khăn, khủng hoảng về con đường đấu tranh để giải phóng dân tộc khỏi chủ nghĩa thực dân để giành độc lập dân cho dân tộc
- Quê hương và gia đình:
HCm sinh ra trong một gia đình nhà nho yêu nước có truyền thống
Thân phụ: cụ Nguyễn Sinh sắc là một nhà nho yêu nước có cái nhìn cấp tiến, cụ có tư tưởng lấy dân làm gốc, lấy dân làm hậu thuẫn cho mọi cuộc cải cách chính trị xã hội của mình. Chính tấm gương hiếu học, vợt mọi khó khăn, nếp sống giản dị, thanh bạch của môth nhà nho là những nhân tố tác động đến việc hình thành tư tưởng của HCM sau này.
Bà Hoàng Thị Loan, thân mẫu của Bác là một người phụ nữ tiêu biểu cho những người pn Việt Nam, Với đức tính chịu thương chịu khó, tần tảo, chung thủy và hi sinh cả cuộc đời cho chồng cho con. Thấy được vai trò và công lao của người mẹ sau này Bác đã sớm đề ra tư tưởng GPPN.
Anh và chị của Bác đều là những người tham gia hoạt động cách mạng sôi nổi, bị tù đày nhưng lúc nào cũng thể hiẹn tinh thần kiên trung.
Nghệ Tĩnh quê hương của Hồ Chí Minh là vùng đất địa linh nhân kiệt, đây là quê hương của những Danh nhân văn hóa thế giới, là quê hương của những anh hùng chống giặc như: Nguyễn Biểu, Đặng Dung, Mai Thúc Loan. Một vùng quê giàu truyền thống cách mạng
Bối cảnh thời đại đầu thế kỷ XX
+ Khi Nguyễn Ái Quốc bước lên vũ đài chính trị Chủ nghĩa tư bản từ tự do cạnh tranh đã chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, xác lập phạm vi thống trị trên toàn thế giới. Lúc này, không chỉ dừng lại ở sự áp bức giai cấp trong một dân tộc mà mở rộng ra sự áp bức đối với các dân tộc khác. Hầu hết tất cả các nước ở chấu Á, châu Phi và Mỹ la tinh đều trở thành thuộc địa của các nước đế quốc lớn, như: Anh, Pháp, Nhật, Mỹ, Tây Ba Nha, Bồ Đào Nha…
+ Với sự thắng lợi của cách mạng Tháng Mười Nga(1917), đã cỗ vũ các phong trào giải phóng các dân tộc trên thế giới, chủ nghĩa xã hội đã trở thành hiện thực trên thế giới, đánh dấu bước chuyển biến lớn của thời đại – thời đại quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Cuộc cách mạng Tháng Mười Nga thành công đã nêu lên một tấm gương sáng về sự giải phóng các dân tộc bị áp bức “mở ra trước mắt họ thời đại cách mạng chống đế quốc, thời đại giải phóng dân tộc”.
+ Với sự ra đời của Quốc tế Cộng sản (3.1919), góp phần quan trọng trong việc giải phóng các dân tộc thuộc địa và sự lớn mạnh của phong trào công nhân ở các nước phương Tây.
