1. Mở đầu
Đất ngập nước (ĐNN) Việt Nam rất đa dạng về kiểu loại, phong phú về tài nguyên, đa dạng sinh học (ĐDSH), có nhiều chức năng và giá trị (kinh tế, xã hội, văn hóa...) rất quan trọng. Với hơn 10 triệu ha, ĐNN phân bố ở hầu khắp các vùng sinh thái của nước ta, gắn bó lâu đời với cộng đồng dân cư, có vai trò lớn đối với đời sống nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội.
Năm 1989, Việt Nam là quốc gia thứ 50 trên thế giới tham gia Công ước Ramsar. Trong 15 năm qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực triển khai các hoạt động nghiên cứu, kiểm kê, xây dựng các công cụ và kỹ thuật khác nhau để bảo tồn, sử dụng, quản lý ĐNN theo tinh thần của Công ước Ramsar.
Tuy nhiên, những cố gắng này chưa đáp ứng được yêu cầu sử dụng khôn khéo, bảo tồn và phát triển bền vững ĐNN. Việc rà soát, đánh giá những thành tựu, tồn tại và xu thế của các hoạt động liên quan đến ĐNN nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất định hướng để quản lý, bảo tồn, sử dụng khôn khéo và phát triển bền vững ĐNN là hết sức cần thiết.
2. Tổng quan về đất ngập nước Việt Nam
2.1. Đất ngập nước ở Việt Nam
Hiện nay, trên thế giới có nhiều định nghĩa khác
nhau về ĐNN, tùy theo mỗi quốc gia và mục đích
quản lý, sử dụng ĐNN. Định nghĩa về ĐNN ghi tại
Điều 1 của Công ước Ramsar (Phụ lục A), được sử
dụng chính thức ở Việt Nam trong các hoạt động
liên quan đến ĐNN: "ĐNN là những vùng đầm
lầy, than bùn hoặc vùng nước bất kể là tự nhiên
hay nhân tạo, thường xuyên hay tạm thời, có nước
chảy hay nước tù, là nước ngọt, nước lợ hay nước
biển, kể cả những vùng nước biển có độ sâu không
quá 6m khi triều thấp".
Theo định nghĩa này, các yếu tố địa mạo, thủy văn, thổ
nhưỡng, động vật, thực vật, hiện trạng sử dụng đất đai
là những tiêu chí quan trọng để xác định các vùng ĐNN.
2.1.1. Các đặc điểm tự nhiên chủ yếu
hình thành đất ngập nước Việt Nam
Đặc điểm địa mạo: 2/3 diện tích tự nhiên Việt Nam
là đồi núi, có hướng nghiêng chung từ Tây sang
Đông. Đồng bằng Bắc Bộ và Nam Bộ là những
vùng trũng, tạo nên hai vùng ĐNN tiêu biểu cho
địa mạo vùng châu thổ sông Hồng và sông Cửu
Long.
Đặc điểm khí hậu: thuộc vùng khí hậu nhiệt đới
gió mùa, nhiệt độ trung bình hàng năm khá cao
(hơn 200
C/năm), độ ẩm tương đối lớn (hơn
80%/năm), lượng mưa dồi dào (1.500mm/năm).
