DẪN LUẬN NGÔN NGỮ
Câu 1: Âm vị là gì? Phân biệt âm vị với âm tố, cho ví dụ minh họa?
v
Âm vị là tổng thể các nét khu biệt được thể hiện đồng thời của cùng lợi âm tố và có chức năng phân biệt các đơn vị ngôn ngữ
VD: Với âm tố [d], nếu có 100 người thể hiện âm tố này thì tai sẽ nghe được 100 âm tố [d]khác nhau, song cả 100 âm tố đều giống nhau ở 3 nét khu biệt tắc (nổ), đầu lưỡi, lợi và kêu (hữu thanh). Các nét khu biệt này được thể hiện ra cùng một lúc khi người ta phát âm âm tố đó. Ba nét khu biệt là cốt lõi, bản chất của tất cả các âm tố [d] và được gọi là âm vị.
v
Phân biệt âm bị và âm tố
Âm tố
-
Âm tố có tính chất cụ thể và được cảm thụ bằng thính giác
-
Âm tố có cả những đặc trưng không có tác dụng khu biệt
VD: Âm tố [c] trong tiếng Việt có thể phát âm thành 1 âm môi hóa (chúng, …) nhưng đặc trưng môi hóa không có tác dụng phân biệt các đơn vị ngôn ngữ
-
Âm tố có số lượng vô hạn và có tính chất phổ biến cho mọi ngôn ngữ trên thế giới
-
Âm tố là đơn vị phát âm cụ thể, nên nó luôn luôn là của 1 cá nhân nào đó và có tính chất tự nhiên
-
Người ta khi âm tố giữa hai ngoặc vuông [k]
Âm vị
-
Âm vị phải được khu biệt, tức là phải có tri giác mới nhận ra được vì âm vị mang tính trừu tượng, khái quát và được lặp đi lặp lại nhiều lần
-
Hệ thống âm vị trong từng ngôn ngữ có số lượng hữu hạn và đặc trưng riêng (do tính chất chỉ bao gồm những nét khu biệt quyết định)
-
Âm vị có chức năng khu biệt, góp phần biểu đạt nội dung giao tiếp, do đó nó có tính chất xã hội
-
Âm vị được ghi giữa hai vạch xiên /k/
Có thể nói, giữa âm vị và âm tố có mối liên quan mật thiết của cái chung và cái riêng: âm vị được thể hiện ra bằng các âm tố, âm tố là hình thức vật chất của âm vị. Trong âm tố có âm vị và âm vị là đại diện của âm tố.
