Nêu và phân tích các cấp độ của ý thức?Cấp độ nào cao nhất?
Nêu và phân tích ý thức hình thành trên phương diện loài, trên phương diện cá nhân.
1. Khái niệm về ý thức
Định nghĩa : Ý thức là hình thức phản ánh tâm lí cao nhất chỉ có ở người, được phản ánh bằng ngôn ngữ, là khả năng con người hiểu được các tri thức, các hiểu biết mà con người đã tiếp thu được trong quá trình quan hệ qua lại với thế giới khách quan.
2. Cấu trúc của ý thức
- Mặt nhận thức: Con người có khả năng nhận thức được thế giới từ cáI bên ngoài, trực tiếp đến cái bên trong gián tiếp bằng ngôn ngữ để hiểu khái quát, bản chất của sự vật, hay là từ nhận thức cảm tính đến nhận thức lí tính.
- Mặt thái độ: là khả năng tỏ thái độ lựa chọn, thái độ đánh giá, thái độ cảm xúc của con người đối với thế giới mà con người nhận thức.
- Mặt năng động của ý thức: là khả năng điều khiển, điều chỉnh tháI độ, hành vi của mình đối với hiện thực trên cơ sở nhận thức.
Các thành phần đó có mối quan hệ với nhau như thế nào?
3. Các cấp độ của ý thức
- Cấp độ vô thức: là những HTTL dưới ngưỡng ý thức, nơi mà ý thức không thực hiện chức năng của mình. Dấu hiệu là sự điều khiến, điều chỉnh thái độ, hành vi mà con người chưa nhận thức được (vô thức bản năng, tiền ý thức, tâm thế, tiềm thức).
- Cấp độ ý thức - tự ý thức: Con người nhận thức được SVHT, tỏ thái độ có chủ tâm và dự kiến trước dược hành vi của mình.
Cao hơn là tự nhận thức về cái bên ngoài, nội dung tâm hồn, vị thế và các quan hệ xã hội, tỏ thái độ, tự điều chỉnh hành vi theo mục đích tự giác.
- Cấp độ ý thức nhóm - ý thức tập thể:
Trong quá trình lao động và giao tiếp ý thức cá nhân dần phát triển đến mức độ cao là ý thức nhóm, ý thức xã hội, đó là ý thức về những người xung quanh, về gia đình, cộng đồng, dân tộc, tổ quốc... ý thức tập thể tạo sức mạnh cho con người hoạt động.
2. Sự hình thành và phát triển ý thức
2.1. Sự hình thành và phát triển ý thức theo phương diện loài:
CN Mac đã kđ: trước hết là lao động, sau lao động và đồng thời với lao động là ngôn ngữ, đó là hai yếu tố làm xuất hiện con người và ý thức của con người.
- Lao động đã làm xuất hiện con người và ý thức của con người. ý thức của con người tham gia điều khiến, điều chỉnh tháI độ và hành vi của con người trong suốt quá trình lao động (trước, trong và sau lao động).
- Ngôn ngữ là công cụ xây dựng mô hình tâm lý của sản phẩm lao động, là phương tiện để con người tiến hành giao tiếp, phối hợp hoạt động trong quá trình lao động.
2.2. Sự hình thành và phát triển ý thức theo phương diện cá thể (cá nhân)
- Được hình thành trong hoạt động và thể hiện trong sản phẩm hoạt động của cá nhân.
- Được hình thành trong mối quan hệ giao tiếp với các cá nhân khác, với xã hội.
- Được hình thành bằng con đường tiếp thu lĩnh hội nền văn hóa xã hội, ý thức xã hội.
- Được hình thành bằng con đường tự nhận thức, tự đánh giá, tự phân tích tháI độ và hành vi của mình.
