Câu6:Qui luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập(qui luật mâu
thuẫn).
*Vị trí qui luật: -Đây là 1 trong những qui luật cơ bản của phép biện chứng duy vật,nó p/ánh giải thích về nguồn gốc động lực của sự vận động phát triển là do đấu tranh giải quyết mâu thuẫn bên trong của chính bản thân các sự vật hiện tượng quyết định.
*Các khái niệm: -Mặt đối lập:là phạm trù triết học dùng để chỉ những mặt,những đặc điểm,những thuộc tính có khuynh hướng vận động biến đổi trái ngược nhau,tồn tại khách wan trong tự nhiên,XH và tư duy.
VD:Điện tử và hạt nhân là 2 mặt đối lập trong 1 nguyên tử của 1 chất,đồng hóa và dị hóa,hấp thụ và bài tiết,di truyền và biến dị là các mặt đối lập tồn tại trong các cơ thể duy vật.
VD:Giai cấp công nhân và giai cấp tư sản là 2 mặt đối lập trong kết cấu mâu thuẫn giai cấp của Xh tư bản.
-Tư tưởng tích cực và tiêu cực là 2 mặt đối lập luôn tồn tại song hành với nhau.
-Sự thống nhất của các mặt đối lập là sự nương tựa lẫn nhau sự tồn tại không tách rời nhau,sự tồn tại của mặt này phải lấy sự tồn tại của mặt kia làm tiền đề.
-Sự thống nhất của các mặt đối lập đc thể hiện dưới những hình thức cơ bản đó là sự đồng nhất của các mặt đối lập.
-Sự tác động ngang nhau của các mặt đối lập tồn tại dưới 2 trạng thái.
+Sự đồng nhất của các mặt đối lập đc hiểu giữa 2 mặt đối lập bao giờ cũng có điểm chung trong quá trình triển khai,từ điểm chung đó mà các mặt đối lập chuyển hóa lẫn nhau.
+Trạng thái khác nhau của các mặt đối lập đc hiểu là nói tới trạng thái cân bằng giữa các mặt đối lập nghĩa là giữa các mặt đối lập nó đc phân lập 1 cách rõ ràng tạo nên trạng thái đứng im tương đối của các đối tượng.
-Sự đấu tranh của các mặt đối lập:đó là sự tác động wa lại lẫn nhau theo xu hướng bài trừ phủ định chuyển hóa lẫn nhau giữa các mặt đối lập,sự đấu tranh giữa các mặt đối lập trong thực tế của hiện tượng khách wan diễn ra rất phức tạp,nó phụ thuộc vào tính chất của từng loại mặt đối lập,nó phụ thuộc vào lĩnh vực tồn tại của các mặt đối lập,nó phụ thuộc vào đk cụ thể diễn ra của cuộc đấu tranh giữa các mặt đối lập.
-Mâu thuẫn biện chứng:là sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.
*Khái quát nd qui luật mâu thuẫn.
-Mâu thuẫn là khách wan và phổ biến của mọi sự vật hiện tượng nghĩa là sự vật hiện tượng nào cũng có mâu thuẫn,mâu thuẫn tồn tại suốt quá trình phát triển của sự vật,sự vật cũ mất đi,sự vật mới ra đời thay thế nó lại là 1 kết cấu mâu thuẫn mới.
-Mâu thuẫn biện chứng là nguồn gốc động lực của sự vận động phát triển.
+Vì nếu không có sự thống nhất của các mặt đối lập thì sẽ không tạo thành các sự vật hiện tượng nhất định trong hiện thực và sẽ không có sự đấu tranh giữa các mặt đối lập đó.
+Nếu không wa sự đấu tranh giữa các mặt đối lập sẽ làm cho các sự vật hiện tượng thay đổi về chất nghĩa là nó trở thành động lực để thúc đẩy sự vật phát triển.
-Qui luật mâu thuẫn là qui luật phổ biến của TG vật chất,nó tác động trong cả 3 lĩnh vực:tự nhiên,XH và tư duy.
=>Kết luận:Bản chất của qui luật mâu thuẫn:mọi sự vật hiện tượng đều chứa đựng những mặt,những khuynh hướng đối lập tạo thành những mâu thuẫn bên trong bản thân nó,sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập là nguồn gốc của sự vận động phát triển,làm cho cái cũ mất đi cái mới ra đời thay thế.
*Phân loại mâu thuẫn.
-Căn cứ vào mối qhệ của mâu thuẫn đối với sự vật người ta phân chia mâu thuẫn thành mâu thuẫn bên trong và mâu thuẫn bên ngoài.
-Căn cứ vào ý nghĩa của mâu thuẫn đối với quá trình vận động phát triển của sự vật người ta phân chia thành mâu thuẫn cơ bản và mâu thuẫn không cơ bản.
-Căn cứ vào vai trò của mâu thuẫn đối với sự vật hiện tượng trong từng giai đoạn phát triển của nó người ta phân chia thành mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn thứ yếu.
-Mâu thuẫn đối kháng và mâu thuẫn không đối kháng(đây là mâu thuẫn chỉ có trong lĩnh vực đ/s XH) đối với các mâu thuẫn đối kháng thì phải giải quyết = con đường bạo lực CM,còn mâu thuẫn không đối kháng đc giải quyết = hòa bình,giáo dục,thuyết phuc,cải tạo.
*Ý nghĩa phương pháp luận: -Qui luật mâu thuẫn k/định mâu thuẫn là khách wan vốn có của bản thân các sự vật hiện tượng vì thế trong hoạt động thực tiễn của con người ta muốn nhận thức đc bản chất của sự vật hiện tượng thì phải biết đi vào phân tích mâu thuẫn của nó để hiểu đúng về nó.
-Qui luật mâu thuẫn k/định đấu tranh giải quyết mâu thuẫn là nguồn gốc,động lực của sự phát triển vì vậy trong h/đ thực tiễn của con người chúng ta muốn thúc đẩy các sự vật hiện tượng phát triển để nhằm đạt đc mục đích của mình thì phải thực hiện "đấu tranh" giữa các mặt đối lập,không đc che dấu mâu thuẫn,thủ tiêu đấu tranh.Đây là phương pháp giải quyết mâu thuẫn.
VD:Muốn thúc đẩy chất lượng học tập của tập thể lớp lên cao thì phải nêu cao tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình.
